Tarihteki en büyük eylem 1 Mayıs günü Chicago’da düzenlendi ve yaklaşık 40 bin işçi katıldı. O zamanlar fabrikalarda saat sınırı yoktu ve isteyen işçileri istediği kadar çalıştırabiliyordu. Sonraki günlerde on binlerce işçi eylemlere katıldı. Polis ve protestocular arasında yaşanan gerilimlerde bir kişi hayatını kaybetti, birkaç kişi yaralandı. 4 Mayıs’ta ise sendikaların Haymarket Meydanı’nda düzenlediği eylemde kimliği belirlenemeyen bir kişi tarafından polislere bomba atıldı ve arkasından gelen panik ile beraber yedi polis ve dört eylemci hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı.
Sonraki yıllarda da Chicago’da yaşananlar çok sayıda parti ve sendika için bir ilham kaynağı oldu. Güney Avrupa’da henüz Avusturya-Macaristan İmparatorluğu varken 1 Mayıs’ı ilk kutlayanlar Slovenler ve Hırvatlar oldu. Sırbistan’da 1893 yılında zor çalışma koşulları, düşük maaşlar ve uzun çalışma saatleri yüzünden 1 Mayıs eylemleri düzenlendi. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından hızlı endüstrileşme ve Rusya’daki komünist devrimin de etkisiyle işçiler dünyanın dört bir yanında temel hakları için mücadele etmeye başladı. Nazilerin başa geldiği Almanya’da 1 Mayıs, 1933’te resmi tatil oldu. Diğer yandan tatilin ilan edilmesinin ardından serbest sendikalar kaldırıldı ve böylece Alman işçi hareketi yok edildi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ise Küba, Sovyetler Birliği ve Çin gibi sosyalist ülkelerde 1 Mayıs yıllarca kutlanmaya devam etti.
TÜRKİYE’DE Kİ İLK KUTLAMA 1912’DE YAPILDI
Osmanlı'da ise 1 Mayıs ilk kez 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlandı. İstanbul'da ise ilk kutlama 1912 yılında yapıldı.
Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkisi çerçevesinde 1 Mayıs 1922'de Ankara'da İşçi Bayramı olarak kutlamalar yapıldı. Resmi olarak kutlanması ilk kez 1 Mayıs 1923 yılında yapıldı.
Taksim Meydanı'nda 1977'de düzenlenen 1 Mayıs’ta, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu en az 34 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı. 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından ise 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlamalar yasaklandı. 1 Mayıs, 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla tekrar resmi tatil ilan edildi ve kutlanmaya devam ediyor.
İŞÇİ BAYRAMINA İŞÇİ YORUMU
“1 Mayıs İçi Bayramı deniyor ancak, işçiler dışında herkes bu kutlamalardan geri kalmıyor ve işçi dışında herkes bu günü tatil olarak değerlendiriyor. İşçiler işlerinin başındayken bazı partiler veya sendikalar güvenlik güçleri ile karşı karşıya geliyor. Onlar arbede yaşarken işçiler yine işlerinin başındalar ve evlerine ekmek götürme derdindeler. Sahi bu nasıl işçi bayramı?.”
