1914-1915 yıllarındaki Sarıkamış Harekatı, Türk tarihinin en acı ve kahramanlık dolu olaylarından biri olarak 110. yılını geride bırakıyor. Kars’ın Sarıkamış ilçesi ve harekatın başladığı Erzurum başta olmak üzere Türkiye’nin birçok bölgesinde şehit olan askerler için anma etkinlikleri düzenlenecek. Harekat, Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak amacıyla 22 Aralık 1914'te başlatılmış, 15 Ocak 1915'te sona ermişti. Ancak zor kış koşulları ve coğrafi engeller, Türk askerinin direnişini ağırlaştırmış, büyük kayıplar verilmesine sebep olmuştur.
Sarıkamış Harekatı'nın Ardında Yatan Sebepler
Kafkas Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selçuk Ural, Sarıkamış Harekatı’nın, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın devamı olarak görülebileceğini belirtti. Osmanlı İmparatorluğu'nun, Rus İmparatorluğu'na karşı verdiği bu mücadelede Kars, Ardahan ve Batum gibi önemli bölgeleri kaybetmesi, Sarıkamış’taki harekâtın temel sebeplerinden biri olmuştur. Prof. Dr. Ural, "Bu kayıplar, Anadolu'nun birliğini tehdit eden ve siyasi yapısını sarsan gelişmelere yol açtı" diyerek, Sarıkamış Harekatı'nın bölgedeki sosyolojik etkilerini vurguladı.
Coğrafi Zorluklar ve Hatalı Haritalar
Sarıkamış Harekatı, coğrafi engellerle ve dönemin yetersiz harita bilgileriyle mücadele eden bir ordu tarafından gerçekleştirilmiştir. Enver Paşa, Hafız Hakkı Paşa ve Abdulkerim Paşa gibi komutanlar, Sarıkamış’ın zorlu doğasına yabancıydı. Yetersiz Alman haritaları, harekatın başlangıcında zaman kaybına yol açmış ve ordu, beklenenden çok daha uzun süreyi Sarıkamış’a ulaşmak için harcamıştır.
Prof. Dr. Ural, 25 Aralık günü yaşanan bir örnekle durumu şöyle açıkladı: "Bardız'dan Sarıkamış’a ulaşmayı planlayan ordu, hedeflerine öğleye kadar ulaşacağını zannederken ancak akşam saatlerinde varabilmiştir." Bu zaman kaybı, harekatın başarısız olmasında önemli bir etken olmuştur.
Harekatın Amacı ve Zorlukları
Sarıkamış Harekatı, Rus kuvvetlerini geri püskürterek Sarıkamış ve çevresindeki toprakları kurtarmayı amaçlamaktadır. 9. ve 10. Kolordular, bu hedefe ulaşabilmek için zor bir coğrafyada mücadele etmiş ve düşman kuvvetlerini mağlup etmek için büyük bir çaba sarf etmiştir. Prof. Dr. Ural, Türk askerinin bu mücadelede gösterdiği kahramanlığı şöyle değerlendirdi: "Normalde bahar aylarında bir ordunun günde 20 kilometre yürüdüğü düşünülürse, Türk askeri, 1-1,5 metre karla kaplı yollarda bu mesafeyi kat etmiş, hem düşmanın pusularına karşı mücadele etmiş, hem de yerel koşullara karşı dimdik ayakta kalmayı başarmıştır."
Mehmetçiğin Kahramanlığı
Sarıkamış’ta verilen mücadele, sadece askeri bir zaferin ötesinde bir kahramanlık destanı olarak tarihe geçmiştir. Prof. Dr. Ural, Türk askerinin bu zorlu koşullarda gösterdiği direncin, sonraki savaşlara ilham verdiğini belirterek, Sarıkamış Harekatı'nın Türk kahramanlık tarihinde önemli bir yer edindiğini ifade etti.
Bu anlamlı yıldönümünde, her yıl Sarıkamış’ta düzenlenen anma etkinlikleri, Türk askerinin kahramanlık mücadelesini unutmamak ve gelecek nesillere aktarmak amacıyla gerçekleştirilecek.
