Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi bünyesinde yer alan Halı-Kilim Müzesi, yöreye ait geleneksel dokuma kültürünü koruyarak, bu değerleri geleceğe taşımak için önemli bir rol oynuyor. Yöredeki kadınların sevgi ve emekle dokudukları halı ve kilimler, YYÜ yerleşkesindeki bu özel müzede titizlikle saklanıyor ve korunuyor.
Müzede, Van ve Hakkari yöresine ait 198 halı ve kilim sergileniyor. Bu değerli eserler, uzman ekip tarafından düzenli aralıklarla havalandırılıyor, temizleniyor ve naftalinleniyor. Halı ve kilimlerin, doğal kök boyalarla işlenmiş olmaları nedeniyle özel bakım gerektirdiğini belirten müze yetkilileri, eserlerin uzun süre dayanabilmesi için en doğru koşullarda muhafaza edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Eserlerin Bakımı Büyük Bir Özenle Yapılıyor
Halı-Kilim Müzesi Müdürü Öğretim Görevlisi Sibel Leventoğlu, sergilenen eserlerin bakımının titizlikle yapıldığını belirterek, “Sergilediğimiz halı ve kilimler, yöremizin kültürel mirasının önemli parçalarından. Onların gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi için büyük bir çaba sarf ediyoruz. Bu eserler, doğal boyalarla dokunduğu için çok hassas. Bu nedenle halı ve kilimleri yılda iki kez temizleyip havalandırıyor ve naftalinliyoruz. Ayrıca, pencerelerden fazla güneş gelmesi ve güvelenme gibi riskleri engellemek için pencerelerimizin bir kısmını siyaha boyadık” dedi.
Müze, sergilediği halı ve kilimlerin sadece koruma altına almakla kalmıyor, aynı zamanda bu geleneksel sanatı yaşatmaya yönelik eğitimler de düzenliyor.
Yeni Dokuma Ustaları Yetiştiriliyor
Halı ve kilim dokuma sanatının geleceğe taşınması amacıyla açılan atölyelerde, kadınlara eğitim veriliyor. "Devlet sanatçısı" unvanına sahip usta öğreticiler tarafından verilen eğitimlerle, yerel halkın dokuma becerileri geliştirilerek, geleneksel el sanatlarının yaşatılması sağlanıyor. Leventoğlu, “Yöremizdeki dokuma sanatını yaşatmak için halı ve kilim dokuma atölyeleri kurduk. Burada, geleneksel teknikler kullanılarak yapılan halı ve kilimler, sipariş üzerine başka illere de gönderiliyor. Aynı zamanda bu atölyelerde yetişen kursiyerler, dokuma sanatında usta hale geliyorlar” diye konuştu.
Yok Olmaya Yüz Tutmuş Sanatlar Yaşatılıyor
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nin Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi, sadece halı ve kilim dokuma sanatıyla değil, aynı zamanda savat gümüş işlemeciliği gibi başka geleneksel sanat dallarıyla da dikkat çekiyor. Leventoğlu, “Merkezimizde beş farklı atölye bulunuyor. Bu atölyelerde halı-kilim dokuma, savat gümüş işlemeciliği gibi yok olmaya yüz tutmuş sanat dallarını yaşatıyoruz. Eğitimlerimizi, Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü tarafından görevlendirilen usta öğreticiler ile yürütüyoruz. Bu sanatçıların büyük bir özveriyle çalışarak geleneksel sanatlarımızı yaşatmalarını sağlıyoruz” dedi.
Van ve çevresindeki yerleşimlerden merkeze kazandırılan halı ve kilimler, aynı zamanda halk eğitimi çalışmalarına da katkı sağlıyor. Geliştirilen projelerle, yöreye özgü bu el sanatları sadece yerel halkın değil, tüm Türkiye'nin takdirine sunuluyor.
Bir Kültürel Hazineyi Geleceğe Taşımak
Halı-Kilim Müzesi ve atölyelerinde gerçekleştirilen bu çalışmalar, sadece kültürel mirası korumakla kalmayıp, aynı zamanda yöre halkına ekonomik fırsatlar yaratıyor. Kadınların el emeğiyle dokudukları halı ve kilimler, hem sanatsal hem de ticari değer taşıyarak birçok kentte beğenilerek satılıyor. Bu süreçle, geleneksel el sanatları geleceğe taşınırken, kadınların istihdamı da sağlanıyor.
