Son zamanlarda özellikle kola gibi içeceklerde tespit edilen klorat, gündeme bomba gibi düştü. Klorat, klor içeren bir kimyasal bileşikler grubudur ve genellikle potasyum klorat, sodyum klorat gibi tuzları ile tanınır. Kimyasal bileşiklerin oksitleme yetenekleri nedeniyle, bu maddeler genellikle zararlı kabul edilir. Kloratlar, endüstriyel ve tarımsal alanda yaygın olarak kullanılırken, geçmişte patlayıcılar ve havai fişeklerde de yer bulmuştu.
Kloratın Kullanım Alanları Neler?
Kloratlar, özellikle potasyum klorat, geçmişte kibrit üretiminde, piroteknik ürünlerde (havai fişekler) ve patlayıcılarda kullanılıyordu. Bugün ise yerini perklorata bırakmış olsa da, çeşitli endüstriyel üretimlerde oksijen kaynağı olarak ve laboratuvar ortamlarında kullanılabiliyor.
Kloratın Zararları Neler?
Klorat, sağlık açısından ciddi riskler taşır. İşte bu kimyasalın bilinen başlıca zararları:
- Methemoglobinemi: Klorat, kandaki oksijen taşıyan hemoglobine zarar verebilir, bu da vücutta oksijen eksikliğine neden olur.
- Böbrek ve Karaciğer Hasarı: Yüksek dozda klorat alımı, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarında kalıcı hasara yol açabilir.
- Solunum Yolları Sorunları: Klorat tozları solunduğunda, solunum yollarında tahrişe, öksürüğe ve akciğer hasarına neden olabilir.
- Zehirlenme Riski: Kloratın buharları veya dumanları solunduğunda zehirlenmeye yol açabilir.
- Mide ve Bağırsak Problemleri: Klorat yutulduğunda mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı ve iç kanamalara yol açabilir.
- Deride ve Gözde Hasar: Klorat, ciltle temasta tahrişe ve yanıklara neden olabilirken, göze teması kalıcı görme kaybına yol açabilir.
- Su ve Toprak Kirliliği: Klorat, su kaynaklarına karıştığında zehirli etki yaratabilir, su canlılarını öldürebilir ve ekosistemde bozulmalara neden olabilir. Aynı şekilde, toprakta kalıcı kalabilen klorat, tarımsal üretimi olumsuz etkileyebilir.
Çevresel ve Ekosistem Üzerindeki Etkiler
Klorat, su ve toprakta kalıcı etkiler yaratabilir. Su kaynaklarına karıştığında, balıklar ve su canlıları oksijen alımını zorlaştırarak toplu ölümlere neden olabilir. Ayrıca, kloratın tarım alanlarına karışması, ekosistem dengesini bozar ve tarımsal üretimi tehdit eder.