Tarih öncesi çağlar, yazının bulunmasından önceki döneme ait insanlık tarihini kapsayan ve günümüz toplumlarının gelişimine zemin hazırlayan evreleri ifade eder. Bu dönemler, insanlığın ilkel toplum düzeninden yerleşik hayata geçişine, teknoloji kullanımına kadar pek çok önemli gelişmeyi içinde barındırır. Tarih öncesi çağların araştırılması, bugünü anlamamız için büyük önem taşır.
TARİH ÖNCESİ ÇAĞLARIN SINIFLANDIRILMASI
Tarih öncesi çağlar, genellikle beş ana döneme ayrılır ve her biri kendine özgü özellikler taşır. Bu dönemin sınıflandırılması şu şekilde yapılır:
-
Paleolitik Çağ (MÖ 2.000.000 – MÖ 10.000)
Paleolitik çağ, tarih öncesi dönemin en uzun süren evresidir. Bu çağda insanlar, doğayla uyum içinde avcılık ve toplayıcılık yaparak hayatta kalmışlardır. Alet yapımında ise taş kullanımı en yaygın olandır. Bu dönemin en dikkat çekici bulgusu, ateşin keşfiyle başlayan büyük bir devrimdir. Aynı zamanda bu çağda insanlar mağaralarda yaşamış, hayvanları avlayarak geçimlerini sağlamışlardır. -
Mezolitik Çağ (MÖ 10.000 – MÖ 8.000)
Mezolitik çağ, Paleolitik ile Neolitik çağ arasında bir geçiş dönemi olarak kabul edilir. İnsanlar, taş aletleri daha gelişmiş bir şekilde kullanmaya başlamış, bazı yerlerde yerleşik hayata geçişin ilk izleri görülmüştür. Ancak tam anlamıyla tarım ve hayvancılık yapılmaya başlanmamıştır. -
Neolitik Çağ (MÖ 8.000 – MÖ 5.500)
Neolitik çağ, insanlık tarihinin en devrimsel dönemlerinden biridir. Bu dönemde insanlar, yerleşik hayata geçerek tarım yapmaya başlamış, aynı zamanda hayvanları evcilleştirmiştir. Tarımın ortaya çıkışıyla birlikte köyler kurulmuş, üretim artmıştır. Ayrıca bu dönemde ticaret de başlamış, takas usulüyle mal alışverişi yaygınlaşmıştır. Bu çağda, inanç sistemleri de gelişmeye başlamış, Ana Tanrıça Kybele kültü gibi önemli dini öğretiler ortaya çıkmıştır. -
Kalkolitik Çağ (MÖ 5.500 – MÖ 3.000)
Kalkolitik çağ, taş ve bakırın birlikte kullanıldığı bir dönemdir. İnsanlar, daha gelişmiş aletler yapmaya başlamış, ilk yerleşim alanları bu dönemde kurulmuştur. Bu çağda, bazı bölgelerde yazının kullanımı da başlamış, ticaretle birlikte daha karmaşık toplumsal yapılar ortaya çıkmıştır. -
Maden Çağları (MÖ 3.000 – MÖ 1.200)
Maden çağları, bakır, tunç ve demir çağları olarak üç ana döneme ayrılır. Bu dönemde, insanlık daha dayanıklı ve çeşitli malzemelerle yapılan aletler üretmeye başlamıştır. Tunç ve demirin kullanımıyla daha güçlü ve etkili araçlar yapılmış, ilk medeniyetler bu dönemde ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda, maden çağlarında ana tanrıça kültleri ve çok tanrılı dinler etkisini sürdürmüştür.
TARİH ÖNCESİ ÇAĞLARIN ÖZELLİKLERİ
Tarih öncesi çağların genel özellikleri arasında yazının bulunmaması, toplumların avcılık ve toplayıcılıkla geçim sağlaması, basit teknolojik aletlerin kullanılması ve inanç sistemlerinin çoğunlukla doğa olaylarına dayalı olması öne çıkar. Aynı zamanda bu çağda, insanlar tanrılara kurbanlar sunarak kendilerini affettirmeye çalışmış, mitolojik öğeler dini hayatın merkezinde yer almıştır.
