(1861-1923)
ŞEYH FEVZİ EFENDİ’NİN ERZİNCAN’A DÖNÜŞÜ VE VEFATI(1923)
Birinci Meclis’te vazifeli memur olarak görev yapan Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, kurucu ilk Meclis’i “Millî Mücâdele Meclisi”, İkinci ve üçüncü dönem Meclislerini ise “ Siyasal ve Toplumsal Devrim Meclisleri” olarak nitelendirmektedir.[1] İlk Meclis’in ünlü ve renkli kişilerini anlattığı eserinde;
“Kavuklu ve Külahlılar:Kavuklu ve Külahlı mebuslardan, Konya Milletvekili, koyu vapurdumanı bir gözlük taşıyan Mevlevî Çelebisi Abdülhalim Çelebi Efendi, Erzincan Milletvekili Şeyh Hacı Fevzi Efendi ve Denizli Milletvekili Mazlum Baba Efendi’nin yüzleri hiç gözümün önünden gitmez.”[2]demektedir.
Şeyh Hacı Fevzi Efendi, Birinci Mecliste yapılan ilk ankette,[3] “Kazanılacak olan Milli İstiklâl Mücâhedemiz’in (Savaşımızın) feyizdâr (Bilgi ışığı taşıyıcı) ve semeredâr ( bolluk getirici) olması neye mütevakkıftır?(neye bağlıdır?) sorusu’na 1 Mayıs 1922 günü yazılı olarak şu cevabı vermiştir:
“Bismillâhi Va’tesimû bi-hablillâhi cemî’an velâ teferrekû”,
kanun-u ilâhisine ittibaen azim ve iman ve sabır ve sebat
ve metanete mütevakkıftır.
Ankara, 1 Mayıs 1338 (1922)
Türkiye Büyük Millet Meclisi azâsından
Erzincan mebusu Ahmed Fevzi.[4]
Şeyh Fevzi Efendi 1922 senesi sonlarına doğru TBMM’den dipçiğinde “Türkiye Büyük Millet Meclisi a’zâsından Erzincan Me’busu Şeyh Hacî Fevzi Efendi Hazretleri’ne Zafer hatırâsı 1338” yazılı levhâsı olan kısa namlu’lu yunan filintası (kısa namlu’lu süvâri tüfeği) hediyesi ile Meclis’çe taltif edilmiştir.[5] (Resim 112-113-114-115)
TBMM Tarafından 1922’de Şeyh Hacı Fevzi Efendi’ye Hediye edilen Yunan Filinta Tüfeği (Mavzer)
Mavzer ve kılıf muhafazası.
Tüfeğin Dipçik kısmındaki Levha.
Mavzer’in Dipçiğine çakılmış levhadaki yazı: “Türkiye Büyük Millet Meclisi a’zâsından Erzincan Me’busu Şeyh Hacî Fevzi Efendi Hazretleri’ne Zafer hatırâsı 1338 (1922)’’
Hacı Fevzi Efendi, Ankara’daki TBMM mebusluğunu üç sene layıkıyla yapmış ve 1923 ilkbaharında hastalanmış ve dostlarını yanına çağırarak;
“-Çok yorgunum, her halde aranızdan ayrılacağım.” buyurmuş ve dostaları, birçok doktor getirseler de, doktorlara ilgi ve alaka göstermemiştir.”[6]
Büyük Millet Meclisi’nden izin alarak 1923 senesi ilkbahar’ında Erzincan’a dönüş yapmış, bir müddet hasta yattıktan sonra Rûmî 1339 (Milâdî-1923) güz’ü sene sonunda Rahmet-i Rahmân’a kavuşmuştur. Vefat tarihi olarak kaynaklarda verilen 1924 tarihi kesinlikle yanlıştır. (Resim 119a) Çok kalabalık bir cenâze merâsimi’nin sonunda, vasiyyeti üzerine Erzincan’ın mânevî ocağı ve aynı zamanda büyük şeyhi olan Terzi Baba Hazretleri’nin Türbe-i Şerifleri’nin giriş kapısı’nın sol tarafında ki yere (kendisinden evvel 1918’de vefat eden Hanımı Şefika Hanımefendi’nin yanına ) defin olmuştur. Kızı Fehime Hanımefendi de orada medfundur.
Resim 119a: Ekseri Kaynaklarda Hacı Fevzi Efendinin doğum ve vefat tarihleri (1864-1924) olarak yanlış yazılmıştır. Doğrusu (1861-1923) olacaktır.
TBMM Tarafından Şeyh Hacı Fevzi Efendiye verilen İstiklâl madalyası vesikası. (Hacı Fevzi Efendinin evlatları BAYSOY Ailesinden alınmıştır.
Metni İşbu Varaka Zahrında Muharrer Bulunan 66 Numaralı Kânûn Mûcebince Verilecek Olan
İSTİKLÂL MADALYASI
Vesîkası
Numara: 1637
Türkiye Büyük Millet Meclisi Birinci Dâ’ire-i İntihâbiyyesi A’zâsı’ndan olup da’vâ-yı muhıkk u meşrû’umuzu ihzâr ve bunu müdâfe’a eylediğinden dolayı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 24 Tişrîn-i Evvel 339 Ta’rîhi’nde vukû’bulan Birinci İctimâ’ Senesi, Kırk birinci İctimâ’ı’nın Birinci Celsesi’nde BİRİNCİ DEVRE ERZİNCÂN MEB’ÛSU ŞEYH HÂCÎ FEVZÎ EFENDİ’ye Bir Kıt’a Yeşil Şerîdli “İstiklâl Madâlyası” verilmişdir.
(Mühür): Türkiyye Cumhûriyyeti Riyâseti
9/4/340
(1924)
(İmzâ): Gâzî Mustafâ Kemâl[7]
Şeyh Hacı Fevzi Efendi’nin yeşil Şeritli İstiklâl Madalyası (Baysoy Aile Arşivi)
Resim 122: Şeyh Hacı Fevzi Efendi’nin Yeşil Şeritli İstiklâl Madalyası ve muhafazası.(Baysoy Aile Arşivi)
Şeyh Hacı Ahmed Fevzi Efendi, Erzincan’ın Tasavvuf ve siyasal hayatında önemli bir şahsiyettir. Çünkü o Terzi Baba dergâhı’nın Altın silsile halkası’nın en sonuncusudur. Nakşi-Mevlevi bir düstur ile yetişmiş bu zat, Hazreti Peygamber soyundan gelmektedir.
Gerek 31 Mart vakası ve gerekse Milli Kıyam harekâtın da Milleti teşkilâtlandırıp mücadelede hep en ön saflarda yer almış bir kanaat önderidir. Dersim çetelerinin Çardaklı’da ki pusularını bertaraf etmiş, Mustafa Kemal Paşa’nın Erzurum’dan sağ salim Sivas’a gitmesine vesile olmuştur. Hem Tasavvufi manada ve hemde Devlet adamlığı bağlamında liyâkat sahibi olan Şeyh Seyyid Hacı Hâfız Ahmed Fevzi Efendi hakkındaki çalışmamız burada sona ermektedir. Çalışmamızın bugün’e kadar hakkında yeterli derecede bilgi paylaşılmayan Şeyh Efendi ile ilgili yapılacak yeni çalışmalara ışık tutmasını arzu ederiz.
(BİTTİ)
