Doğu Anadolu’nun kültür ve yaşam kategorisinde o kadar enteresan ve sıcak adetler var ki zamanla yok olmaya yüz tutsa da hala ilgi çekmeye devam ettiği de bir gerçek.
Ritüellerdeki her bir uygulama/davranış ve kullanılan semboller derin anlamlara sahip çünkü ritüeller hem geleneksek kültürden hem de dinden beslenerek geliştirilmekte. Ritüeller bir grubu bir arada tutarak dayanışmayı artırmakta, kolektif şuuru güçlendirerek grup içerisinde bütünleşmeye katkı sunmakta. Bu yönüyle ritüellerin grup bilinci oluşturma gibi önemli bir rolü var. Ritüeller aynı zamanda grubun diğer gruplardan farklılaşmalarına imkân sağlamakta. Ritüeller, bireylerin toplumsal statüsünü, rolünü ve pozisyonlarını da değiştirmekte. Bu bağlamdan hareketle doğum olayı da her toplum ve kültürde çeşitli merasim ve ritüellerle kutlanan insan yaşamının en önemli geçiş aşamalarından birisi olarak dikkat çekiyor. Doğumla ilgili ritüeller doğum öncesinden başlayarak doğum sonrasında da devam eden uzun bir süreçte gerçekleşmekte.
Yine Doğu Anadolu’nun oldukça zengin olan gelenek ve göreneklerinde dikkat çeken bir adet doğum geleneğidir. Gelin hep beraber doğum geleneğinde neler yapılırmış bir inceleyelim.
Doğum sırasında komşu kadınlar ve genç kızlar doğumun olduğu eve giderek çeşitli oyun ve eğlencelerle hastayı sabaha kadar eğlendirmeye çalışırlar. Bu eğlenceler üç gece devam eder. Eski geleneğe göre kırsal kesimde yeterli sayıda ebe-hemşire olmadığı için bu görev genellikle tecrübeli köylü kadınlar tarafından yerine getirilir. Doğan bebeğin göbek bağı bu tecrübeli kadın tarafından kesilerek ebelik görevi yapılmış olur. Günümüzde doğum olayı imkânlar ölçüsünde modern tıbbın gereklerine göre yerine getirilmeye çalışılmaktadır.
Yörenin eski kültüründe erkek çocuk isteği ailede ağır basar. Çocuğu olmayanlar ve, Çocuğu olup ta değişik hastalık nedeniyle kısa sürede ölen aileler tarafından dilek tutulup ziyaretlere gidilir. Çocuğu olmayanların çocuğu olması ve çocukları olup ta kısa sürede ölen ailelerin çocuklarının yaşaması için adaklar adanır. Dileklerinin kabul olması halinde bu aileler tarafından adaklar yerine getirilir ve kurbanlar kesilir. Ancak ifade edilmeye çalışılan bu inanışlar günümüzde çok az yerine getirilmektedir.
Kaynak; http://www.tunceli.gov.tr/ - https://dergipark.org.tr/
