Elvend dağlarında kurulu bulunan Hamedan İran’ın en eski kentlerinden. Ostanın merkezi Hamedan şehri, İran’ın en eski başkenti olarak bilinen Hegmetane, Med kralı Diyako tarafından kurulmuş.
Detaylara geçmeden önce Hemedan hakkında kıssa bir wikipedia’da yer alan bilgileri verelim;
Hemedan İran'ın aynı isimli Hemedan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehri. İbn-i Sina'nın mezarı da bu kentte bulunuyor. 19.368 km² yüzölçümündeki[ eyaletin 2005 yılı nüfusu 1.739.000'dir. Halkı Azeriler, Kürtler, Lurlar ve Lekler'den oluşur. Eyaletin önemli kentleri Tuyserkan, Nihavend, Malayer, Esadabad, Bahar, Razan ve Kabudrahang'dır. Bölgede Azerbaycan Türkleri nüfusun çoğunluğu oluşturur. Hakim dil ise Azericedir. Genellikle eyaletin kuzey ve kuzeydoğu yönü tamamen Azeri etnik yapısı bulunur. Azerilerden sonra Farslar ikinci etnik yapıyı oluşturur.
Tarihi İpek yolu güzergahında ve stratejik konumuyla daima önemini koruyan şehir, İran'ın orta-batı kesiminde, 3574 m'lik Alvand Dağı'nın engebeli arazisine kurulmuştur. Denizden yüksekliği 1850 m'dir. 2005 itibarıyla 550.284 nüfusa[1] sahip kent, başkent Tahran'ın 360 km güneybatısındadır.
1997 yılı rakamlarına göre Hamedan Eyaleti'nin nüfusu 1.677.957 iken, Hamedan şehrinin nüfusu 563.444'tür. Eyalet nüfusunun 1/3'ünü oluşturan kentte konuşulan diller etnik yapı hakkında fikir verebilir: % 60 Farsça, % 38 Azerice ve % 8 Lurca, Kürtçe ve Lekçe.
Şehrin dikkatleri üzerine çeken dairesel kentsel düzeni
İran'da bulunan bir mücevher olan Hemedan, bu muhteşem havadan manzarasıyla büyülemeye devam ediyor.3.000 yılı aşan zengin bir tarihe sahip olan Hemedan, dünyanın en eski şehirlerinden biri olarak gururla ayakta duruyor.
Dikkat çekici dairesel kentsel düzeni, şehrin antik ve stratejik planlamasını sergileyen, merkezi bir merkezden zarif bir şekilde yayılan radyal yollara sahiptir.
Bu karmaşık geometrik tasarım, Hemedan'ın yüzyıllar boyunca nasıl geliştiğine dair büyüleyici bir bakış açısı sunuyor ve bu olağanüstü şehri tanımlayan tarihi derinlik ile kentsel gelişmişliğin uyumlu karışımını güzel bir şekilde gösterip modern Dünyada birçok şehir planlamasına örnek teşkil etmekte.
Hemedan halkının İbn-i Sina düşkünlüğü
Hemedan halkı, kentin tarihi mirasıyla gurur duyar. Halkın başka bir gurur kaynağı ise İbn-i Sina'nın mezarının şehirlerinde olmasıdır. İlköğretim okulları, liseler ve şehrin üniversitesi onun adını taşır. Hatta dükkânlar ve iş yerlerine bile bu büyük hekimin ismi verilmektedir. Bouali Caddesi, şehrin merkezi ve eğlence bölgesidir.
Şehir ve halkına dair öne çıkan bilgiler
Şehrin nüfusu varoşlarıyla birlikte 600.000'e yaklaşmıştır. Hemedan genellikle müreffeh bir kenttir. Kuzey bölgelerinde alt ve orta sınıf ya da işçi sınıfı, güney bölgelerinde ise üst orta ve zengin sınıf oturmaktadır.
Ostanda cam kaplar, giyim, otomotiv parçaları, gıda sanayi, mobilya ve makine halısı imalatı bulunmaktadır. Madencilikte silis, feldspat, kalker ve dekoratif taşlar bulunmaktadır. Hamedan’da 38 MW’lık bir güneş enerjisi santrali kuruludur.
Ostanın tarım potansiyeli yüksek ve başlıca tarımsal ürünleri kaba yonca, patates, arpa, üzüm, sarımsak ve bitkisel ilaçlardır. Tuyserkan ilçesinin iri cevizleri İran’da meşhurdur.
Hayvancılıkta sığır yetiştiriciliği yaygındır.
Kültürel manada Hemedan
Kültürel manada Hemedan şehiri tarih boyunca pek çok sanatçı ve edebiyatçı yetiştirmiştir ki bunda Hemedan'ın dünyanın en eski kentlerinden biri olmasının etkisi büyüktür. Bunlar arasında, 11.asırda yaşamış ünlü şair Baba Tahir ve Makamat yazarı Badi'ul-Zaman el-Hamedani sayılabilir. Ayrıca 2003 yılında Nobel Barış Ödülü'nü alan avukat Şirin Ebadi de Hemedanlı'dır. Iran's Cultural Heritage Organization adlı kurum, şehirde 207 adet kültürel miras listesine giren eser olduğunu bildirmiştir.
Hamedan yüzyıllar boyunca deri işlemeciliği,seramik ve el yapımı halıların en güzel örneklerinin verildiği şehir olmuştur.
Turizm açısından Hemedan
Turizm açısından Hemedan'da eski bir kent olması dolayısıyla görülmesi gereken pek çok yer mevcuttur. Başlıcaları şunlardır:
• İbn-i Sina mozolesi: Kendi adıyla anılan meydanda bulunan bu yapı, İran mimarisinin en eski binası olan Kavus Kümbeti örnek alınarak yapılmıştır.
• Gencnâme Yazıtı: Darius ve Hoşayar zamanından kalan bu yazıtlar şehrin 5 km. batısında, Alvend Dağı'nın kayalıkları üzerine kazınmıştır. Her bir yazıt üç sütun ve yirmi satırdan oluşmaktadır. Antik Farsça, Babilce ve Antik İlamî dilinde yazılmışlardır.
Günümüzde Hemedan
Hemedan halkı, kentin tarihi mirasıyla gurur duyar. Halkın başka bir gurur kaynağı ise İbn-i Sina'nın mezarının şehirlerinde olmasıdır. İlköğretim okulları, liseler ve şehrin üniversitesi onun adını taşır. Hatta dükkânlar ve iş yerlerine bile bu büyük hekimin ismi verilmektedir. Bouali Caddesi, şehrin merkezi ve eğlence bölgesidir.
Şehrin nüfusu varoşlarıyla birlikte 600.000'e yaklaşmıştır. Hemedan genellikle müreffeh bir kenttir. Kuzey bölgelerinde alt ve orta sınıf ya da işçi sınıfı, güney bölgelerinde ise üst orta ve zengin sınıf oturmaktadır.
Kaynak; www.dakairanmasasi.com - https://tr.wikipedia.org/-