Binlerce insanın kabusu olan sedef ve egzama hakkında merak ettiğiniz tüm bilgileri sizler için bir araya getirdik.
Birçok kişi sedef hastalığı ve egzama diğer bilinen adıyla atopik dermatiti birbirine karıştırıyor ve aradaki farkları tam anlamıyla bilmiyor. İltihaplı, kırmızı veya soyulmuş bir deri parçasını bu koşullardan biri olarak tanımak, onu nasıl tedavi edeceğinizi belirleyecek.
Sedef hastalığı
Kalın bir beyaz pul yaması, sedef hastalığının karakteristiğidir. Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin aşırı üretimine neden olan kronik bir otoimmün durumdur. Ölü hücreler gümüşi beyaz pullar halinde birikir. Cilt iltihaplanır ve kızarır, bu durum ciddi kaşıntıya neden olur. Şu anda sedef hastalığının tedavisi yoktur. Ancak bazı topikal, ışığa dayalı ve sistemik farmasötik tedaviler durumu hafifletebilir. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir.
Egzama
Egzama veya atopik dermatit cildi etkileyen uzun vadeli bir durum olabilir. Aşırı duyarlılık reaksiyonu nedeniyle oluşur. Egzamada tahriş edici maddeler de önemli etkenlerden biridir. Örneğin, kimyasallar, boyalar, sabunlar gibi tahriş edici maddelere maruz kalmak egzamayı tetikleyebilir. Bebeklerde egzama çok yaygındır. Çoğu insan aşırı duyarlılığı çocukluk veya erken yetişkinlik döneminde aşar. Cilt kırmızı, iltihaplı, soyulmuş, çatlamış, kabarmış veya irin dolu görünebilir. Genellikle pullu ölü deri ile kaplı değildir. Sedef hastalığında olduğu gibi, egzama da vücudun çeşitli yerlerinde ortaya çıkabilir. Egzama, yoğun kaşıntıya neden olabilen bir durumdur. Çoğu egzama topikal tedavi ile temizlenebilir.
1. Egzama ve Sedef Arasındaki Fark: Başlangıç ve Yaygınlık Yaşı
Egzama: Çocukluk Zamanında
Egzamanın ilk belirtilerinin yetişkin yaşlarda da başlama olasılığı var, fakat çoğunlukla hastalığın ilk belirtileri %50 oranda bebeklik çağında, bir yaşına girmeden önce ortaya çıkabiliyor. %95 oranda ise bir çocuk beş yaşına girmeden önce gözlemleniyor.
Egzama olan çocukların üçte ikisinde ergenlik çağına gelene kadar egzama belirtileri kayboluyor.
Egzama oldukça sık görülen bir durumdur. Bebeklerin %10-%20'sinde meydana geldiği görülmektedir ve insanların %70'inin yaşamları boyunca egzama yaşadıkları tahmin edilmektedir.
Egzamayı tedaviyle kontrol altına almanın yanında, dikkatli bir cilt bakım rutini de zamanla belirtileri ve alevlenmeleri en aza indirebilir.
Sedef Hastalığı: Her Dönem Yaşanma İhtimali
Egzama vakalarının çoğu genç yaşta başlarken, sedef hastalığı belirtileri birinin hayatında herhangi bir zamanda başlayabilir. Belirtiler en sık 15 ila 30 yaş arasında başlar. Her yaşta belirebilen bu hastalık, beklenmedik bir şekilde ortaya çıkıp kaybolabilir. Sedef hastalığı, bazı hastalarda birkaç ay veya birkaç yıl sürerken, bazı hastalarda ise ömür boyu aralıklı bir şekilde seyredebilir. Bulaşıcı bir hastalık değildir.
Sedef hastalığının yaygınlığı egzamaya kıyasla çok daha az olsa da, ABD'deki en yaygın otoimmün hastalıklardan biridir. 8 milyondan fazla kişide görülür.
2. Egzama ve Sedef Arasındaki Fark: Nedenleri ve Tetikleyicileri
Sedef Hastalığı: Otoimmün Bir Hastalık
Yukarıda belirtildiği gibi sedef hastalığının yaygın olarak bir otoimmün hastalık olduğuna inanılmaktadır. Otoimmün hastalık, bağışıklık sisteminizin vücudunuzun kendi dokularına bir virüs veya enfeksiyonmuş gibi saldırmasıyla meydana gelir.
Bağışıklık sisteminin vücuda saldırma şekli hastalığın ismini tanımlar. Örneğin sinir hücrelerini çevreleyen yağlı maddeye (miyelin) saldırdığında multipl skleroz (MS) hastalığına neden olur. Eklemlere saldırdığında eklem iltihaplanmasına sebep olur ve romatoid artrit hastalığı görülür.
Sedef hastalığında bağışıklık sistemi cilt hücrelerinin hızlı bir şekilde üretilmesini tetikler, çok fazla cilt hücresi üretimi sedef hastalığının karakterize özelliği olan plaklarla sonuçlanır. Bağışıklık sisteminin bunu neden yaptığı tam olarak bilinmemektedir, fakat hem genetik hem de çevresel faktörlerin rol oynadığına inanılmaktadır.
Sedefteki yamalar, üzeri gümüş rengi kabukla kaplı kızarıklıklardır. Bunlar değişik şekillerde ve boyutlarda olabilirler. Saçlı deride kepek yığını oluştururlar ve bu nedenle kızarıklığı görmek mümkün olmayabilir. Sedef hastalığının çeşitlerine göre belirtileri de değişmektedir.
MyTherapy Blog'da ilginizi çekebilecek diğer makaleler:
Sedef Hastalığı ile Yaşamak: Hayatınızı Çok Kolaylaştıracak 3 Uygulama
Sedef ve Uyku Apnesi Arasındaki Şaşırtıcı İlişki
Sedef hastalığı yaşayanlar, genelde belirtilerin sebep olduğu "alevlenmeler" yaşayabilirler. İki alevlenme arasında belirtiler genellikle azalır.
Pek çok farklı durum alevlenmeleri tetikleyebilir, ancak en yaygın tetikleyiciler çoğunlukla soğuk veya kuru hava, stres, sigara, alkol, belirli bazı ilaçlar, kesikler veya yaralar ve hormonlardır. Örneğin ergenlik dönemindeyken veya kadınlarda menopoz sırasında azalan östrojen sebebiyle belirtilerin kötüleşmesi hormonlara bağlıdır.
Egzama: Alerjilerle İlişkili
Egzama sedef hastalığı gibi bir otoimmün hastalık olarak sınıflandırılmaz çünkü durumun spesifik nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Egzamada genetik faktörlerin kesinlikle rol oynadığı düşünülür, çünkü aile hikâyesinde sedef hastalığı bulunan kişilerin bu hastalığa çok daha yatkın olduğu belirlenmiştir.
Egzama ile ilgili tespit edilmiş en sık rastlanan gen, filaggrin (FLG) olarak adlandırılır ve bu gen cildin dış katmanının (epidermis de denir) ve cilt bariyerinin yapımında önemli bir rol oynar.
Cilt bariyeri cildin nemli kalmasına yardımcı olur ve vücudu alerjenler (alerjik reaksiyona neden olan maddeler) gibi istilacılardan korur.
Bu nedenle düşük filaggrin seviyelerinin cildi kuruttuğu ve bazı sabun ve şampuanlar gibi tahriş edici maddelere daha fazla tepki verdiği varsayılmaktadır. Ek olarak, polen gibi alerjenlerin vücuda girmesi ve iltihaplanmaya neden olması daha muhtemel olabilir.
Egzama sedef hastalığı gibi otoimmün bir hastalık olmasa da, uzun süredir aşırı aktif bağışıklık sistemiyle ilişkilendiriliyor. Fakat bağışıklık sisteminin rolünün kendine özgü doğası hala araştırılmaktadır. Geçen yıl yapılan araştırmalar kusurlu cilt bariyeri sebebinin bağışıklık sisteminin alerjenlere verdiği yanıt olabileceğini öne sürüyor .
Egzama alevlenmelerinin tetikleyicileri genellikle sedef hastalığından farklıdır. Yumurta, süt ve narenciye gibi bazı yiyecekler egzamanın yaygın tetikleyicileridir. Doktorlar hangi yiyeceğin egzamayı tetiklediğini belirlemek için, bazı yiyecekleri beslenme planından çıkarır, daha sonra zamanla yeniden ekler ve alevlenmeleri gözlemler. Egzamaya sebep olan yiyeceği bulmaya yarayan bu diyet yöntemine “eliminsyon diyeti” de denir.
Diğer tetikleyiciler nemlendiricilerle bir türlü anlaşamayan kuru bir cilt, bazı metaller, sabunlar ve kokular, kimyasallar, sigara dumanı, sentetik malzemeler (naylon ve polyester gibi) ve ter gibi tahriş edici maddelerdir.
Egzama ve sedef arasındaki farklar
Sedef hastalığında, bağışıklık hücrelerinin aşırı üretimi, cilt hücrelerinin dış tabakasının bir ay yerine sadece birkaç gün içinde yaşam döngüsünden geçmesine neden olur. Sonuç, cildinizde biriken süper hızlı oluşan bir hücre tabakasıdır. En yaygın sedef hastalığı türü olan plak sedef hastalığının karakteristiği olan cildinizde kırmızı, gümüşi pullardan oluşan kalın kaplamanın nedeni budur.
Egzama, cildin tahriş edicilere ve alerjenlere karşı koruma yeteneğininin sonucudur. Yaraları sedef plakları kadar kalın değildir ve çoğunlukla bazen şişen, çatlayan ve hatta sıvı sızan kuru cilt olarak görünür (sedef hastalığıyla değil egzama ile uğraştığınızın açıklayıcı bir işareti).
Egzama genellikle ellerde, kolların iç kısmında, dizlerin arkasında ve cildinizin kıvrımlarındadır. Sedef hastalığı kafa derisinde, belde, dizlerde ve dirseklerde daha sık görünse de yüzünüz dahil her yerde ortaya çıkar.
Sedef hastalığı ve egzamayı birbirinden ayırmanın başka bir yolu, başladıkları zamandır. Çok sayıda istisna olmakla birlikte egzama genellikle 5 yaşından önce, sedef hastalığı ise genellikle 15-35 yaşları arasında ortaya çıkar.
Görünüm farklılıkları
Sedef hastalığı kırmızı görünür ve genellikle gümüşi pullarla kaplıdır. Egzamanın tipine bağlı olarak, etkilenen ciltte kabarma, kabuklanma, dairesel lezyonlar gelişebilir veya şişebilir. Egzama lekelerinde beyaz plaklar olmaz.
Konum farklılıkları
Sedef hastalığı genellikle dirseklerde ve dizlerde oluşur ve başlangıçta sadece kuru, kaşıntılıdır. Sedef hastalığı, diğer yerlerin yanı sıra avuç içlerinde ve ayak tabanlarında ortaya çıkabilir. Egzama ise genellikle, el ve ayak parmakları arasında ve diğer hassas bölgelerde de ortaya çıkar.
Egzama sedef olur mu?
Hayır, dönüşmez çünkü bunlar tamamen ayrı durumlardır. Her ikisinin de genetik temeli vardır. Egzama, cilt tabakasının en üst bölgesindeki bozukluktur, sedef hastalığı ise cilt tabakasının erken olgunlaşması ile alakalıdır.
