Futbol, insanoğluyla yaşıt olduğu söylenen topun tarihine dayanan bir oyun olarak, insanlık tarihinin en eski sporlarından biri olarak kabul ediliyor. Ancak, topun oynandığı ilk yer ya da zamanla ilgili kesin bir bilgiye ulaşmak oldukça zor. Yine de, topun tarihine ışık tutan bazı izler, geçmişteki ilk oyunların izlerini sürdürüyor.
Antik Mısır hiyerogliflerinde, sporcuların ayaklarında top şeklinde yuvarlak cisimler görülebilirken, eski dönemlerde deriden ya da ketenden yapılan, içinde yosun gibi maddeler bulunan topların varlığına dair bulgulara rastlanmıştır. Bu topların, 2500 yıl öncesine dayandığı düşünülüyor. İlginçtir ki, Afrika'nın ilkel kabilelerinde topa benzeyen kurukafaların tekmelendiği bir oyun türü bile vardı. Bu, topun ilk örneklerinden biri olarak kabul edilebilir.
Tarihteki erken dönemlere ait mağara resimlerinde, insanların hedef oyunları oynadıkları görülürken, yazıtlarda ise eski toplumların birbirlerine top attığına dair ipuçları bulunuyor. Örneğin, Homeros’un ünlü Odysseia eserinde top oyunları anlatılmaktadır. Sümerliler ise ayakla oynanan bir toptan bahsederken, Antik Sparta'da genç erkeklerin tecrübeli kişilerle top oynadıkları belgelerde yer almaktadır.
Çin'de ise askerler çevikliklerini geliştirmek amacıyla, yere dikilmiş iki mızrak arasından topu geçirmeye çalışırlardı. Yine Çin kaynaklarında, İç Asya’daki pek çok kültürün ayakla oynanan toplar konusunda oldukça başarılı oldukları belirtilmiştir. Bu oyunlar, futbolun erken biçimlerine dair önemli ipuçları sunmaktadır.
Tarihte futbolun bir başka eski biçimi olarak bilinen Tepük oyununa ise dikkat çekmek gerekir. Kaşgarlı Mahmud'un yazdığı Divanü Lügati't-Türk adlı eserde, eski Türkler'in ayakla top oynadıkları belirtilmiştir. Bu oyunda, "tepmek" anlamına gelen Tepük adı, topa vurmak için tekme kullanılmasını ifade eder. Tepük oyununda, top yerine yuvarlak cisimler kullanılır, ve elle oynanmak yasaktır. Altışar kişiyle oynanan bu oyun, kadınların da katılabildiği, karşılıklı kalelerin olduğu, futbolun ilk halleriyle büyük benzerlikler taşıyan bir oyun olarak tarihteki yerini almıştır.
Tepük oyununda, top yerine kullanılan yuvarlak cisimler, keçi kılı ya da keçeyle sarılıp içine hava doldurularak yapılırdı. Yörelere göre topun sertliği ya da yumuşaklığı değişirken, kullanılan malzeme de topun özelliklerini etkilerdi. Bu ilginç oyun, futbolun atalarından biri olarak tarihe geçti.
Bugün, futbol olarak bildiğimiz oyun, bu eski oyunların mirasını taşıyor ve tarih boyunca insanları bir araya getiren, neşelendiren ve zorlu bir rekabete sokan evrensel bir spor haline gelmiştir. Topun tarihine doğru yapılan bu yolculuk, futbolun sadece modern bir oyun olmanın ötesinde, kültürel ve tarihsel derinliklere sahip bir geçmişe dayandığını gösteriyor.
