Erzincan'ın zengin folklorü, bölgenin kültürel mirasını yansıtan birçok halk oyununu içeriyor. Bu halk oyunları da, bölgenin kültürel zenginliğini yansıtan önemli bir unsur.
Gün geçtikçe unutulmaya yüz tutan halk oyunlarımız Erzincan kültürünün devamlılığı noktasında zannettiğimizden daha büyük bir öneme sahip. Okullarda kurulan halk oyunları ekipleri ve yapılan yarışmalar bu tehlikenin önüne geçme noktasında büyük bir önem taşıyor. Fakat bu yöntemler tek başına bir yere kadar sürdürülebilir bir nitelikte. Erzincan halkının da bu noktada kendi kültürünün devamlılığı için milliyetçi bir tavır almasında yarar var.
Modern dönemlere geçiş ile birlikte şölen, düğün ve derneklerimizde daha farklı, modern ve yeni tarzlarda müzik ve oyunlarla gerçekleştirilen eğlenceler eskiye yüz çevrilmesine ve değerlerimizin yavaş yavaş yok olmasına sebep oluyor. Özellikle düğünlerde vazgeçilen geleneklerimiz ve halk oyunlarımız yerine farklı organizasyonların uygulanması bunlara en net örneklerden sadece bir tanesi. Erzincan'da yapılan düğünlerin yanı sıra tüm aktivite ve şölenlerde yeni modern tarzın yanında kendi kültürümüzün bir parçası olan halk oyunlarımızın da mutlaka ve fazlaca yer alması bu tehlikeyi ortadan kaldırmak için büyük bir adım. Özellikle yeni nesilin yabancılaştığı Halk Oyunlarımıza dair bilinmesi gerekenleri merak edenler için derledik.
Erzincan Halk Oyunları
"Bar" oyunu, kahramanlık ve yiğitlik temalarını işlerken, ritmik yapısıyla toplumsal dayanışmayı simgeler. Oyunlar genellikle ağır bir tempoyla başlayıp, hızlanarak devam eder; bu da katılımcıların enerjisini artırır. Kız ve erkeklerin ayrı gruplar halinde oynadığı bu oyunlar, çeşitli figürlerle zenginleşir.
Erzincan’daki halk oyunları arasında çiftetelli, horon, halay gibi çeşitler de bulunur. Her birinin kendine özgü figürleri ve ritimleri vardır. Ayrıca, oyunlar biçimlerine göre de farklılık gösterir; üçayak, dörtayak gibi çeşitler, yöresel zenginliği ve çeşitliliği yansıtır.
Elek oyunu gibi komedi unsurları içeren oyunlar ve yılbaşı kutlamalarında oynanan arap oyunu, geleneklerin ve eğlencenin bir arada olduğu anları oluşturur. Tüm bu unsurlar, Erzincan’ın kültürel mirasını ve sosyal yaşamını derinlemesine keşfetmek için önemli bir kapı aralar.
Zengin folklorik gelenekleri ve oyunlarıyla tanınan bu bölgenin merkezinde kadınlara özgü çeşitli oyunlar mevcut. İşte bu oyunların bazıları:
- Sedir Kenarı: Kadınların bir araya gelerek oynadığı, sosyal etkileşimi artıran bir oyun.
- Çayırın Ten Yüzünde: Yine kadınlar tarafından oynanan geleneksel bir halk oyunu.
- Bezdik Oyunu: İki kadın tarafından yürütülen, hareketli ve eğlenceli bir oyun.
- Karşılama: Hem kadınların hem erkeklerin birlikte oynadığı, oturak oyunları arasında yer alan bir dans.
- Düz Bar: 2-20 kişi arasında davul ve zurna eşliğinde oynanan bir halk oyunu.
- Hürünü Oyunu: Kadınlara özel bir başka geleneksel oyun.
Köylerde de çeşitli oyunlar yaşatılmakta. Ciminli köyünde Eminem ve Çil Keklik oyunları, Kemah’ın Kerer köyünde ise davul zurna eşliğinde oynanan Temürağa veya Düz Ayak oyunları bulunmaktadır. Tan köyünde de Düz Ayak ve Karşılama oyunları oynanır.
Yukarı Mahalle köyünde 3-10 erkekle ve sazla oynanan Efeler Oyunu dikkat çekerken, bazı köylerde Bucu Oyunu yarı sportif bir mahiyette tanınmaktadır. Bektaşilik gelenekleriyle süslenen bu oyunlar, folklorik orijinalliklerini günümüze kadar taşımıştır.
Erzincan'ın kuzeybatısında bulunan Şebinkarahisar'da ise Tamzara oyunu bilhassa tanınmış ve yayılmıştır. Bu oyun Harput, Eğin ve Giresun bölgelerinde de bilinmektedir. Ayrıca Erzincan'da Bayburt ve Trabzon oyunlarının etkileri de görülmektedir. Elazığ, Malatya, Sivas, Erzurum ve Kars gibi illerden de izler taşır.
Son olarak, halay Anadolu'nun her yerinde oynanan bir oyundur ve Erzincan'daki toplumsal yaşamda önemli bir yer tutar. Tüm bu oyunlar, bölgenin kültürel zenginliğini yansıtır ve geleneksel kıyafetlerle oynandıklarında daha anlamlı hale gelirler.