Bebeklik yıllarımıza dair herhangi bir anı hatırlamıyor olmamız, pek çoğumuzun düşündüğü gibi beynimizin yeterince gelişmemiş olmasından kaynaklanıyor olabilir mi? Yale Üniversitesi tarafından yapılan yeni bir araştırma, bu duruma dair farklı bir bakış açısı sunuyor ve bebeklerin aslında bu dönemdeki anıları kaydettiği ancak erişimlerinin zor olduğu tezini ortaya koyuyor. Peki, bu durumun bilimsel açıklaması nedir? Neden bebeklikte yaşadıklarımız yıllar sonra hafızamızda yer etmez? İşte bu sorulara ışık tutan çarpıcı bir çalışma.
Çocukluk Amnezisi: Bebeklik Anıları Nerede?
Bebeklik dönemiyle ilgili yaşadığımız anıların kaybolması, "çocukluk amnezisi" olarak adlandırılan bir fenomeni doğuruyor. Çocukluk amnezisi, bebeklik ve erken çocukluk dönemine ait anıların zamanla silinmesi ya da hatırlanamaması durumudur. Şimdiye kadar yapılan araştırmalar, beynin hipokampus adlı bölümünün, bu dönemde yeterince gelişmemesi nedeniyle bebeklerin anıları kaydetmediğini öne sürüyordu. Ancak Yale Üniversitesi'nin yaptığı son çalışma, bu teoriye karşı çıkarak, bebeklerin aslında anıları kaydettiğini ancak bu anılara erişmenin çok daha zor olduğunu gösteriyor.
Yale Üniversitesi'nin Çalışması ve Yeni Bulgular
Yale Üniversitesi'nin 20 Mart 2025 tarihinde Science dergisinde yayımlanan araştırması, bu soruya şaşırtıcı bir cevap sunuyor. Araştırmacılar, dört aylık ile iki yaş arasındaki bebeklerin beyin aktivitelerini incelediler. Bebeklere yeni görüntüler sunulup bu görüntüler arasındaki tepkileri ölçüldü. Ekip, özellikle beyinlerinin hipokampus bölgesinin daha aktif olduğu bebeklerin, önceki görüntüleri daha kolay hatırladığını gözlemledi. Yani, bebeklerin aslında anılarını kaydettiği ancak bu anılara erişimin daha sonra zorlaştığı sonucuna varıldı. Çalışmanın baş yazarı, Yale Üniversitesi Psikoloji Profesörü Nick Turk-Browne, bebeklerin epizodik hafızalarını test etmek için geliştirdikleri özel bir yöntemin oldukça etkili olduğunu belirtti. Bebeklerin daha önce gördükleri görüntülere daha uzun süre bakmaya eğilimli olmaları, onların o anıları hatırladığını gösteriyor. Profesör Turk-Browne, bu bulguların, bebeklik dönemi anılarının zamanla erişilemez hale gelmiş olabileceğine işaret ettiğini ifade etti.
Beyin Aktivitesi ve Hafıza İlişkisi
Araştırmada ayrıca, beyin aktivitesinin özellikle hipokampusun arka kısmında yoğunlaştığı tespit edildi. Bu alan, yetişkinlerde epizodik hafıza ile doğrudan ilişkilidir. Çalışma, beyin bölgelerinin gelişiminin ve anıların erişilebilirliğinin nasıl şekillendiğine dair önemli bir ipucu sunuyor. Araştırmacılar, hipokampusun erken dönemde daha zayıf olması nedeniyle anıların uzun süreli belleğe aktarılmaması veya bu anılara erişimin zorlaşması olasılığını sorguluyorlar.
Anılar Beynimizde Var Ama Neden Hatırlayamıyoruz?
Turk-Browne, bu yeni araştırmaların, çocukluk amnezisinin nedenlerini daha derinden incelememize yardımcı olacağını belirtti. Ekip, bebeklerin beyinlerinin erken dönemde kaydettiği anıların aslında beynimizde mevcut olduğuna inanıyor. Ancak zamanla, erişim sağlamak bu kadar kolay olmuyor. Beynimizde bir yerlerde duran bu anılar, yıllar geçtikçe çeşitli sebeplerle erişilmesi çok daha zor hale geliyor. Birçok bilim insanı, çocukluk dönemindeki bu hafıza kayıplarının nedenini incelemeye devam ederken, Yale Üniversitesi'nin araştırması, bebeklik dönemine ait anıların aslında tamamen kaybolmadığını, sadece erişilmesi zorlaştığını öne sürüyor. Bu, çocukluk amnezisi üzerine yapılan önceki çalışmalara meydan okuyan ve hafızamızın nasıl çalıştığını anlamamıza katkı sağlayacak önemli bir adım olarak kaydediliyor.
Bebeklik Hafızası Ne Kadar Süre Korunur?
Araştırmalar, bebeklikten kalma anıların okul öncesi yaşa kadar devam edebileceğini gösteriyor. Yani, bebeklerin zihninde kalan bu anılar, okul öncesi dönemde varlığını sürdürebilir, ancak yıllar geçtikçe bu anıların zayıflaması ya da tamamen silinmesi olasıdır. Gelecekte yapılacak çalışmalar, bebeklik hafızasının dayanıklılığını ve bu anıların yetişkinlik dönemine kadar nasıl korunabileceğini daha detaylı incelemeyi hedefliyor. Bu yeni araştırma, hem beyin gelişimi hem de hafıza süreçleri hakkında önemli bilgiler sunarken, bebeklik dönemine ait anıların aslında daha derinlerde, ulaşılması zor bir yerde kaydedildiğini ortaya koyuyor. Bu çalışmalar, hafızamızın gizemini çözme yolunda önemli bir adım olarak tarihe geçecek gibi görünüyor.
