KARS (AA) - Kars'ta 1854 yılında Rus saldırılarına karşı at nalı şeklinde çevrilmiş toprak mevzileriyle hilal biçiminde inşa edilen Gemli Tabya, turizme kazandırılmayı bekliyor.
Kars Çayı'nın aktığı Dereiçi mevkisindeki vadinin üst bölümünde makineli tüfek mevzisinin bulunduğu tabya, at nalı ve hilali andırmasıyla dikkati çekiyor.
Kerim Paşa tarafından 1854'te yaptırılan, Ruslar ve Ermenilerle yapılan savaşlarda kullanılan tabyanın duvarları yıkılmış, belirli noktaları define avcıları tarafından kazılmış ve bir kısmı hayvan barınağı yapılarak adeta talan edilmiş durumda.
Düzgün kesilmiş bazalttan bordür süslemeli, "Kerim Paşa Tabyası" olarak da adlandırılan yapının cephe duvarları, geçmişten bugüne oldukça sağlam şekilde ulaştı.
Gemli, Kars Kalesi'ne doğu istikametinden gelecek saldırılardan korumak amacıyla yapılmış en yakın tabya.
- "Ruslara karşı savunma amaçlı yapılmıştır"
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Orta Çağ Tarihi Ana Bilim Dalı'ndan emekli Dr. Öğretim Üyesi ve tarih araştırmacısı Gürsoy Solmaz, AA muhabirine, Kars'taki 46 tabyadan biri olan, "Gemli ya da Kerim Paşa" olarak adlandırılan tabyanın askerler tarafından yapıldığını söyledi.
Solmaz, "13 bölümden oluşan tabyanın kuzey kısmı açık, diğer kısmı at nalı veya hilal şeklindedir. Bu yapım haliyle de Anadolu’daki tabyalar içerisinde özellik gösterir. Sadece Erzurum Palandöken'deki tabyalarla benzerliği vardır. Ruslara karşı savunma amaçlı yapılmıştır. Kerim Paşa, buradaki savunmayı dışarı çıkıp bizatihi yapmak istese de muhalif arkadaşları ona engel olmuşlardır. 1853-1855 Kırım Harbi olarak adlandırılan dönemin yapısıdır." diye konuştu.
Vatan şairi Namık Kemal’in de aynı yıllarda Kars’ta bulunduğunu hatırlamaları gerektiğini belirten Solmaz, sözlerini şöyle tamamladı:
"İşte o savaşın getirmiş olduğu stres, baskı, gerilimdir ki bu savaşın sonunda yapılacak olan 93 Harbi'yle Kars kaybedilince Namık Kemal, 'Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini/Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini?' diyecektir. Dolayısıyla bu tabyanın yapıldığı dönemde şair Namık Kemal de Kars’ta ikamet etmektedir. Şairliğini de bu tabyaların olduğu coğrafyada başlatacaktır. Tabyamızın üst tarafı toprakla örtülü ve 3 metreden fazla toprak olduğu biliniyor. Şehre yakınlığı nedeniyle taş ocağı olarak kullanılmış.
Gönül ister ki ilgililer, burayı düzenlesinler, turizme kazandırsınlar. Böylece Kars, tarihinin nişanesi olarak günümüze kadar gelmiş olan bu Kerim Paşa Tabyası'nı ziyaretçilerine, hayranlarına tanıtmış olsun."
