Birinci Dünya Savaşı sırasında, Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak amacıyla başlatılan Sarıkamış Harekatı, 22 Aralık 1914'te başlayıp 15 Ocak 1915'te sona ermişti. Harekatın 110. yılında, Sarıkamış’tan Erzurum’a kadar birçok şehirde şehitler anılacak. Allahuekber ve Soğanlı Dağları gibi zorlayıcı coğrafyalarda yaşanan çatışmalar ve dondurucu soğuklar nedeniyle hayatını kaybeden askerler için anma etkinlikleri düzenlenecek.
Her yıl ocak ayının ilk haftasında Sarıkamış’ta düzenlenen yürüyüş ve anma törenleri bu yıl 4-5 Ocak tarihlerinde gerçekleştirilecek. Etkinliklerde, harekata dair hatıralar tazelenecek ve kahramanlıklar bir kez daha hatırlanacak.
"Büyük Bir Kaybın ve Kahramanlığın Hikayesi"
Kafkas Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selçuk Ural, Sarıkamış Harekatı'nın Türk tarihi ve Kafkas Cephesi üzerindeki derin etkilerine dikkat çekti. Ural, bu harekatın, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’na dayandığını belirtti. O dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Kars, Ardahan ve Batum topraklarını Rus İmparatorluğu’na bırakmak zorunda kalmıştı. Bu kayıplar, Anadolu'nun siyasi ve sosyolojik birliğini tehdit eden büyük bir darbe olmuştu.
Sarıkamış Harekatı’nın coğrafi zorluklarına da değinen Ural, kış koşullarının ve yerel bilginin eksikliğinin harekatın başarısını etkileyen önemli faktörler arasında yer aldığını söyledi. Özellikle kullanılan haritaların Almanlar tarafından yetersiz şekilde hazırlandığını vurgulayan Ural, bu durumun harekatı büyük ölçüde zorlaştırdığını ifade etti. Ordunun, Sarıkamış’a ulaşması beklenenden çok daha uzun sürmüş ve 25 Aralık’ta karanlıkta yapılan ilk saldırıda büyük bir zaman kaybı yaşanmıştır.
Savaşın Hedefi: Rus İşgali Altındaki Toprakları Kurtarmak
Sarıkamış Harekatı’nda, ana yollar kullanılarak Sarıkamış ve Kars’a doğru ilerlemek amaçlanmıştı. Ordunun ana hedefi, düşmanı geriye iterek Sarıkamış’taki Rus kuvvetlerini yenmek ve bölgedeki stratejik demir yolunu ele geçirerek Kars’a ilerlemekti. Ancak, coğrafi zorluklar, yetersiz haritalar ve soğuk hava koşulları harekatı beklenen sürede sonlandırmaya engel oldu.
Türk Kahramanlığı: Zorlu Koşullarda Direnme
Ural, harekatın dört gün içinde sonuçlanması beklenirken, ordunun ancak 80 kilometrelik yolu alabileceğini belirtti. Bu, insanüstü bir çaba ve gayretin örneğiydi. Mehmetçik, yoğun kar yağışı altında, bir metrelik karla kaplı yolları aşarak, hem doğa koşulları hem de düşmanın pusularına karşı destansı bir mücadele sergilemiştir.
Sarıkamış’ta kaybedilen savaşın ardından, Türk kahramanlığının ve direncinin simgesi haline gelen bu olay, sonraki yıllarda gerçekleştirilen birçok muharebeye ilham kaynağı olmuştur.
