Birçok insanda var olan ama önemsenmeyen daha doğrusu ne olduğunun dahi farkına varılamayan uyku apnesi kötü sonuçlara yol açıyor.
Uyurken soluğumuzun geçici süreyle durması (uyku apnesi ), Yüksek tansiyondan kalp hastalıklarına,depresyondan reflüye ve cinsel fonksiyon bozukluğuna kadar pek çok hastalığa davetiye çıkarıyor.
Uyku apnesi trafik kazası nedeni
Uyku apnesi, uyku sırasında en az 10 saniyelik solunum duraklamalarına neden olurken yarattığı konsantrasyon bozukluğu sebebiyle de uzun yolculuklarda trafik kazaları riskini 8 kat artırıyor.
Uyku apnesi nedir? Belirtileri nedir? Teşhisi nasıl konulur?
Uyku testi, uyuma sırasında yaşanan sorunların tespiti için kullanılan bir yöntemdir. Uyku sırasında oluşan anormal durumlar ancak bu yolla tespit edilebilir. Tıp dilindeki ismi Polisomnografi olan uyku testinde hasta gece boyunca izlenir ve bir takım takip cihazları ve kameralar ile uyku sırasında oluşan bozukluklar tespit edilir.
Test sırasında EKG, kandaki oksijen seviyesi, göz hareketleri, kas hareketleri, solunum, beyin aktivitesi gibi birçok etmen takip edilir ve var olan bozukluklar belirlenip hasta ile paylaşılarak tedavisine başlanır. Dolayısıyla bu yöntem ile görünen ya da görünmeyen tüm etmenler ortaya çıkartılır.
Uyku apnesi nedir?
Uyku apnesinde hastanın uyuma sırasında nefes alışverişi kesilir ve kişi uykusundan uyanmak zorunda kalır. Hasta uyku sırasında boğulma hissine kapılır ve birkaç saniyeliğine de olsa bu durumu yaşar. Bu esnada uyanma da beyindeki oksijen seviyesinin düşmesi sonucunda gerçekleşir. Beyin de vücudun nefes almadığını ve kandaki oksijen seviyesinin düştüğünü fark eder ve uyanması için bedeni harekete geçirir.
Uyku apnesi nasıl belirtileri gösterir?
Uyku apnesi birçok noktada kendisini gösterir ancak bu belirtileri bir araya ancak uzman doktorlar bir araya getirebilir. Belirtileri arasında uyku sırasında nefesin durması sonucunda ani uyanmalar, yüksek sesle horlama, uykuyu alamamaya bağlı olarak yorgun uyanma, sabahları ağız kuruluğu çekme, uyku eksikliği sebebi ile stresli gözükme bunlardan birisidir.
Uyku apnesi teşhisi nasıl konulur?
Uyku apnesi sorunu olan kişiler genellikle bu problemle karşılaştıklarını bilemezler. Ancak uyku sorunu yaşadıkları için konunun uzmanı bir doktora başvururlar ve belirtileri aktardığında tanı ortaya çıkar. Ancak genel olarak tam teşhis için Polisomnografi yani uyku testine tabi tutulması gerekir.
Uyku apnesi tedavisi nasıl yapılır?
Uyku apnesi tedavisinde doktor, hastanın fizyolojik özelliklerini değerlendirir. Eğer kişinin kilosu fazlaysa zayıflaması önerilir. Daha sonra özellikle alkol ve sigara gibi alışkanlıkların da bırakılması gerekir.
Apne tedavisinde cerrahi müdahale oldukça azdır ancak eğer üst solunum yollarında darlık varsa genişletmek için operasyon yapılabilir. Ancak en temel yöntem pozitif hava basıncı veren CPAP isimli cihazdır. Apne tedavisinde en çok bu yol tercih edilmektedir.
Uyku apnesine hangi bölüm bakar?
Uyku apnesi tedavisi her ne kadar üst solunum yoluyla alakalı olsa da genellikle nöroloji bakar. Ancak elbette şikayetin derecesine ve farklı tedavi yöntemlerine göre kulak burun boğaz, dahiliye gibi noktalardan da destek alabilirsiniz.
Uyku apnesi tedavi edilmezse ne olur?
Uyku apnesi çok sinsi bir rahatsızlıktır. Tedavi edilmemesi durumunda farklı hastalıklara da davetiye çıkartabilir. Özellikle kalp, akciğer rahatsızlıkları, hormonal bozukluklar apne nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlıklar sebebi ile kişi aniden ölümle burun buruna gelebilir ve istenmeyen durumlar yaşanabilir. Bunun önüne geçebilmek için bir an önce uyku apnesi sorununuzu çözecek uzman hekime başvurmalısınız.
Yaygın bir uyku bozukluğu olan uyku apnesi, sayısız gecenin huzurunu bozar ve kişinin sağlığını önemli derecede bozar. Bu durum, uyku sırasında nefes almada tekrarlanan duraklamalara neden olarak parçalanmış dinlenmeye ve bir dizi sağlık sorununa yol açar.
En yaygın tip olan obstrüktif uyku apnesi (OUA), boğaz kasları gevşeyip hava yolunu tıkadığında ortaya çıkar. Semptomlar yüksek sesle horlama, gündüz yorgunluğu ve sabah baş ağrılarını içerir. Tedavi edilmediği takdirde uyku apnesi yüksek tansiyon, kalp hastalığı ve felç riskini artırabilir.
Bununla birlikte, sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) makineleri ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi etkili tedaviler, kesintisiz uyku ve daha sağlıklı bir uyku için kullanılabilecek yöntemler arasında yer alır.
Uyku apnesi konsantrasyon bozukluğu yapıyor
Son yıllarda sıklıkla karşılaşılan uyku apnesi daha kısa boylu, kilo fazlası olan ve kısa boyunlu erkekleri vuruyor. Gün boyu yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, kitap okurken ya da televizyon seyrederken uyuklama gibi sorunlara yol açan tıkayıcı uyku apnesinde gece horlama şikayet nedenlerinden. Uykuda yaşanan solunum durmaları bir dakikadan fazla sürebiliyor ve kişiler genellikle bunu kendileri fak edemiyor.
Uyku apnesi ile horlama arasındaki fark nedir?
Horlama ve uyku apnesi genellikle birbirinin yerine kullanılır, ancak eşanlamlı değildir. Her ikisi de gece gürültülerini içerse de, farklılıklarını anlamak gerekir.
Horlama, uyku sırasında türbülanslı hava akımının neden olduğu solunum yapılarının titreşimidir. Burun tıkanıklığı veya uyku pozisyonu gibi faktörlerden dolayı zararsız olabilir.
Öte yandan uyku apnesi, nefes almada sık sık duraklamalarla karakterize bir uyku bozukluğudur. Bu kesintiler saniyeler hatta dakikalarca sürebilir, oksijen yoksunluğuna neden olur ve dinlendirici uykuyu bozar. Horlamaya gündüz aşırı uyku hali veya diğer ilgili semptomlar eşlik ediyorsa, bir doktordan yardım almak gerekebilir.
Uyku apnesi nasıl önlenir?
Yıkıcı bir uyku bozukluğu olan uyku apnesi, risk faktörlerini azaltmayı amaçlayan proaktif önlemlerle hafifletilebilir. Bunlar arasında kilonun sağlıklı bir şekilde korunması, yan uyumak, alkolden uzak durmak, sigara kullanılıyorsa bırakmak, rahat bir uyku ortamı gibi bazı önlemler yer almaktadır.
Uyku apnesi ve obezite arasındaki ilişki nedir?
Uyku apnesi ve obezite biri diğerini şiddetlendiren karmaşık bir ilişki içerisindedir. Aşırı vücut ağırlığı ile tanımlanan obezite, uyku apnesi için önemli bir risk faktörüdür. Boyun ve boğaz çevresinde yağ birikintilerinin birikmesi hava yollarının daralmasına yol açarak uyku sırasında solunumun kesintiye uğrama olasılığını artırabilir.
Eşzamanlı olarak, uyku apnesi kilo alımına ve kilo vermede zorluğa katkıda bulunabilir. Uyku apnesi ile ilişkili bozulan uyku düzenleri hormonal regülasyonu bozabilir, iştahı artırabilir ve enerji harcamasını azaltabilir. Kilo kaybı da dahil olmak üzere yaşam tarzı değişiklikleri yoluyla hem obeziteyi hem de uyku apnesini ele almak, uyku kalitesini ve genel sağlığı önemli ölçüde iyileştirebilir.
Uyku apnesi tipleri nelerdir?
Uyku apnesi, her biri farklı özelliklere ve altta yatan nedenlere sahip farklı şekillerde kendini gösterir. Üç ana uyku apnesi türü şunlardır:
• Obstrüktif Uyku Apnesi
• Merkezi Uyku Apnesi
• Karışık Uyku Apnesi
Bu farklı türleri bilmek bireysel ihtiyaçlara göre uyarlanmış doğru teşhis ve etkili tedavi stratejileri için çok önemlidir. Doktorlar bu türe göre tedavi yöntemi uygulamaktadır
Uyku apnesi nelere yol açıyor?
• Yüksek tansiyon
• Kalp büyümesi, kalp atımında düzensizlik
• Ani kalp durması, uykuda ani ölüm
• Sık idrara çıkma
• Uykuda aşırı terleme, uykusuzluk, huzursuz uyku
• Diş gıcırdatması, diş-diş eti ve çene problemleri
• Aşırı ve hızlı kilo alma
• Konsantrasyon güçlüğü, aşırı sinirlilik
• Depresyon ve davranış bozukluğu
• Cinsel isteksizlik, yetersizlik
• Sabah baş ağrısı ve ağız kuruluğu
• Mide yanması, insülin direnci ve diyabet
• Çocuklarda hiperaktivite
• Felç ve kalp krizi
6 aşamada uyku apnesinden korunun;
• Fazla kilolarınızdan mutlaka kurtulun.
• Yatmadan önceki üç saat içerisinde sakinleştirici ilaç ve uyku ilaçları almayın.
• Yatmadan önce ağır yemek yemeyin ve alkol almayın.
• Uyku apnesine karşı sporu asla ihmal etmeyin. Günde 45 dakika düzenli, tempolu yürüyüş ya da yüzme başta olmak üzere, sizi zorlamayacak türde spor yapın.
• Uyku apnesi uykuda sorun açtığından özellikle uykunuz için önlem alın. Sırt üstü yatmak şikayetinizi artırıyorsa yan yatın. Uyku sırasında sırt üstü pozisyona gelmemeniz için pijamanızın sırt kısmına pinpon dikin ve onunla uyuyun.
• Uyku apnesine götüren ve üst solunum yollarında darlık yapan bir neden (burunda et büyümesi, kemik/kıkırdak eğriliği, damak veya küçük dildeki sarkmalar, bademcik ve dil kökündeki büyüklükler vb) varsa gecikmeden klasik ve robotik cerrahi tedavileri için başvurun.
Belki de bu rahatsızlığı yaşıyor ama ne olduğunu bilmiyordunuz. Bu sorunlar sizde baş gösteriyorsa en kıssa zamanda bir uzmandan yardım almanız uyku kalitenizi arttırmak için ve kötü sonuçların önlenebilmesi için çok önemli.
