KAVALALI MEHMED ALİ PAŞA ERZİNCANLI MI?- (2)

Geçtiğimiz 24 Ekim günü birincisini kaleme alıp yayınladığımız ‘’Kavalalı Mehmed Ali Paşa Erzincanlı mı?’’ başlıklı makalemiz bir hayli ilgi gördü. Konunun bukadar ilgi göreceğini bilseydik, daha da tafsilâtlı meseleyi izah etmeye çalışırdık.  Paşanın Erzincan menşeili olduğu gerçeğini bugün daha da etraflıca anlatmaya çalışacağız.

Mehmed Ali paşa sülâlesinin kökü hakkında birçok görüş ileri sürülmektedir.Bunlardan Ali Tevfik, Emine Fuat Tugay (ki anne tarafından Kavalalı Hanedanı mensubudur) üç yüzyıllık aile geçmişini İngilizce olarak yazdığı ‘’Three Centuries: FamilyChronicles of TurkeyandEgypt’’ adıyla Oxford UniversityPress tarafından 1963 yılında basılmış olan bu kitap ‘’Bir Aile Üç asır’’ ve Nevin Yousry’un ‘’Kısmet’’ adlı çalışmaları bu konuya dair bilgiler içeren eserler zümresindendir.

Yukarıda zikrettiğimiz kitaplarda Kavalalı ailesinin Anadoludaki Erzincan’ın İliç’teki yerleşim alanından  geldiği yazılıdır. Oğlu İbrahim Paşadan bahsederken İzzet Paşa’nın Mehmed Ali Paşa’ya sığındığı ve ikisinin de aynı bölgeden olduğu kayıtlıdır.

Kral Faruk, aile kökünü araştırmak için bir kurul oluşturmuş lakin bunda muvaffak olamamıştır. Zira aile hakkındaki bütün evrakın Erzincan’da muhafaza edilmesine rağmen,  1939 Erzincan Depreminde yok olmuş ve çıkan yangınlarda hepsi yanmış yok olmuştur.

Hanedan mensubu meraklı kişiler (Prens Abbas Hilmi)  İliç’e gelmiş ve alan araştırması yapmıştır. Prens Hilmi, İliç’i küçük ve ölü bir yer beklerken karşılarında tam tersi müreffeh bir beldenin çıktığını da zikreder. Hilmi: ‘’ Mehmed Ali’nin atalarının o’nun doğumundan 100 yıl önce İliçten çıktıklarını tahmin ediyoruz. Buranın coğrafi şartları zordu ve özellikle Mehmed Ali bunun farkındaydı.’’ demektedir.

MEHMET ALİ ARNAVUT YADA KÜRT DEĞİL, HÂLİS TÜRK OĞLU TÜRK’TÜR.

İliçte Türk ve Kürt nüfusun karışık olarak yaşadığı ve Mehmed Ali’nin Kürt olduğu tezi, buradaki Kürt göçünün 18.yy dan önce olmadığından bu tez çürümüştür. Çünkü Mehmed Ali ailesi bu göçlerden çok daha evvel İliçten ayrılmıştır. Abbas Hilmi ye göre Mehmed Ali Türk’tür. Ermeniler le sıkı ilişki içinde oldukları da aşikardır. Mehmed Ali bu ilişkisini Mısır paşası olduğunda da sürdürmüş ve birkaç danışmanını bu Ermenilerden atamıştır.

Erzincan-iliç’i terk eden ailenin ‘’At Tüccarı’’ oldukları söylenmektedir. Abbas Hilmi’ye göre Türklerle Ermenilerin ilişkileri, bölgede ihtiyaç duyulan at-katır gibi yük hayvanlarının alım satımından kaynaklıdır.

Mehmed Ali’nin İliç’teki ataları, buradan hayvanlarıyla daha büyük ve kervansarayları olan İpek Yolu’nun başlangıcı konumundaki Konya’ya gitmişlerdir. Buradan kervanlar, Semerkand, Buhara ve daha ilerideki Çin’e gidiyordu. ;l,çten gelen bu Erzincanlılar da muhtemelen bu işin ehli kimselerdi. [1]