Sıcak yaz aylarında oldukça artış gösteren güneş çarpmalarına karşı oldukça dikkatli olunması konusunda uzmanlardan uyarılar gelmeye devam ediyor. Konu hakkında bilgilendirmelerde bulunan uzmanların görüşlerini sizler için bir araya getirdik; işte güneş çarpmasına dair bilmeniz gerekenler;
Güneş çarpması, bir kişinin oldukça sıcak ve güneşli ortamlarda çalışması, egzersiz yapması veya sadece zaman geçirmesi ile meydana gelebilen bir durumdur.
Sıcak çarpması olarak da bilinen güneş çarpması, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durum olduğu için bilinçli olunması gerekir.
Güneş ışınlarının en dik açı ile geldiği yaz ayları başta olmak üzere yüksek derecede sıcaklıklarda güneş ışığı altında fazla kalma nedeniyle vücut ısısının anormal seviyelere çıkması güneş çarpması olarak adlandırılmaktadır. Vücut mekanizmasını ve sistemleri olumsuz yönde etkileyen yüksek sıcaklık, özellikle öğle vakitlerinde daha çok görülmektedir. Rüzgar görülmeyen havada daha da etkili olan sıcaklık, vücudun terleme ya da su kaybetme mekanizmasını bozarak kalıcı tahribatlara ve hatta ölüme bile neden olabilmektedir.
Çok sıcak havalarda vücut mevcut ısısını koruyabilmek amacıyla terleme yöntemini kullanmaktadır. Terlemenin tam olarak gerçekleşememesi vücutta sodyum ve klor kaybına neden olmakta, sonucunda da güneş çarpması yaşanmaktadır.
Güneş çarpmasının en önemli nedeni yüksek sıcaklık olsa da nem oranı da etkili faktörlerden biridir. Genellikle 40°C’nin üzerindeki sıcaklıklarda görülen güneş çarpması, daha düşük sıcaklıklarda ise yüksek nem oranı nedeniyle bireylere etki etmektedir. Bunun yanı sıra sıcak havada kalın kıyafetler kullanmak, güneş altında alkol almak ve bir anda fazla yiyecek tüketmek de güneş çarpmasına neden olabilmektedir.
Güneş çarpması her yaş grubunda görülse de bazı yaş aralıkları risk grubunda yer almaktadır. 4 yaş altındaki çocuklar ve 65 yaş üzerindeki bireylerde güneş çarpması vakaları daha çok görülmektedir. Aynı zamanda böbrek yetmezliği, yüksek tansiyon (hipertansiyon), kanser, obezite hastaları, kronik rahatsızlıkları bulunanlar ve çeşitli psikolojik rahatsızlıklara sahip bireyler de risk grubu içinde yer almaktadır. Hamilelik dönemindeki kadınların da yüksek sıcaklıklarda güneş çarpmasına karşı önlem alması gerekmektedir.
Güneş Çarpması Belirtileri
Güneş çarpması mide bulantısı, kusma, yüksek ateş ve baş ağrısı gibi ilk evrede yaygın olarak görülen belirtilerle kendini göstermektedir. Müdahale edilmediği durumlarda ise farklı ve daha şiddetli güneş çarpması belirtisi de ortaya çıkmaktadır. Özellikle ateşin 40°C’nin üzerine çıkması ile meydana gelen havale durumu, cilt üzerinde kızarıklıkların oluşması ve nefes almada güçlük çekme gibi belirtiler sıcak koması olarak adlandırılmaktadır.
İleri evrede çok tehlikeli olabilen ve bireylerin hayatını kaybetmesine neden olabilen güneş çarpması, sinir sistemine kalıcı hasar verebilmektedir.
Güneş çarpmasında görülen yaygın belirtiler aşağıdaki gibidir:
Ateşin 40°C’nin üzerine çıkması,
Deride oluşan kızarıklıklar,
Vücutta terlemenin görülmemesi,
Kalp çarpıntısı,
Düşük tansiyon,
Mide bulantısı ve kusma,
Şiddetli baş ağrısı,
Nefes almada zorluk çekme,
Bilinç kayıpları,
Uyuma isteği,
Ağızda ve dudaklarda kuruluk,
Cilt yüzeyinde kuruma,
Denge bozuklukları ve yürümede zorlanma,
Ruh hali dengesizlikleri,
Nöbetler ve koma.
4-5 yaşından küçük çocuk ve bebeklerde güneş çarpması belirtileri arasında yaygın olarak ise mide bulantısı, kusma, uyku isteği ve yüksek ateş bulunmaktadır.
Güneş Çarpması Tedavisi
Güneş çarpmasının ardından ilk 30 dakika hastalar için oldukça kritiktir. Vücut sıcaklığı çok yüksek olan hastaların en az 38.5°C’ye kadar sıcaklığının düşürülemediği durumlarda hastalar hayatını kaybedebilmektedir. Bununla birlikte, hayatta kalan hastalarda kalıcı karaciğer ve böbrek fonksiyon kayıpları da görülmektedir.
İlk yardım uygulamalarının ardından sağlık kuruluşuna getirilen hastaların öncelikle vücut sıcaklıkları ve kan basınçları ölçülmektedir. Vücut sıcaklığı içinse rektal sıcaklık baz alınmaktadır. Ardından hastaların elektrolik, tuz ve sıvı düzeylerinin tespit edilmesi için kan ve idrar tahlilleri yapılmaktadır. Tahlil sonuçlarına göre sıvı tedavisine başlanmaktadır.
Kaynak;https://www.medicana.com.tr/ - https://etiklife.com/