Tuz vücudumuz için gerekliliği tartışmasız bir besin fakat yeterince tüketildiğinde...
Tuz; vücudumuzda suyun tutulması, kas ve sinirlerin çalışması için gerekli bir gıdadır. Besinlerin bileşiminde bulunduğu gibi göllerden, denizlerden ve kayalardan saf olarak da elde edilir.
“Günümüzde tuzun hemen hemen her ürün ve işlenmiş gıdada bulunduğu söylenebilir. Gıda üretiminde sıklıkla kullanılan tuz, yemeklerde de en çok kullanılan ürünlerden biridir. Bu anlamda, genel vücut sağlığının korunması açısından günlük alınması gereken tuz miktarının doğru belirlenmesi oldukça önemlidir.
Dünya Sağlık Örgütü” verilerine göre Türkiye, tuz tüketiminde oldukça yüksek bir orana sahip. Aşırı tuz tüketiminin çok ciddi hastalıklara risk oluşturduğunu biliyoruz, bu yüzden tuz tüketiminde aşırıya kaçmamaya dikkat!
Yapılan araştırmalar yetişkin bir insanın günlük tuz ihtiyacının 6 gram olduğunu göstermektedir. Yaklaşık bir çay kaşığı tuza denk gelen 6 gram tuzda yaklaşık 2,4 gram sodyum bulunur. Fazla alınan tuz ve içerisindeki diğer bileşenler, böbrekler aracılığıyla vücuttan uzaklaştırılır. Ancak, fazla alınan tuzun tamamının böbreklerden atılamadığı durumlarda birtakım sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Tuzun vücudun ihtiyaç duyduğu miktardan fazla alınması durumunda kandaki sodyum ve klor iyonlarının seviyesi yükselir. Sodyum ve klor iyonları su ile beraber hareket ettiğinden, kan seviyesinin yükselmesine bağlı olarak bu iyonlar vücut sıvılarına dağılır. Vücutta bulunan su ve iyonlar arasında belirli bir denge olması gerektiğinden, bu durumda artan sodyum ve klor seviyesinin dengelenmesi için iyonlara sıvı geçişi sağlanır. Ancak, bunun sonucunda damar içindeki kan sıvısının artmasına bağlı olarak yüksek tansiyon, vücut dokularında ödem oluşumu ve sinir dokularında fonksiyon bozuklukları gibi durumlar ortaya çıkabilir.
Aynı zamanda, vücudumuzda sodyum ve klor dengesini düzenlemekle görevli bazı hormonlar bulunur. Örneğin, böbrek üstü bezinde salgılanan aldosteron hormonu, kandaki sodyum seviyesini dengede tutarak böbrek fonksiyonlarını düzenleyen özel bir hormondur. Kandaki sodyum seviyesinin yükselmesine bağlı olarak aldosteron hormonu daha fazla salgılanır ve böbrek hücrelerini vücuttan daha fazla sodyum atması yönünde uyarır. Ancak, sodyumun ihtiyaç duyulandan daha fazla olması durumunda, böbrekten atılan sodyumla birlikte su da vücuttan atılacağından, su kaybı görülür ve dehidratasyon gelişir. Ayrıca, bu durumun uzun süre devam etmesi, böbrek fonksiyonlarında bozulmayla beraber birtakım böbrek hastalıkların gelişimini tetikleyebilir.
Fazla miktarda tuz tüketimine bağlı olarak ortaya çıkabilen sağlık sorunları
● Yüksek tansiyon
● Bölgesel veya yaygın ödem oluşumu
● Böbrek yetmezliğine yol açabilen böbrek hastalıkları
● İnme
● Başta kalp krizi olmak üzere çeşitli kalp-damar hastalıkları
● Sinir sisteminde baskılanma veya epileptik nöbetler (sara krizi)
Yüksek miktarda tuz içeren yiyecekler şu şekilde sıralanabilir:
• Peynir
• Turşu
• Pastırma, sucuk
• Et/tavuk suyu bulyon
• Zeytin
• Ayran
• Tuzlu kuruyemişler
• Hamsi ve benzeri tuz içeriği yüksek balıklar
• Ekmek
• Soslar
Bu besinler, yüksek oranda tuz içerir ve toplumda yaygın olarak tüketilir. Bu besinlerin tüketimini sınırlandırmak ve daha az tuzla yapılan çeşitlerini tercih etmek faydalı olacaktır.İşlenmiş gıdalar da tuz içeriği oldukça fazla olan ürünlerdir. Tuz, besinlerin bozulmasını engellediğinden ve raf ömrünü artırdığından ambalajlı gıdaların yapımında bolca kullanılır.
Tuz içeriği yüksek işlenmiş/ambalajlı gıdalar şöyle sıralanabilir:
• Kraker, cips
• Salam, sosis gibi şarküteri ürünleri
• Pizza
• Konserve çorbalar, yemekler
• Makarna sosları
• Kahvaltılık gevrekler
• Ketçap, mayonez ve diğer soslar
• Burger, patates kızartması gibi fast food ürünler
Kaynak; www.medicana.com.tr - www.medicalpark.com.tr - www.florence.com.tr