Erzincan Karakovan Balını tüm Türkiye biliyor. İnsan eli değmeden, Erzincan bölgesi bitki örtüsünün bala kattığı tadı ve aromayı bilmiyorsanız bal yediğinizi idda etmeyin.
Erzincan’da da tamamen doğal, 1700 adet civarında çiçek özünden oluşan, 2550 rakımda, katıksız, şekersiz ve bal mumu kullanılmadan, tamamen arının ürettiği saf bal üretiliyor.
Balda besin kalitesini artıran faktörlerden olan proteinlerin, enzimlerin, esterlerin, vitaminlerin, mineral maddelerin, asitlerin yoğun olması ve insan sağlığına zarar vermeyen meyve şekerlerinin yüksek düzeyde oluşu gibi sebeplerden dolayı önemli bir ayrıcalığa sahiptir.
Bir kaşığa bal koyup ateşe tuttuğunuzda organik bal oldukça akışkan olur, dayanıklıdır geç yanar; glikoz balı ise çabuk yanar ve kömürleşir. Buzdolabında yaklaşık bir ay bekleyen balın krem ya da tereyağ kıvamına gelmesi balın hakiki olduğunu gösterir. Daha detaylı inceleyelim;
Karakovan Balı Nedir? Hakiki Karakovan Balı Nasıl Olur?
Karakovan balı olarak nitelendirdiğimiz bal türü, hiçbir şekilde petek eklemesi yapılmadan, sadece işçi arılar arafından örülen petekle yapılan ballara verilen isimdir. Bunların içerisinde temel petek bulunmayan tamamını arıların kendi başına yaptığı petek ballar, karakovan petek balı olarak isimlendirilmiştir. Karakovan adının koyulmasının nedeni ise bal üretimi esnasında kovanların içinin tamamen karanlık olmasından dolayıdır. Bu makalemizde sizlere karakovan balı nedir, hakiki karakovan balı nasıl olur gibi tüm soruların cevaplarını sunacağız.
Karakovan Balı Nedir?
Bu bal türünün üretiminde genellikle kullanılan kovanın şekli, diğer kovanlara göre çok farklı olur. Bildiğimiz geleneksel karakovan yapımında kavak, gürgen, ıhlamur ağaçları veya kestane kullanılmaktadır. Bazı yörelere baktığımız zaman ise üretilen karakovan ballarının geleneksel kovan kullanımının devam ettiğini görürüz. Hakiki karakovan bal üretimi ise pek çok faktöre ve aynı zamanda denetime bağlı bir durumdur. Bu süreç o kadar önemlidir ki, her adımına dikkat edilmesi lazım. Peki bu adımlar neler?
• Kovanın seçimi
• Balın üretim süreçleri
• Çoğrafi koşullar
• Bitkilerin florasan zenginliği
• Üretim sahasının yakın bölgelerinde tarım yapılmaması
Hakiki Karakovan Balı Nasıl Olur?
Yukarıdakiler en temelleri ve en önemli durumlar. Bunların haricinde de elbette pek çok detay söz konusu. Günümüze baktığımız zaman hakiki karakovan balını aslında nitel gözlem yoluyla anlamak çok mümkün değildir. Bu nedenden dolayı denetim süreçlerinden tamamen başarıyla geçmiş, içinde herhangi bir zehirli, yapay veya kimyasal katkı maddelerinin olmadı ballar en sağlıklı ve lezzetli olanıdır. Bu ballar, genellikle rakımı yüksek yaylalarda üretilmektedir. Bu yaylaların en önemli özellikleri ise, doğal bitki örtüsünün korumuş el değmemiş olmasıdır. Bununla birlikte bitki çeşitliliği bakımından da oldukça zengindir. İşte bu bölgelerde üretilen karakovan ballarının kalitesi, diğer ballara göre çok ama çok daha yüksektir.
Karakovan Balı Özellikleri
Öncelikle şu ayrımı iyi bilmemiz gerekiyor. Her karakovan balı, petek bal olabilir ama her petek bal karakovan balı değildir. Petek ballara baktığımız zaman; suni, temel veya arının kendi gördüğü gerçek petek kullanılarak elde edilebilir. Suni petep, yapay balmumu kullanılarak, teknolojik petek makinelerinde altıgen gözlü kalıplarda üretilmektedir. Suni petekler, bildiğiniz üzere balın içerisinde bulunan bir maddedir. Zaten bu balın sahte olduğunu gösterir.
Temel petek ise bal arılarının yüklerini biraz daha azaltmak adına kullanılan bir petektir. Ballardan süzülen gerçek petekler eritilir ve tekrar kullanılır. Karakovan ballarına baktığımız zaman, bu balların diğer süzme ballara göre vitamin ve polen değerleri açısından daha verimli olduğunu görürüz.
Emek, sabır ve doğallık
Bu bal, gerçek anlamda emek, sabır ve doğallığın ortaya çıkardığı bir gıdadır. Lezzeti ayrı güzel, faydası ayrı! Özellikle Osmanlı Dönemi zamanını inceleyecek olursak, o dönemlerde şifahanelerde ilaç olarak kullanıldığını görürüz.
Aradaki fark nedir?
Karakovan balı ile petek bal arasındaki fark ne diye soracak olursanız 5 maddede açıklayabiliriz.
1. Karakovan petek balları, temel peteğe göre çok daha yumuşak olur.
2. Karakovan ballarının üretim süreci esnasında, kovan kesinlikle açılmaz, içerisine gün ışığının girmediğinden emin olunur ve karanlık bir ortamda gerçekleşir.
3. Bu bal, kimi bölgelerde geleneksel olarak bal çerçevesi ve silindir kovanda yapılır. Normal petekde ise balda dörtgen veya kre bal çerçeveleri bulunur.
4. Bu bal, temel petek kullanılmadan üretilirken, diğer petek balları temel petek kullanımıyla üretilir.
5. Karakovan balları, petek gözlerini dolduran sırla kaplı olmakla birlikte süzülmeden, tüm haliyle satılır.
Unutmayın ki hakiki bal sağlık açısından çok değerli. Bu sebeple yukarıda verilen bilgileri dikkate alarak doğru olan hakiki bal seçimini yapabilmeniz hem damak tadınızı memnun edecek hem de sağlığınız açısından daha alternatifli olacaktır.
