Erzincan’ın Kâmil-mükemmil mânevî büyüklerinden olan ve Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretlerinden intisaben gelen Terzi Baba [Hayyât Muhammed Vehbî] Hazretleri sadece Erzincan için değil, Anadolu toprakları içerisinde de son derece mühim bir zâttır. Hakkında bu güne kadar çeşitli eserler neşredilmiştir. Ancak bu çalışmalar iyi niyet taşımasına rağmen, ilmî olmaktan ziyâde, kulaktan dolma, romanvari neşriyattan öteye geçememiştir.

2014 yılında Edirneli Muhterem Hocam Şaban ER Beyefendinin neşrettiği “Terzi Baba Hazretleri Külliyatı” bu sahada yapılan ilk ve tek İLMÎ çalışmadır. Üniversitelerde sözüm ona sırf akademik unvan almak için, sağdan soldan aşırma dipnotlarla değil, aksine her elyazması veya matbu eseri, arşivi birebir transkribe ederek hazırlanan bu çalışmanın birinci baskısı kısa zamanta tükenmiş, geçtiğimiz hafta ilâveli-tashihli olarak ve hacmen de daha da genişleyerek kıymetbilir okuyucunun istifadesine sunulmuştur.

“Silsile-i Aliyye”den Nakşibendî-Müceddidî, Kâdirî, Kübrevî, Çeştî, Sühreverdî, Zü’l-Cenâhayn Zıyâ’üddîn Ebu’l-Behâ Mevlânâ Muhammed Hâlid-i Bağdâdî “Kuddise Sirruh” Hazretleri’nin mutlak halîfelerinden olan, Nakşbendî-Müceddidî-Hâlidî Şeyh Abdullâh-i Mekkî “Kuddise Sirruh” Hazretleri’nin halîfelerinden Erzincân’lı Nakşibendî-Müceddidî-Hâlidî, Üveysî Şeyh Hayyât Muhammed Vehbî yaʻnî Terzî Baba “Kuddise Sirruh” Hazretleri [1780-1848] hakkında “İkinci Baskısı” yapılan bu veciz eser, dört kısımdan oluşmakta:

Birinci kısım’da; Terzî Baba “Kuddise Sirruh” Hazretleri’nin hâl tercümesi, mâddî ve ma‘nevî nesebi, eserleri, menkıbeleri, talebeleri ve halîfeleri en sıhhatli, en muʻteber   kaynakların beyânlarıyla tafsîlâtlı olarak verilmiştir. Halîfelerinden Hacı Hafız Muhammed Rüşdî, Hacı Mustafa Fehmî Efendi, Leblebîci Baba Hazretleri, Abdüssamed Efendi, Sunnî Efendi, Hacı Şâkir Efendi ve Bâybûrd’lu Seyyid İrşâdî Baba gibi [Kaddesallahü Sırrahüm Hazerâtı] eserde tafsilatlıca anlatılmış, Erzincân’lı Leblebîci Baba [Şems-i Hâyâl]’ın “Tuhfetü’l-‘Uşşâk” adlı Türkçe “Dîvân”ından 33 şiiri ve Bâybûrd’lu Seyyid İrşâdî Baba’nın yazma mecmû‘alardan ve cönklerden toplanan 5  şiiri de eserde yer almış, Ayrıeten 491 beytlik “Mevlid-i Şerîf Risâlesi”nin tamâmı ilk kez bu çalışmada Latin Harfleri ile yazılmıştır.

İkinci kısım’da; Terzî Baba “Kuddise Sirruh” Hazretleri’nin Ehl-i Sünnet İ‘tikâdı’nı ve Nakşibendî-Müceddidî-Hâlidî Yolu’nun âdâb ve erkânını icmâlen beyân buyurdukları Türkçe “Kenzü’l-Fütûh Risâlesi” halîfelerinden ve dâmâdlarından Hâcî Hâfız Muhammed Rüşdî Efendi’ye yazdırdığı 1214 beyitlik Türkçe “Miftâhu’l-Kenz Risâlesi” ilk kez müellif tarafından tespit edilen 13 ayrı yazma nüshasıyla ve 8 ayrı matba‘a baskısıyla mukâyeseli olarak Latin Harfleri ile yazılmıştır.

Üçüncü kısım’da; Eseri yazarken istifâde edilen 34’ü yazma ve 28’i matbûʻ 62 aded Eski Türkçe [Osmânlıca]; 7’si yazma ve 4’ü matbûʻ 11 aded Arabça; 5’i yazma ve 1’i matbûʻ 6 aded Farsça eser olmak üzere 79 eserin ve kullanılan arşiv vesikalarının ve sâlnâmelerin listesi eklenmiştir.

Dördüncü kısım’da; “Miftâh-ı Kenz Risâlesi”nin diğer yazma nüshaları gibi ilk kez yine müellif tarafından tesbît edilen en eski tarîhli yazma nüshasının tıpkıbasımı yapılmış,  bu nüsha “Kenzü’l-Fütûh” adıyla Hicrî 8 Rabîʻu’l-Âhir 1259’da [8 Mâyıs 1843 Pazartesi] ya‘nî Terzî Baba Hazretleri’nin âhırete irtihâlinden 5 sene evvel Abdullâh Efendi Oğlu Ârif Efendi tarafından 35 varak olarak istinsâh edilmiş olup bugün İstanbul Üniversitesi Nâdir Eserler Kütübhânesi, Türkçe Yazmalar, No: 2340’dadır.

Buraya kadar yukarıda izahat vermeye çalıştığımız eser, Terzi baba Hazretleri hakkında son söz hükmündedir. Zira eserde Hoca’nın tabiriyle gözle görülüp okunmayan hiçbir bilgi yoktur. Terzi Baba Hazretleri çalışması bu sahadaki tek kaynak eser hükmündedir. Balın tadını tarif etmek nasıl mümkün değilse, bu eserin de muhtevâsını, içerisindeki bereketleri tarif etmek asla haddim değildir. Bu, mümkün de değildir. Okuyucularımız bir an evvel bu eserdeki doyurucu hikmetleri tatmalıdır kanaatindeyim.

Kısacası bu kitap, Erzincân’lı Nakşibendî-Müceddidî-Hâlidî, Üveysî Terzî Baba “Kuddise Sirruh” Hazretleri hakkında yazılmış en tafsîlâtlı, en ilmî ve en otoriter kitâbdır. Bu eserin editörlüğü gibi ağır bir vazifeyi omuzlamak vazîfesinde bana güç ve firaset veren Rabbime hamdediyorum.

Kitabın Künye Bilgisi:

“ERZİNCÂNLI TERZİ BABA [HAYYÂT MUHAMMED VEHBÎ] ‘KUDDİSE SİRRUH’ HAZRETLERİ KÜLLİYÂTI”

hazırlayan: Şaban Er

Kutup Yıldızı Yayınları-Güngören/İstanbul

2. Baskı, İstanbul, Aralık-2018.