Egzama genekde insanlara zorlu dönemler yaşatan cilt hastalıklarından biri. Kıssa sürede geçebilen türlerinin yanı sıra uzun süre cildi etkisi alan türleri de bulunmakta. Bazılarında o kadar ilerlemekte ki deride, tırnak şekillerinde bozulmalara sebep olmakta. Derin yarıklara dahi dönüşebilen ve hayat kalitesini düşüren bu hastalık ile ilgili bilmeniz gerekenler ve tedavi yöntemlerini sizlerle paylaşıyoruz. Uzmanların
Egzama hakkında yaptıkları bilgilendirme şöyle;
Egzama nedir?
Egzama, çeşitli sebeplerle cilt üzerinde oluşan kuruluk, kabarcık ve kaşıntı gibi şikayetlerle kendini gösteren bir cilt hastalığıdır. Vücudun birçok bölgesinde meydana gelebilmektedir. Bununla birlikte stres, alerji, dolaşım sorunları gibi sebeplere bağlı olarak gelişebilmektedir.
Egzama belirtileri
Öncelikle cilt üzerinde içi su dolu kabarcıklarla kendini gösteren egzamada daha sonra kuruluk, döküntü, kabuklanma ve kepeklenme gibi şikayetler görülebilmektedir. Bununla birlikte kaşıntı ve kızarıklık da sıklıkla görülen belirtilerdir.
Kurulukla birlikte deri çatlayarak mikroorganizmaların cilde girişine zemin hazırlayabilmektedir. Bu yüzden egzamayla birlikte kişide enfeksiyon da görülebilmektedir.
Egzamanın belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
• Ciltte kuruluk ve çatlamalar
• İçi su dolu kabarcıklar
• Kaşıntı ve tahriş
• Kızarıklık
• İltihap, enfeksiyon
• Pullanma veya cilt döküntüleri
• Saç derisinde kepeklenme
Egzama nedenleri
Egzamanın oluşmasında alerji, kimyasal maddelere maruz kalma, tozlu ortam, stres ya da genetik faktörler etkili olabilmektedir. Egzamanın türüne göre sebebi de değişkenlik gösterir. Örneğin alerji kaynaklı oluşan egzamalarda kişinin alerjen maddeler ile temas etmesi egzamaya neden olabilmektedir.
Egzama için risk grupları aşağıdaki gibidir:
• Temizlik çalışanları,
• Ev hanımları,
• Kuaförler,
• Alerjisi bulunan kişiler,
• Kimyasal maddelere maruz kalan kişiler,
• Ailede hastalık öyküsü olanlar.
Egzama ve Alerjiler
Egzama bir alerji olmamakla beraber, sık olarak alerjik hastalıklarla birlikte seyreden bir durumdur. Bununla beraber, egzamalı insanların ciltleri diğer insanlarınkine kıyasla bir miktar daha geçirgen olduğu için alerjen madde geçişlerine daha fazla izin vermekte, bu nedenle egzaması olanlarda alerjik hadiselere daha sık rastlanmaktadır.
Egzama Nasıl Teşhis Edilir?
Dermatolog tarafından muayene bulguları ve ciltteki belirtilerden yola çıkarak egzama teşhisi koyabilir.
Bunun yanı sıra, egzamalı kişilerde sık görülen bir takım alerjik durumları tespit etmek için Deri Prick Testi ve kan testi gibi bir takım alerji testleri istenebilir.
Egzama Vücutta Nerelerde Görülür?
Egzama vücudun her bölgesinde görülebilir ancak bazı bölgelerde daha sık görüldüğü ortaya çıkmıştır. Bu bölgeler arasında ilk dikkati çeken eldir.
Sabun gibi cildi kurutan maddelere en çok maruz kalan ve tozlu yüzeylerle en çok temas eden organ eldir. Bu nedenle egzama ellerde çok sık görülür. Egzama, bir elde başlasa da diğer ele veya başka bölgelere yayılma eğilimi gösterebilir. Sürekli kullanılan bir cilt yüzeyi olduğundan daha çok rahatsızlık verebilir.
Egzamanın sık görüldüğü bir diğer organ ayaktır. Ayakta da vücudun diğer bölgelerindeki egzamayla aynı belirtiler görülür. Ancak diğer bölgelerden farklı olarak, ayaklar uzun süre hava almadan kalabileceğinden, egzamanın semptomlarının geçmesi uzun sürebilir. Bu nedenle ayağın hava almasına ve terli olmamasına dikkat edilmelidir. Hava almayı sağlayacak çorapların ve ayakkabıların tercih edilmesi önerilir.
Yüz de egzamanın görülebildiği bir bölgedir. Egzama yüzün sadece bir bölümünde görülebileceği gibi, tüm yüze de yayılabilir. Yüzde egzama oluşmuşsa, hasta öyküsü alınırken kullanılan kozmetik ve kremlerin neden olabileceği akılda tutulmalı ve hastanın cilde zarar vermeyecek kremler kullanması sağlanmalıdır.
Saçlı deride de kronik şekilde görülebilen egzama, egzamanın "seboreik dermatit" olarak adlandırılan bir çeşididir. Bu tür egzama saç derisinde döküntüler oluştursa da bu döküntüler kepekle karıştırılmamalıdır. Diğer egzamalarda olduğu gibi stresle ve kış aylarında soğuk havanın oluşturduğu cilt yüzeyindeki kurulukla ilişkisi vardır. Doktor tarafından özel şampuanlar ve saç kremleri önerilebilir.
Egzamanın görüldüğü bir diğer bölge kulaktır. Genellikle kızarıklık, kaşıntı ve kulak hassasiyeti şikâyetleri ile ortaya çıkmaktadır. Çoğunlukla bölgenin tahriş olmasından kaynaklanır. Yağlı bir cilt yüzeyinde olmasıyla diğer bölgelerde görülen egzama çeşitlerinden farklılaşır. Cilt hekiminin önereceği bir egzama kremi ile kolaylıkla tedavi edilebilir.
Egzama Çeşitleri Nelerdir?
Egzama, tıbbi olarak farklı sınıflandırmalarla ele alınır. Buna göre egzama çeşitleri şunlardır:
Asteatotik Egzama
Ciltteki yağ miktarının çeşitli sebeplerle azalmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Bu sebepler arasında yaşın ilerlemesi ve mevsimsel değişiklikler sayılabilir. İlerleyen yaşla birlikte ciltte yağ oranı azaldığından görülme sıklığı artar. Ayrıca kış aylarında da havadaki kuruluğun artmasına bağlı olarak hastalığın görülme sıklığının arttığı tespit edilmiştir. Bu tip egzamada, yağ tabakasının azalmasıyla ciltte kuruluk, pullanma gözlemlenir ve ciltte çatlaklar oluşabilir.
Atopik Egzama
Kaşıntı, kızarıklık ve pullanma, atopik egzamanın belirtileri arasında yer alır. Yüzde başlayıp el, kol, bacak ve gövdeye yayılabilir. Daha çok bebeklik ve çocukluk döneminde görüldüğü için bebek egzaması olarak da bilinir. Bebeklerde tedavi uygulansa da tekrarlayabilen bu hastalık, ilerleyen yaşlarda kendiliğinden ortadan kaybolabilir.
Gravitasyonel Egzama
Genellikle varisle beraber seyreden bir hastalıktır. Varis çıkma riski yüksek, ayakta çalışan kişilerde görülebileceği gibi ileri yaşlarda da görülme sıklığı artar. Hastalık, varis oluşan bölgede kan basıncının artmasıyla deri üzerindeki baskının da artması ve derinin tahriş olmasıyla kendini gösterir.
Başlıca belirtileri arasında uyurken kaybolan ve gün içerisinde ortaya çıkan, bacakların alt kısmında veya ayak bileklerinde şişlik, varis, bacakta ağrı, kaşıntı, kızarıklık, pullanma ve kuruluk sayılabilir. Tedavi edilmezse kronik hale gelme riski ortaya çıkar.
Kontakt Egzama
Egzamanın bu çeşidi, genellikle sadece alerjen maddenin temas ettiği bölgeyi etkilemektedir. Alerjen maddelere örnek olarak kozmetik ürünleri, boyalar, temizlik maddeleri, çeşitli endüstriyel maddeler ve zehirli bitkiler gösterilebilir. Bu tip egzamayı önlemek için alerjen maddenin tespit edilmesi ve bununla temasın kesilmesi gerekmektedir. Kontakt egzama, kısa süreli ve geçici olabileceği gibi uzun süreli ve tekrarlayan şekilde de görülebilir.
Numuler Egzama
Ciltte daire şeklinde ve birden çok sayıda görülen lezyonla belirlenen kronik bir hastalıktır. Bu lekeler kaşıntılı ve içi sıvı dolu kabarcıklar şeklindedir. Kabarcıkların içindeki sıvının boşalmasıyla cilt kuru hale gelebilir ve ciltte kabuklanma oluşabilir. Genellikle el, kol ve bacaklarda görülür.
Seboreik Dermatit
Kronik bir egzama çeşidi olan seboreik dermatitin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Kulak egzaması olarak da bilinen bu egzama çeşidi daha çok yağlı deride görülür. Ancak görüldüğü yer sadece kulakla sınırlı olmayıp, vücuttaki başka yağlı cilt bölümleri üzerinde de rastlanabilir. Örnek olarak kulak, saç derisi, göğüs bölgesi, burun kenarları gösterilebilir. Hastalığın ortaya çıkmasında özellikle stresin etkili olduğu bilinmektedir.
Stres Egzaması
Stres, egzama oluşmasına sebep olan önemli faktörlerden biridir. Strese bağlı oluşan egzamanın önüne geçmek için stresli ortamlardan ve durumlardan uzak durulmalıdır.
Egzama Tedavisi Nasıl Yapılır?
Egzama için bir tedavi kesin bir yoktur; ancak, uygulanan tedaviler ile cildin korunması, kaşıntının giderilmesi, iltihap ve enfeksiyonların önlenmesi veya kontrol altına alınması mümkündür.
Kapsamlı bir tedavinin hedefleri şunlardır:
Cilt Hasarının Önlenmesi
Cildin aşırı sıvı kaybını ve kuruyarak çatlamasını engelleyecek nemlendiriciler ile cilt bariyerini sağlamlaştıracak nemlendiriciler tedavide kullanılabilir.
Yangı Reaksiyonunun Azaltılması
Egzamalı insanların ciltlerinde genel olarak kuru, kızarık ve kaşıntılı yangı bölgeleri bulunmaktadır. Bu yangı reaksiyonlarının önlenebilmesi için steroid içeren kimi yüzeysel kremler kullanılmaktadır.
Yüzeysel kremler yeterince güçlü olmadığında, aşağıdaki gibi yangı reaksiyonunun daha kısa sürede kontrolünü sağlamak için aşağıdaki gibi daha geniş kapsamlı tedaviler de kullanılabilir:
• Ağızdan veya damar yoluyla alınabilecek kortikosteroid içerikli tedaviler
• Bağışıklık sisteminin aşırı çalışmasını engelleyebilecek diğer ilaçlar
• Fototerapi: Cilt lezyonlarının morötesi ışıklar kullanılarak tedavisi
Kaşıntının Giderilmesi
Antihistaminikler kaşıntı için temel tedavi olarak uzun süredir kullanılmaktadır. Hastaların gece boyunca daha rahat uyumalarına yardımcı olur.
Enfeksiyonu Önleme
Cilt yüzeyinde oluşan çatlakların enfekte olması halinde antibiyotikler kullanılabilir. Hekiminiz tarafından aksi belirtilmedikçe düzenli olarak ilaçlarınızı kullanmayı ihmal etmeyin.
Bunların yanı sıra, hekiminize de danışabileceğiniz, hassas cilt türleri için tavsiye edilen ürünlerin kullanılması, kaşıntıyı arttırabilecek yünlü, dar kıyafetlerden kaçınılması gibi yaşam tarzı değişikliklerinden de hastalar fayda görmektedir.
Egzama Bulaşıcı Mıdır?
Egzama, çocukluk döneminde başlayıp ileri yaşlarda ise astım ve saman nezlesi gibi hastalıklarında habercisi olan kronik bir hastalıktır. Egzama hastalığı ciltte kurumaya bağlı yoğun bir kaşıntı şeklinde görülür ve bulaşıcı bir hastalık değildir.
Unutmayın bu inatçı hastalık için daha ileri seviyelere varmadan uzman yardımı almanız hayat kalitenizi yüksek seviyelere ulaştırmanız açısından önem arz etmekte.
