Türkiye'nin Tarihi Kaleleri

Dünyanın Lezzet Haritası: Tadına Doyulmaz 10 Ülke Mutfağı

Türkiye, tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin izlerini taşıyan sayısız kale, şehirlere hakim tepelere inşa edilmiştir. Her biri farklı bir döneme ve kültüre ait izler barındıran bu kaleler, hem yerel hem de uluslararası turistlerin ilgisini çekiyor. İşte Türkiye'nin farklı bölgelerinden bazı tarihi kaleler: Doğubayazıt Kalesi Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde, İshakpaşa Sarayı'nın yakınında yer alan Doğubayazıt Kalesi, sarp kayalıklar üzerine inşa edilmiştir. Kalenin kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte, burada bulunan kabartmalı bir mezar, kalenin Urartu dönemine ait olduğunu göstermektedir. Harran Kalesi Şanlıurfa'nın Harran ilçesinde yer alan Harran Kalesi, eski Harran şehri etrafındaki surlarla çevrilmiştir. Yıkılmış durumda olan surlardan yalnızca Halep Kapısı günümüze ulaşabilmiştir. İbn-i Cübeyr, Harran’ı büyük bir şehir olarak tanımlamış ve çevresindeki surların sağlam yapısını vurgulamıştır. Ankara Kalesi Başkent Ankara’nın simgelerinden biri olan Ankara Kalesi, şehre hakim bir tepe üzerinde yer alır. MÖ 2. yüzyılda Galatlar tarafından inşa edildiği bilinen kale, Roma ve Bizans dönemlerinde onarımlar görmüştür. 7. yüzyılda Bizanslılar tarafından yapılan iç surlar, 9. yüzyılda ise Arap saldırılarından sonra yeniden inşa edilmiştir. Gaziantep Kalesi Gaziantep şehir merkezinde, Alleben Deresi’nin güney kenarında yükselen Gaziantep Kalesi, ihtişamı ve tarihiyle dikkat çeker. Şehir merkezine oldukça yakın olan bu kale, hem görkemli yapısı hem de gizemli tarihiyle turistlerin ilgisini çeker. Rumkale Gaziantep’in Yavuzeli ilçesinde yer alan Rumkale, Fırat Nehri’nin birleşim noktasında dik kayalar üzerinde inşa edilmiştir. Antik dönemlerden bu yana pek çok ismi olan kale, kayalıklar arasındaki zorlu geçitlerle ulaşılabilmektedir. Hurman Kalesi Afşin ilçesindeki Hurman Kalesi, Bizans dönemine ait olduğu düşünülen yapılarıyla dikkat çeker. Kale, sarp bir kaya üzerine inşa edilmiştir ve su depoları, asker barınakları ve kilisesiyle oldukça kapsamlıdır. Boyabat Kalesi Sinop il sınırlarında bulunan Boyabat Kalesi, Gökırmak Vadisi'ndeki sarp kayalıkların üzerine kurulmuştur. Yapımında kayaların doğal yapısından faydalanılmıştır. Ayrıca, Osmanlı dönemine ait Paşa Tabyaları da bu bölgede yer alır. Van Kalesi Van il merkezinin 5 kilometre uzağında, Urartu dönemine ait olan Van Kalesi, MÖ 9. yüzyılda I. Sarduri tarafından inşa edilmiştir. Kalede, Urartu yazıtları ve taş bloklardan yapılmış surlar hala ayakta durmaktadır. Bodrum Kalesi Rodos şövalyeleri tarafından 15. yüzyılda inşa edilen Bodrum Kalesi, dört farklı ülkenin katkılarıyla yapılmış ve tarihi bir miras olarak günümüze ulaşmıştır. Kalenin duvarları, Hristiyan figürleri ve latince yazılarla süslenmiştir. Rize Kalesi Rize il merkezinin güneybatısında yer alan Rize Kalesi, iç kale ve aşağı kalelerden oluşur. Zamanla yerleşimlerin etkisiyle aşağı kale kaybolmuş olsa da, bazı sur parçaları günümüze kadar gelmiştir. Bitlis Kalesi Bitlis şehir merkezinin hemen yakınında yer alan Bitlis Kalesi, M.Ö. 312 yılında Büyük İskender’in emriyle komutanlarından Leys Bedlis tarafından inşa edilmiştir. Kale, dolgu ile kaplı olduğu için iç kısmı ziyaret edilememekle birlikte, tepeye çıkarak panoramik bir manzara izlenebilir. Vize Kalesi Vize ilçesindeki Kale Mahallesi’nde bulunan surlar, şehri kuzey ve batıdan çevrelemektedir. M.Ö. 72-76 yıllarına tarihlenen kalenin, Bizans döneminde, özellikle 527-565 yıllarında onarıldığı bilinmektedir. Büyük taşların bir araya getirilerek inşa edilen bu yapı, Bizans mimarisinin örneklerinden biridir. Harmantepe Kalesi Sakarya ilinin Harmantepe Köyü yakınlarındaki bu kale, küçük bir tepe üzerine inşa edilmiştir. Çevresindeki bataklık alanlar, zamanla sulama kanallarıyla tarım alanlarına dönüştürülmüştür. Kaleye ulaşmak için Küçük Söğütlü'den Akçakamış köyüne giden yoldan ayrılan patikalara girilmesi gerekmektedir. Kütahya Kalesi Kütahya şehir merkezine hakim bir tepeye kurulu olan bu kale, Roma, Bizans, Selçuklu, Germiyanlı ve Osmanlı dönemlerini kapsayan çok sayıda medeniyetin izlerini taşır. Kale, bu tarihlerde çeşitli yapılaşmalara uğramış, ancak belirgin bir kitabe bulunmamaktadır. Alanya Kalesi Alanya, denizden ve karadan ulaşılması güç bir konumda yer alan ve tarih boyunca sürekli yerleşim gören Alanya Kalesi, günümüze en iyi korunmuş kalelerden birisidir. Bölgedeki doğal engeller, kalesini savunulabilir bir yapı haline getirmiştir. Artvin (Livane) Kalesi Artvin ve çevresi, M.Ö. 3000 yılına kadar uzanan bir tarihi mirasa sahiptir. Artvin ve çevresi, pek çok farklı kavmin istilasına uğramış ve onlar tarafından yurt edinilmiştir. Livane Kalesi de bu bölgenin tarihsel geçmişine ışık tutan önemli yapılardan biridir. Arpaz Kalesi Nazilli ilçesinde bulunan Arpaz Kalesi, 18. yüzyıl Osmanlı dönemi yapıtıdır. Zamanla onarımlar görmüş olan bu kale, Osmanlı mimarisinin tipik örneklerinden birini sergiler. Körteke Kalesi Bozdoğan ilçesindeki Körteke Köyü ile Örencik Köyü arasında yer alan bu kale, doğal bir tepe üzerine inşa edilmiştir. Bölgedeki diğer kaleler gibi, Körteke Kalesi de geçmişte çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Amasra Kalesi Amasra’daki kale, iki ana kütleden oluşur. Boztepe Adası’nda ve Zindan Mahallesi’nde yer alan bu kütleler, “Boztepe Kemeri” adlı bir köprü ile birbirine bağlanmaktadır. Roma dönemine ait olan ve halk arasında "Sormagir Kalesi" olarak da bilinen yapı, geçmişin izlerini taşımaktadır. Kozluk (Hezo) Kalesi Siirt ve Hasankeyf arasında bulunan Kozluk Kalesi, M.S. 416’da Pers Hanedanı için dini bir merkez olarak inşa edilmiştir. Kayalık bir tepe üzerine kurulu olan kale, bölgenin önemli yapılarındandır. Hasankeyf Kalesi Dicle Nehri kıyısında yer alan Hasankeyf Kalesi, M.S. 363’te Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir. Kaya Kalesi olarak da bilinen bu yapı, Bizanslıların doğuda yaptıkları en sağlam kale olarak kabul edilmektedir. Bayburt Kalesi Bayburt şehri, kuzeydeki kaleyi adeta bağrına alarak, tarihsel kimliğini korumaktadır. İnşa tarihi tam olarak belirlenememekle birlikte, M.S. 58 civarına tarihlenen kalenin farklı dönemlerde onarımlar gördüğü bilinmektedir. Saruhan Kalesi Şanlıurfa'nın Saruhan Köyü'nde yer alan Saruhan Kalesi, il merkezine 35 km uzaklıkta bulunuyor. Gözetleme amaçlı yapıldığı tahmin edilen bu kale, bölgenin tarihsel dokusunu anlamak için önemli bir ipucu sunuyor. Ayrıca, Genç ilçesinde yer alan Kral Kızı Kalesi (Dano-Hini), Diyarbakır Çayı ile Konsper Çayı'nın birleşim noktasındaki tepeye inşa edilmiştir. Bu kale, Pers Kralı Dano’nun kızına yaptırdığına dair söylentilerle ünlüdür. Yılan Kale Adana-Misis ve Antakya arasında bulunan Yılan Kale, İç Anadolu’dan gelip bölgedeki tarihi kervan yolunun üzerinden geçen medeniyetler için stratejik bir nokta olmuştur. Bu dağ kalesi, adeta dağ kaleleri zincirinin ilk halkasını oluşturuyor. Ceneviz Kalesi Karadeniz’in Akçakoca ilçesinde yer alan Ceneviz Kalesi, Bizans, Ceneviz ve Osmanlı dönemlerinde kullanılmıştır. Deniz kenarındaki bu kale, bölgedeki önemli tarihlerden izler taşır. Harput (Süt) Kalesi Malatya'nın Harput ilçesinde bulunan bu kale, kayalar üzerine inşa edilmiştir. İlk olarak Urartular dönemine ait olduğu düşünülen kale, Artukoğulları, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular ve Osmanlılar tarafından restore edilmiştir. Yapısı, dış kale ve iç kale olarak iki bölümden oluşmaktadır. Kemah Kalesi Erzincan'da yer alan Kemah Kalesi, yalçın kayalar üzerinde inşa edilmiştir. Artaksiadlar dönemine ait olduğu sanılan kale, zorlu coğrafi konumu ile oldukça güvenli bir yapıydı. Erzurum Kalesi Erzurum il sınırlarında yer alan Erzurum Kalesi, Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir. Assurlular’dan başlayarak Sasaniler, Persler, Araplar, Romalılar ve Bizanslılar arasında defalarca el değiştiren bu kale, 11. yüzyılda Türklerin eline geçmiştir. İç kale kısmında, Saltukoğulları’na ait önemli Türk-İslam eserleri bulunmaktadır. Oltu Kalesi Oltu ilçe merkezinde yer alan Oltu Kalesi'nin yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak Urartu dönemine dayandığı, sonraki yıllarda çeşitli onarımlar ve ilavelerle takviye edildiği düşünülmektedir. Kale, bugüne sadece iç kısmıyla ulaşabilmiştir. Tirebolu Kalesi Tirebolu'da yer alan Tirebolu Kalesi, denize doğru uzanan bir yarımadada bulunuyor. M.Ö. 15. yüzyıla tarihlenen kalenin içinde, bir mescit ve duvar temelleri bulunmaktadır. Kale, restore edilmiştir ve önemli bir tarihî değere sahiptir. Şebinkarahisar Kalesi Giresun il sınırlarında bulunan Şebinkarahisar Kalesi, şehrin güneyinde yer alan yüksek bir tepeye inşa edilmiştir. Kalede, farklı dönemlere ait duvar yapım tekniklerini görmek mümkündür. Yapısındaki surlar, oldukça sağlam ve stratejik bir konumda yer alır. Darbısak Kalesi Hatay ilinin Kırıkhan ve Hassa ilçeleri arasında yer alan Darbısak Kalesi, 19. yüzyılda burada inşa edilen cami ve türbesiyle de tanınmaktadır. Kale, her yıl binlerce ziyaretçiye ev sahipliği yapmaktadır. Kuş Kalesi Kırşehir il sınırlarında yer alan Kuş Kalesi, Hititler dönemine kadar uzandığı düşünülen bir kaledir. Kale, Bizans Dönemi'ne kadar kullanılmıştır ve oldukça etkileyici bir yapıdır. Ravanda Kalesi Kilis ilinin Polateli ilçesinde yer alan Ravanda Kalesi, şehrin 24 km dışında, Belenözü köyü yakınlarında bulunuyor. Kesin yapım tarihi bilinmeyen bu kale, bölgedeki eski medeniyetlere dair önemli ipuçları sunmaktadır. Kızkalesi (Deniz Kalesi) Mersin’in Erdemli ilçesinde, Korykos sahil kalelerinin 200 metre açığında yer alan Kızkalesi, denizden gelen saldırılara karşı inşa edilmiş bir savunma yapısı olarak dikkat çekiyor. Kuzey ve güney uçlarında bulunan sekiz kuleyle korunan kale, günümüze kadar büyük ölçüde ayakta kalmayı başarmış. Ani Örenyeri Kars’ın doğusunda yer alan Ani Örenyeri, Ortaçağ’a ait önemli bir kent olarak biliniyor. Arpaçay Nehri'nin batısındaki bu antik kent, hem tarihi hem de kültürel değeriyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alıyor. Kars Kalesi Kars şehir merkezinde bulunan ve halk arasında "Merkez Kale" olarak da bilinen bu kale, 12. yüzyılda yapılmış. Timur'un 1386’daki yıkımından sonra, 1579'da tekrar restore edilmiştir. Kalenin surları, zaman içinde yapılan çeşitli eklemelerle güçlendirilmiş. Derzin Kalesi Bölgenin en sarp yapılarından biri olan Derzin Kalesi, Bizans dönemine ait olup yüksek bir tepenin üzerine inşa edilmiştir. Günümüze kadar varlığını sürdüren gözetleme kuleleri, kale kompleksinin savunma amaçlı kullanıldığını gösteriyor. Sinop Kalesi Sinop'ta yer alan bu kale, M.Ö. 8. yüzyılda Milet’ten gelen göçmenler tarafından yapılmıştır. Pers ve Kimmer istilalarına karşı onarımlar geçiren kale, özellikle Pontus Krallığı döneminde büyük önem taşımaktadır. Divriği Kalesi Sivas’ın Divriği ilçesinde yer alan bu kale, Ortaçağ'dan kalma bir savunma yapısıdır. Mengücekoğulları döneminde onarılarak güçlendirilmiştir ve günümüzde oldukça iyi korunmuş surlara sahiptir. Kastamonu Kalesi Kastamonu il merkezinde yer alan kale, Bizans dönemine dayanan bir geçmişe sahiptir. Kale, zamanla Çandaroğulları tarafından restore edilmiş ve bugünkü şekliyle ziyaretçilere açılmıştır. Zil Kalesi Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde, sarp bir kaya üzerinde yer alan Zil Kalesi, Fırtına Deresi'ne hakim bir konumda bulunuyor. İç ve dış surlarıyla dikkat çeken kale, bölgedeki en önemli yapılar arasında yer alıyor. Behramşah Kalesi Amasya il sınırlarında bulunan Behramşah Kalesi, 13. yüzyılda yapılmış olup, kalenin büyük bir kısmı harabe haldedir. Ancak, kale duvarlarının bazı kısımları hala ayakta duruyor. Bozcaada Kalesi Bozcaada'da yer alan kale, Fenikeliler tarafından yapılmış olup, Cenevizliler ve Venedikliler tarafından eklemelerle güçlendirilmiştir. Günümüze kadar sağlam bir şekilde ulaşan kale, adanın tarihi dokusunun önemli bir parçasıdır. Edirne Kalesi Edirne'deki kale, Roma İmparatoru Hadrianus dönemine dayanmaktadır. Bizans döneminde onarılarak büyük bir savunma yapısına dönüştürülmüştür. Pınarhisar Kalesi Kırklareli il sınırlarında bulunan Pınarhisar Kalesi, Bizans dönemine ait kalıntılarıyla dikkat çeker. Bugün kısmi olarak ayakta kalan kale, kasaba içinde pek çok duvar izi ve burç temeliyle öne çıkıyor. Anavarza Kalesi Adana il sınırlarında bulunan Anavarza Kalesi, M.Ö. 9. yüzyılda Asurlular tarafından inşa edilmiştir. Roma ve Bizans döneminde onarılan kale, özellikle Abbasiler ve Ramazanoğulları dönemlerinde büyük bir öneme sahipti. Şeytan Kalesi Çıldır ilçesinin Yıldırımtepe köyü yakınlarında bulunan bu kale, Ortaçağ'a ait bir yapıdır ve oldukça sarp bir alanda yer almaktadır. Kale, doğal savunma özellikleriyle dikkat çekiyor. Kov Kalesi (Esenyurt Kalesi) Gümüşhane il sınırlarında yer alan Kov Kalesi, dikdörtgen planlı bir yapı olup, burçlarla desteklenmiş bir savunma yapısıdır. Bu kale, tarihi zenginlikleriyle bölgenin önemli yapıları arasında yer alıyor. Diyarbakır Kalesi Diyarbakır Kalesi, şehrin merkezine yerleşmiş ve surları 5700 metre uzunluğa kadar uzanıyor. 12 metreye kadar yükselen surlar ve 82 burç, kale boyunca etkileyici bir görünüm sunuyor. Özellikle Artuklu hükümdarı Melik Salih Memduh tarafından yaptırılan Yedi Kardeş Burcu, çift başlı kartal ve kanatlı aslan kabartmalarıyla dikkat çekiyor. Roma İmparatorluğu dönemine dayanan bu kale, farklı medeniyetlerin izlerini taşıyor. İspir Kalesi İspir Kalesi, M.Ö. 1000 yıllarına kadar uzanan tarihiyle, Urartulardan Osmanlılara kadar birçok medeniyetin etkisi altında kalmıştır. Kale, yüksek ve sarp bir alanda yer almakta olup, iç kısmında kilise ve mescit kalıntıları gibi çeşitli tarihi yapılar bulunuyor. Giresun Kalesi Giresun Kalesi, I. Pharnakes tarafından M.Ö. 2. yüzyılda inşa edilmiştir. İç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşan bu yapı, zamanla birçok onarımdan geçmiştir. Kale duvarlarının bazı bölümleri yıkılmış olsa da, kalenin tarihi önemini koruyor. Trabzon Kalesi Trabzon Kalesi'nin surları, şehrin en eski yapılarından biri olup, Roma dönemine kadar uzanıyor. Kalenin surları, 5. yüzyıldan itibaren Bizanslılar tarafından güçlendirilmiş ve günümüzde hala ayakta duran bu yapılar, şehri koruma işlevi görmüştür. Kayseri Kalesi Kayseri Kalesi, Roma İmparatorluğu dönemine kadar dayanan kökenlere sahiptir. Şehirdeki surlar, M.S. 238-244 yıllarına ait sikkelerdeki bilgilerle doğrulanmaktadır. Kale, Bizans döneminde surlarının daraltılması ile bugünkü görünümünü almıştır. Kahramanmaraş Kalesi Kahramanmaraş Kalesi, M.Ö. 1. yüzyıl ile M.S. 2. yüzyıl arasında inşa edilmiştir. Kale, kent merkezindeki yüksek bir tepe üzerinde bulunuyor ve bugün birçok onarım geçirmiş olsa da, tarihsel önemini sürdürmektedir. Silifke Kalesi Silifke Kalesi, Helenistik dönemde inşa edilmiş, fakat yapılan eklemeler ve onarımlar sonucu bugün Orta Çağ kalesi izlenimi veriyor. Etrafı kuru hendekle çevrili olan kale, su sarnıçları ve diğer yapılarıyla dikkat çekiyor. Mamure Kalesi Mamure Kalesi, Akdeniz kıyılarındaki yüksek kayalıklar üzerinde yer alıyor ve birçok Anadolu kalesi gibi antik temeller üzerine inşa edilmiştir. Bugün oldukça sağlam bir şekilde ayakta duran kale, bölgedeki savunma tarihini gözler önüne seriyor. Uçhisar Kalesi Nevşehir'e bağlı Uçhisar, doğal yapısı nedeniyle adeta bir kale görünümüne sahiptir. Bölgenin en yüksek noktalarından biri olan Uçhisar Kalesi, savunma açısından stratejik bir noktada yer alıyordu ve Arap akınlarına karşı güçlü bir sığınak sağlamıştır. Hoşap Kalesi Hoşap Kalesi, 1643 yılında Osmanlılar tarafından inşa edilmiştir. Kayalıklar üzerinde yükselen bu kale, doğuya bakan özgün kapısı ve kitabeleriyle dikkat çeker. Toprakkale Kalesi Toprakkale Kalesi, Osmaniye il sınırlarında yer alır ve tarih boyunca önemli bir stratejik noktayı temsil eder. Kayalıklar üzerine inşa edilen kale, bölgedeki yol güvenliğini sağlamak amacıyla inşa edilmiştir. Bodrum Kalesi Bodrum Kalesi, 13. yüzyılda Haçlılar tarafından inşa edilmiştir. Bugün, hem bir tarihi miras hem de Bodrum’un simgelerinden biri olarak, bölgedeki deniz savunmasının önemli bir örneğidir. Savranda Kalesi Osmaniye’nin doğusunda yer alan Savranda Kalesi, Roma dönemine ait izler taşır. Kalede 12 burç ve bir kule yer alır. Yüksek surları, kale tarihinin derinliğini ortaya koyar. Karaman Kalesi Selçuklular tarafından inşa edilen Karaman Kalesi, 12. yüzyıldan kalma önemli bir yapı örneğidir. Bugün, iç kale kısmı ayakta dururken, dış kaleden çok az iz kalmıştır. Gölköy Kalesi Gölköy Kalesi, savunma açısından önemli bir yapıdır ve 1997 yılında UNESCO Dünya Antik Eserler Listesi'ne alınmıştır. Kale, bölgedeki yüksekliği ve stratejik konumu ile dikkat çeker. Cenova Şatosu Amasra Kalesi’nin iç kale kısmı olan Cenova Şatosu, Cenovalıların saray olarak kullandığı bu yapıyla, tarihin derinliklerinden izler taşımaktadır. Armalara ve mimariye dair birçok detay, şatonun tarihi ve kültürel önemi hakkında bilgiler verir.