Osmanlı mimarisinin özellikleri: Erken dönem Osmanlı mimarisi yapıları neler

Osmanlı mimarisi toplam 6 farklı dönemden oluşur. Erken dönem mimarisi devletin kurulduğu tarih olan 1299 ile Bayezid Camii’nin inşasının başladığı 1505 tarihi arasındaki yılları kapsayan evreye denir.

Yasemin Dülgeroglu 09.09.2024 - 09:29

Göz kamaştıran Erken dönem Osmanlı mimarisi kendinden önce gelen Selçuklu ve Bizans mimarisi etkilerini de taşıyor. Peki, Osmanlı mimarisi özellikleri neler? Erken dönem Osmanlı mimarisi eserleri hangileri?

Erken Dönem Osmanlı Mimarisi Temel Özellikleri

1299 yılı ile 1505 yılları arasını kapsayan erken dönem Osmanlı mimarisinde Bizans ve Selçuklu mimarisinin esintilerini görmek mümkün. Bunun yanı sıra Erken dönem Osmanlı mimarisi klasik döneme temel oluşturacak birtakım uygulamaların da ilk örneklerini bize gösteriyor. Klasik döneme ihtişamı ile damga vuran kubbe kullanımının ilk örnekleri Erken dönem Osmanlı mimarisinde ortaya çıkmıştır.

Bu dönemin başlarında havadar ve yeterince ışık alan tek kubbeli yapılar inşa edilirken dönemi takip eden yıllarda iki veya çok kubbeli yapılar da ortaya çıkmıştır.

OSMANLI MİMARLIK TARİHİNDE İLK CAMİ

1334 yılında İznik’te yapılan Hacı Özbek Camii, Osmanlı mimarlık tarihinde inşa edilmiş olan ilk camiidir.

Erken dönem Osmanlı mimarisi yapıları çoğunluklu olarak Bursa, İznik ve Edirne’de bulunmaktadır. 1335 ile 1364 yılları arası Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmış olan Bursa’da inşa edilmiş olan görkemli yapılar bu döneme Bursa dönemi adı verilmesinin sebebidir.

Erken dönem Osmanlı mimarisinde ki en ünlü örnekler külliyelerdir. Yine külliyelerin merkezime oturtulmuş camiiler de örnekler içinde yer alıyor. Erken dönem Osmanlı mimarisinde camiiler üç ayrı plan şemasıyla yapılmıştır.

Erken Dönem Osmanlı Mimarisi Camii Plan Tipleri

1-) Tek Kubbeli Camile

Erken dönem Osmanlı mimarisinin önemli ve ün salmış örneklerinden biridir. Kare planlı ve tek bir kubbe ile kapatılan örtülü iç mekândan oluşturulan bu camilere tek bir minare eşlik etmektedir. Bizans geleneğinde olduğu gibi kubbeler kiremitle örülmüştür. Osmanlı mimarisinin ilk camisi olan ve İznik’te bulunan Hacı Özbek Camii; tek kubbeli camilerin en değerli örneklerindendir.

2-) Payeli ve Çok Kubbeli Camiler

Bu plan tipine ulu cami plan tipi de deniyor. Bu yapının en bilinen örneği Bursa’da bulunan Ulu Camii’dir. İç mekânı 20 farklı kubbeyle örtülen caminin içinde on altı köşeli bir şadırvanı ve dışında 2 adet minaresi bulunuyor.

3-) Zaviyeli Camiler

Yalnızca ibadethane değil aynı zamanda içinde yaşanacak alanları da barındıran yapılara denir. Yine Bursa da bulunan Orhan Camii bu yapının en önemli örneklerinden biridir.