Halk arasında “gizli şeker” olarak bilinen durum, tıbbi olarak prediyabet olarak adlandırılır. Bu, kan şekeri düzeylerinin normalden yüksek olduğu ancak diyabet tanısının henüz konulmadığı bir evreyi ifade eder. Gizli şeker, çoğu zaman herhangi bir belirti vermez ve genellikle rutin sağlık kontrolleri sırasında fark edilir. Ancak tedavi edilmediğinde, zamanla şeker hastalığına ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Gizli Şeker Belirtileri:
Gizli şeker, çoğu kişide hiçbir belirti göstermeden ilerleyebilir. Ancak bazı bireylerde insülin direnci nedeniyle çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir. Yemeklerden sonra kan şekerinin hızla yükselmesi, insülinin fazla salgılanmasına yol açar. Bu da ani şeker düşüşlerine ve reaktif hipoglisemi adı verilen duruma neden olabilir. Bu durumda bireyde şu belirtiler görülebilir:
-
Hızla acıkma ve şekerli yiyecekler isteme
-
Çarpıntı, terleme, baş ağrısı, baş dönmesi
-
Ellerde titreme ve sinirlilik
İnsülin direncinin yüksek olduğu gizli şeker durumunda, kilo artışı da önemli bir rol oynar. Özellikle bel çevresindeki yağlanma, insülinin etkisini zayıflatır ve şeker hastalığına doğru bir yol açabilir.
Gizli Şekerin Nedenleri:
Gizli şekerin gelişmesine yol açan çeşitli risk faktörleri vardır. Bunlar arasında aşırı kilo, obezite, bel çevresi yağlanması, yaş faktörü (özellikle 45 yaş ve üzeri), gebelikte diyabet öyküsü ve hipertansiyon yer alır. Ayrıca, sedanter yaşam tarzı, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve genetik yatkınlık da gizli şeker riskini artıran etkenlerdir.
Tanı Nasıl Konur?
Gizli şekerin tanısı için birkaç test uygulanabilir. En yaygın kullanılan yöntemlerden biri, plazma açlık kan şekeri testidir. Eğer açlık kan şekeri 100-125 mg/dL arasında çıkarsa, kişi prediyabet olarak kabul edilir. Ayrıca, oral glukoz tolerans testi (OGTT) veya HbA1c testi de kullanılarak gizli şeker tespiti yapılabilir.
Tedavi Yöntemleri:
Gizli şekerin tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri en önemli adımdır. Sağlıklı ve dengeli beslenme, fiziksel aktiviteyi artırma, sigara içmeme ve düzenli sağlık kontrolleri yapma, gizli şekerin tedavisinde büyük rol oynar. Akdeniz diyeti gibi sağlıklı beslenme biçimleri tercih edilmeli, düzenli egzersizler yapılmalıdır. Bu önlemler, kan şekerinin dengelenmesini sağlar ve diyabetin önlenmesine yardımcı olur.
Komplikasyonlar ve Önleme Yolları:
Eğer gizli şeker tedavi edilmezse, zamanla diyabet, hipertansiyon, dislipidemi ve ateroskleroz gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Gizli şekere karşı alınabilecek en etkili önlemler arasında sağlıklı kilo, düzenli egzersiz ve sigara kullanımının bırakılması yer alır. Ayrıca, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi mevcut hastalıkların tedavi edilmesi önemlidir.
Sonuç olarak, gizli şekerin erken dönemde tespiti ve tedavi edilmesi, şeker hastalığının gelişmesini engelleyebilir ve sağlıklı bir yaşam sürdürülmesini sağlar.
