Malatya, geleneksel giyim kültürünün izlerini taşırken, bu kültürün modern yaşamla nasıl harmanlaştığını da gözler önüne seriyor. Yüzyıllar boyunca halkın giyim tarzı, bölgenin ekonomik ve coğrafi koşullarıyla şekillenmiş, Cumhuriyet dönemiyle birlikte erkek ve kadın kıyafetlerinde değişiklikler yaşanmış olsa da, geçmişin izleri hala günlük yaşamda belirgin bir şekilde hissediliyor.
Malatya'nın kültürel yaşamında giyim, yalnızca bir ihtiyaç değil, aynı zamanda kimlik ve gelenekleri simgeleyen önemli bir unsur olmuştur. Geleneksel giyimde, pamuklu ve yünlü dokumaların kullanımı yaygındı. Özellikle yerel tezgahlarda dokunan "Arapgir Kemhası" ve şalvarlıklar, abalar, göyneklikler, giyimdeki ana malzemeler arasında yer alıyordu. Malatya'nın en yakın köylerinden olan Yukarı Banazı, Kilayik, Gündüzbey gibi yerleşim yerlerinde üretilen kalın peştemaller, 1975’lere kadar kadın giyiminde aktif olarak kullanılmıştır.
Geleneksel Giyimde Kullanılan Malzemeler ve Dokumalar
Geleneksel Malatya giyiminde, yerel dokumaların ve el emeğinin büyük bir yeri vardır. Çubuklu keten, keçi kılı kumaşlar, ince dokumalı çinko peştemaller, akkaralı ve damalı alaca çarşaflar, pazen ve keten ipekliden yapılmış çıbınlar, giyimde sıkça kullanılan malzemelerdir. Özellikle nakışlı çoraplar, bu giyimin tamamlayıcı unsurlarından biridir. Günümüzde ise, modern giyim tarzları ve çağdaş kıyafetler geleneksel giyimdeki unsurların yerini alsa da, köylerde hala bu geleneksel el işçiliğiyle yapılan kıyafetler görülebilmektedir.
Erkek Giyiminde Geleneksel Tarz
Erkek giyiminde şalvar, gömlek, yelek, belkuşağı ve siyah yemeni gibi öğeler, geleneksel Malatya kıyafetinin temel unsurlarını oluşturur. Özellikle nakışlı çoraplar, erkek giyiminin hem estetik hem de işlevsel bir parçasıdır. Geleneksel erkek giyiminde, özellikle el işçiliğiyle yapılan parçalar, Malatya'nın kültürel mirasını günümüze taşımaktadır.
Kadın Giyiminde Detaylı ve Özgün Tasarımlar
Kadınların geleneksel giyiminde ise, başa giyilen "küllük" adı verilen keçeden yapılmış fes, bu kıyafetin en dikkat çekici parçalarından biridir. Fesin altına çene altından bağlanan "sakındırak" adı verilen bir ip ve üzerine yerleştirilen "tepelik" adındaki metal işleme ile tamamlanan başlık, kadın giyiminin zarif detaylarını oluşturur. Tepeliğin üzerine yazma veya siyah beyaz ve mor renklerdeki ince "poşu", kadının başını süslerken, sırt kısmına kadar uzanan ince tülbent "İzar" da baş örtüsünün zarif bir parçasıdır.
Kadın giyimi, her detayında zarafet ve özen taşıyan bir kültürün yansımasıdır. Geleneksel Malatya kıyafetleri, yalnızca günlük yaşamda değil, özellikle düğün ve özel günlerde de sıkça tercih edilmiştir.
Geleneksel Giyim Kültürünün Yaşatılması
Bugün, geleneksel giyim ve kuşam biçimleri modern çağdaş giyimin etkisiyle değişmiş olsa da, Malatya'nın köylerinde hala eski geleneklerin izleri görülmektedir. Bu geleneksel giyim, sadece bir kıyafet değil, aynı zamanda bir kültürün, bir halkın geçmişine dair önemli bir bağdır. Geleneksel giyim, Malatya’nın kimliğinin, tarihinin ve kültürel mirasının bir yansıması olarak nesilden nesile aktarılmaktadır.
Kaynak: Malatya Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü Resmi İnternet Sitesi
