Erzincan, tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, Anadolu'nun en eski yerleşim alanlarından biridir. Tunç Çağı'ndan bu yana yerleşim olarak bilinen Erzincan, Urartu, Med, Pers, Helen, Roma ve Bizans gibi büyük medeniyetlerin egemenliğinde kalmıştır. 1071'deki Malazgirt Meydan Muharebesi'nin ardından Türklerin eline geçen şehir, daha sonra Mengücekler, Selçuklular ve Osmanlılar gibi pek çok farklı yönetimin etkisi altında kalmıştır.
İlkçağ Dönemi: Hititlerden Urartular'a
Erzincan’ın tarihinin milattan önceki dönemleri hakkında kesin bilgilere sahip olmasak da, Hititler'in bu topraklarda hüküm sürdüğü biliniyor. Anadolu'nun büyük imparatorluklarından biri olan Hititler, M.Ö. 1850-1180 yılları arasında bölgeyi yönetmiş olmalı. Erzincan’ın da Hitit egemenliğinde olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca, Erzincan yakınlarındaki Altıntepe’de Urartulara ait buluntular, bölgenin Urartu egemenliğine girdiğini kanıtlıyor.
Medler ve Persler Dönemi
M.Ö. 612'de Medler, Urartular’a son vererek bölgeyi ele geçirdi. Erzincan, bu dönemden sonra Pers İmparatorluğu'nun yönetimine girmiştir. Persler’in bölgedeki etkisi, özellikle M.Ö. 550 civarında, Pers Kralı Büyük Cyrus'un fetihleriyle pekişmiştir. Bir süre sonra Makedon İmparatoru İskender'in fetihleri ile Anadolu'nun büyük bir kısmı Makedonyalılar’ın yönetimine geçti.
Roma ve Bizans Dönemi
Erzincan’ın İlkçağ tarihine dair elimizde kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, tarihçiler bu bölgedeki ilk yerleşimlerin izlerini sürerken, ikinci bin yılın ilk yarısında Hurrilerin, ardından ise Hayaslılar ve Azzilerin bu topraklarda hüküm sürdüğünü kaydetmektedir. M.Ö. 1050-1180 yılları arasında Hattuşaş'ı merkez edinerek büyük bir imparatorluk kuran Hititler, Anadolu’yu ve çevresini egemenlikleri altına almışlardır. Erzincan'ın da bu egemenlikten payını aldığı düşünülmektedir. Kazılarda Hititlere ait buluntulara rastlanmış olsa da, Erzincan’da doğrudan bir yerleşim merkezi tespit edilememiştir. Ancak bölgenin Hitit egemenliğinde olduğuna dair güçlü kanıtlar mevcuttur. Ayrıca, Doğu Anadolu'da kurulan ilkçağ devletlerinden biri olan Urartular, M.Ö. 900'lü yıllarda Van'ı başkent yaparak sınırlarını genişletmiş, Erzincan’ı da bu geniş topraklar içinde yer alacak şekilde kapsamıştır. Erzincan, Urartu egemenliğinden de nasibini almış bir bölge olarak tarihe geçmiştir.
Erzincan ve tarihi yolculuğu;
Roma İmparatorluğu, M.Ö. 70’lerde bölgeyi fethederek Anadolu'yu kendi egemenliğine almıştır. Erzincan, bu dönemde Bizans İmparatorluğu'nun da etkisi altına girmiştir. İran ile Bizans arasında süregelen savaşlarda, Erzincan ve çevresi sıklıkla savaşlara sahne olmuştur.
İslam ve Türkler Dönemi: Mengücekler ve Selçuklular
Erzincan’daki İslam dönemi, 644-656 yıllarında Halife Osman’ın komutanlarından Habib Bin Mesleme’nin şehri fethetmesiyle başlar. Türklerin Anadolu’ya yerleşmeye başlaması ise, Malazgirt Meydan Muharebesi'nin ardından olmuştur. Selçuklu ve Mengücek Beylikleri döneminde Erzincan, önemli bir kültürel ve ticaret merkezi haline gelmiştir. Ancak, Selçuklular'ın zayıflamasıyla birlikte Moğollar'ın işgali altına girmiştir.
Osmanlı Dönemi: Otlukbeli Savaşı ve Sonrası
1473 yılında Osmanlı İmparatorluğu, Otlukbeli Savaşı ile Erzincan'ı tam anlamıyla fethetmiş, Osmanlı hakimiyetini sürdürmüştür. Ancak Erzincan, tarih boyunca çeşitli iç ve dış tehditlerle karşılaşmış, 1916'da Ruslar tarafından işgal edilmiştir. Türk Ordusu'nun 1918’deki zaferiyle Erzincan, yeniden Türk egemenliğine girmiştir.
Modern Dönem: Erzincan'ın Yeniden Doğuşu
Erzincan, 1939 yılında büyük bir depremle sarsıldı. Şehirdeki pek çok yapı yıkıldı, binlerce insan hayatını kaybetti. Ancak, bu felaketten sonra şehir yeniden inşa edilerek, bugünkü Erzincan ortaya çıkmıştır. Erzincan, köklü tarihi ve kültürel mirası ile geçmişten günümüze önemli bir şehir olarak varlığını sürdürmektedir.
