Yaz aylarının korkulu rüyası, piknik ve bahçe sefalarının katili keneleri uzaklaştırmanın bir takımformülleri ve beraberinde alacağınız önlemler var. Uzmanların konu hakkında çeşitli bilgilendirmelerini sizler için bir araya getirdik. işte Kene yapışması , belirtileri, uzaklaştırma ve korunma yöntemleri;
Kene Isırması Nedir?
Kene ısırması, bir kenenin hayvan veya insanın cildinden yapışarak kan emmesi durumudur. Kene ısırması çoğu zaman ağrısız olduğu için kişi tarafından fark edilmeyebilir. Ama keneler, deriye yapıştıklarında kan emmeye başlarlar ve bu süreçte cilt yüzeyine salgıladıkları bir tür tükürük içeren enzimler kullanarak kanın pıhtılaşmasını engeller. Böylece kolayca kan emebilirler. Eğer kene ısırığını fark ettiyseniz veya belirtiler ortaya çıkarsa, bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.
Kene Isırmasının İlk Belirtileri Nelerdir?
Kene ısırmasının ilk belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve ısırılan kişinin bağışıklık sistemi, kenenin taşıdığı mikroorganizmalar ve diğer faktörler bu belirtileri etkileyebilir. Ama kene ısırması sonrası ortaya çıkabilen bazı olası ilk belirtiler şunlar olabilir:
Kızarıklık ve Şişlik: İlk günlerde kenenin ısırdığı bölgede hafif kızarıklık ve şişlik görülmesi oldukça muhtemeldir.
Kaşıntı: Isırma alanında kaşıntı hissi olabilir.
Kene Parçaları: Kene çıkarıldıktan sonra bile, kene parçaları ciltte görülebilir.
Kızarıklık Yayılması: Lyme hastalığına yol açabilen Ixodes türü kenelerin ısırığı sonrasında kızarıklık oluşabilir. Bu kızarıklık genellikle ısırılan bölgenin etrafında halka şeklinde büyür.
Ağrı ve Sızı: Isırılan alanda hafif ağrı ve sızı hissedilebilir.
Kene Isırmasında İlk Müdahale Nasıl Olmalı?
Kene ısırması durumunda ilk müdahale, kenenin doğru bir şekilde çıkarılması ve ısırılan bölgenin hijyenik bir şekilde temizlenmesi önemlidir. Kene ısırması için ilk müdahale aşamaları:
Keneyi Çıkarma: İlk olarak, steril bir cımbız veya keneyi çıkarmak için tasarlanmış bir kene çıkarma aleti kullanarak keneyi deriden çıkarmaya çalışılır. Keneyi yakalamak için cımbızı olabildiğince cilde yakın bir noktadan tutmak ama cildi sıkmamak gerekir.
Yavaşça Çıkarma: Keneyi yavaşça ve sabırla çıkararak kenenin başını veya ağzını koparmamaya özen gösterilir. Baş kısmı deriye sıkıca bağlandığı için çıkarmak daha zor olabilir.
Keneyi Dikkatlice Çekme: Cımbız veya kene çıkarma aleti yavaşça ve sabırla yukarı doğru çekilerek kene çıkarılır. Kenenin başı çıkarken sağlam tutmaya dikkat edilir.
Keneyi Saklama: Keneyi çıkardıktan sonra, kene bir cam kavanozda saklanabilir veya keneyi öldürmek için alkol kullanılabilir. Böylece ileride bir tıbbi değerlendirme gerekirse kene saklanmış olur.
Isırılan Bölgenin Temizlenmesi: Kene çıkarıldıktan sonra ise ısırılan bölgeyi sabunla veya antiseptik bir solüsyon ile temizlemek gerekir, böylece enfeksiyon riski azaltılmış olur.
İzleme: Kenenin çıkarılmasından sonra ısırılan bölge bir süre izlenir. Kızarıklık, şişlik, kaşıntı veya diğer anormal belirtiler ortaya çıkarsa, bir sağlık profesyoneline başvurulur.
Keneyi önlemek için neler yapılmalı?
1- Kenelerin herhangi bir mücadele yöntemi ile tamamen yok edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle kenelere karşı kişisel korunma en etkili yöntemdir.
2- Kenelerin bulunabileceği yerlerde, bacakları kapatan kıyafetler tercih edilip uzun kollu giysiler giyilmeli, pantolonlar çorapların içine sokulmalı ve kapalı ayakkabılar giyilmelidir. Ayrıca açık renkli kıyafetler kene tespitini kolaylaştıracağından tercih edilmelidir.
3- Vücudun açıkta kalan yerlerine böcek uzaklaştırıcı maddeler sürülmesi yararlı olmaktadır.
4- Günlük aktiviteler sırasında vücut (koltuk altı, kulak içi, ve çevresi, göbek deliğinin içi, dizlerin arkası, saç ve kıllı bölgelerin içi ve çevresi, bacak arası, bel bölgesi başta olmak üzere) kene yönünden sık sık kontrol edilmeli; akşam eve dönüşlerinde mutlaka ayrıntılı bir vücut muayenesi yapılmalıdır. Ayrıca çocuklarda kene tutunması yönünden anne babalar tarafından günlük olarak kontrol edilmelidir.
5- Kene tespiti yapılmış ise; vücuda tutunan kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riski de o ölçüde azalacaktır. Bu nedenle kişinin keneyi vakit kaybetmeden çıplak elle dokunmadan (bir pensle sağa sola oynatarak, ezmeden, çivi çıkarır gibi) kendisinin çıkarması veya çıkarttırması, kendisinin çıkaramadığı/çıkarttıramadığı durumlarda hızla en yakın sağlık kuruluşuna başvurması gerekmektedir;
a) Kenenin uzaklaştırılmasından sonra eller su ve sabunla yıkanmalı, kenenin tutunduğu bölge tentürdiyot, kolonya veya deterjanlı su ile temizlenmelidir.
b) Vücuduna kene yapışan kişiler 10 güne kadar ani başlayan ateş, baş ağrısı, yoğun halsizlik, bulantı ve kusma gibi şikayetler yönünden kendilerini izlemeli, böyle bir şikayetin olması durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
c) Keneleri vücuttan uzaklaştırmak amacıyla üzerlerine sigara basmak, kolonya veya gazyağı dökmek gibi yöntemlere başvurulmamalıdır.
6-Özellikle dağlık, ormanlık alanlarda hastalığın yaygın olduğu göz önünde bulundurularak çiftlik hayvanları, kene kaynağı olabilecek diğer yabani hayvanlardan ( yaban tavşanı, kirpi, domuz, deve kuşu ve bazı kuşlar ) uzak tutulmalıdır.
7- Özellikle riskli bölgelerde mera hayvancılığı yapılan işletmelerde Mart-Ekim ayları arasında hayvanlar üzerinde mutlaka kene kontrolu ile tespiti halinde hayvanlarda ve ahırlarda kene mücadelesi yapılmalıdır.
a)Hayvanların ilaçlanmasında mümkün olduğu ölçüde bu ilaçların uzun süre etkili olanları tercih edilmeli, ilaçlama ilacın prospektüsüne uygun olarak yapılmalıdır. Sığırlar birinci ilaçlamadan 4 hafta sonra yeniden ilaçlanmalıdır.
b)Hayvanların mümkün mertebe kapalı alanlara alınarak ilaçlanması ve ilaçlamadan sonra bir-iki saat bekletilmesi gerekmektedir.
c)Barınaklar için yerde ve duvarlarda uzun süre kalabilecek akarisidler buharlaşma etkisi de dikkate alınarak püskürtme-pülverizasyon şeklinde kullanılmalıdır. Mümkün olduğu ölçüde bu ilaçların uzun etkili olanları tercih edilmelidir.
8- Görev nedeni ile risk grubunda yer alan kişiler, hayvan veya hasta insanların kan ve vücut sıvıları ile temastan kaçınmalı; temas edilecekse mutlak eldiven, önlük, gözlük, maske vb. koruyucu önlemler alınmalıdır.
Pireleri Uzaklaştırmak ve Öldürmek için Ev Yapımı Şampuan ve Spreyler
Pirelerle savaşmak için ev yapımı köpek şampuanı bile kullanabilirsiniz. İşin püf noktası, doğal bir antiparaziter ve antibakteriyel olduğu düşünülen lavanta esansiyel yağı eklemektir. Tüm uçucu yağların köpekler veya diğer evcil hayvanlar için güvenli olmadığını unutmamak önemlidir. Bazı köpekler, bazı uçucu yağlara maruz kaldıktan sonra ciddi toksisite ve bağışıklık aracılı reaksiyonlara sahiptir.
Tarif 1:
1 litre su, 1 bardak beyaz sirke veya elma sirkesi ve 1 bardak köpek şampuanını birleştirin. Köpeğinizi ayda bir veya iki kez yıkamak için bu karışımı kullanın. Sirke, temas halinde pire ve keneleri öldürür ve gelecekteki istilaları önleyebilir.
Tarif 2:
Limon suyu pirelerin doğal bir önleyicisidir ve onları evcil hayvanınızdan uzak tutmak için çeşitli şekillerde kullanılabilir. Bu karışım için 4 dilim taze limon, 1 yemek kaşığı tuz ve 6 su bardağı suya ihtiyacınız olacak. Suyu kaynayana kadar ısıtın, ardından tuzu ve taze limonu ekleyin. İki dakika kaynattıktan sonra ocaktan alın. Karışımı tam gün (24 saat) demlenmeye bırakın, ardından şampuanlayıp yıkadıktan sonra köpeğinize sprey şişesine koyarak uygulayın. Bu karışım günlük olarak uygulanabilir.
Kene Çıkarma İşlemi
Bu beceri rehberi ile amaçlanan, ağız organelini deri içine gömerek yerleşmiş olan kenenin parçalanmadan deriden uzaklaştırılmasını sağlamaktır.
Gereçler
1-Antiseptik solüsyon (Batticon solüsyon)
2-Dişsiz penset veya klemp
3-İçi boş veya içinde %70 alkol solüsyonu bulunan tüp
Uygulama nasıl yapılıyor?
1-Hastaların zaman zaman kene sanıp nevus, komedon, yabancı cisim gibi nedenlerle başvuruda bulunduğunu dikkate alarak öncelikle başvuru sebebinin gerçekten kene olup olmadığı saptanmalıdır. Genellikle çıplak göz muayenesi yeterlidir. Bazen de dermatoskopik muayene yardımına ihtiyaç duyulabilir.
2-Hastada kene varlığı tespit edildikten sonra elle kontrol edilmesi kolay künt uçlu dişsiz bir penset veya klemp (tercihen eğri uçlu) ile kene deriye yapıştığı yerin hemen üzerinden (ağız organelinin üstü) tutulur. Gövde kısmından tutmamaya ve sıkıştırmamaya özen gösterilmelidir.
3-Kenenin deriye gömük olan ağız organelini, deriye giriş yönünün tersine yani yukarı doğru hafif bir çekme uygulanarak veya çivi çıkartır gibi sağa, sola oynatarak veya saatin tersi yönünde çevrilerek serbest bırakması sağlanır.*
4-Deriden ayrılan kene tüpe konur ve tüpün ağzı kapatılır.
5-Deriden kenenin çıkartıldığı yer antiseptik bir solüsyon ile silinir.
6-Hastaya kenenin alınmasını takip eden günlerde (ortalama 10 gün) gövde derisinde döküntü, ateş, bulantı, kusma veya kene çıkartılan yerde giderek artma gösteren kızarıklık, sertlik gibi bulgular olursa mutlaka hastaneye başvurması hakkında bilgi verilir.
Kaynak; https://sinop.tarimorman.gov.tr/ - https://www.petburada.com/ https://hisarhospital.com/
