Toplum içerisinde nazar otu olarak da bilinen üzerlik otu, birçok kişinin evde ya da üzerlerinde olan kötü enerjilerden arınma amacıyla kullandıkları bir tütsü çeşididir. Oldukça mistik bir etkiye sahip olan üzerlik otunun geçmişi çok eskilere dayanmakla birlikte şaman kültüründe de kişiler üzerinde kötü ruhlardan arınma, negatif enerjiyi kovma, büyülerden korunma gibi birçok ritüele eşlik etmiştir. Eski zamanlarda özellikle tütsü olarak üzerlik otunun cenaze törenlerinde de kullanıldığı bilinmektedir. Bugün Şaman kültürünün halen yaygın olduğu bölgelerde üzerlik otu ritüellere eşlik etmeye devam etmektedir. Bunun yanı sıra üzerlik otunun tohumlarının yakılmasıyla elde edilen dumanların zararlı böceklerin öldürülmesi amacıyla da kullanılmaktadır.
Bugün üzerlik otunun hem batıl inançlardan hem de bilimsel inançlara dayanan birden fazla kullanım alanı vardır. Çay olarak tüketildiğinde özellikle insan sağlığı üzerinde alerji kaynaklı burun akıntısı, öksürük, göz nezlesi gibi bir takım nezle türlerini ortadan kaldırarak kişinin bünyesini kuvvetlendirir. Oldukça kuvvetli bir balgam söktürücü özelliği oldukça kuvvetli bir balgam söktürücü özelliği taşıması nedeniyle düzenli kullanımlarda boğazını ve akciğerini temizler, nefes darlığını büyük ölçüde ortadan kaldırır. Bunun dışında Tenya vb. bağırsak kurtlarından da kurtulmayı kolay bir hale getirirken Sara hastalığından muzdarip kişilerin yanında kanserle mücadele aşamasındaki kişilere de takviye olarak üzerlik tohumundan faydalanılabilir. Bir çay bardağı suya bir çay kaşığı üzerlik tohumunun 5 dakika beklemesi ile elde edilen bu bitki çayı günde 2 bardaktan fazla tüketilmesi gerekmektedir.
Üzerlik otu ile ilgili arkeolojik kazılar yapılmaktadır. Kazılar ve bitki arasındaki bağlantıyı merak edebilirsiniz. Bu bitki fosfor bakımından zengin olduğu için; arkeologlar üzerlik otunun olduğu geniş arazilerde kazı çalışması yaparlar. En eski yerleşim yerlerinin bir işareti de fosfor açısından zengin olmalarıdır.
Üzerlik otu nerede yetişir diye merak ediyorsanız ülkemizde Orta Anadolu ve Doğu Anadolu’da yetişmektedir. Dünyada ise Afrika, Asya ve Amerika’da da üzerlik otu bulunmaktadır.
Üzerlik otuna dair bir hadis de yer almaktadır. Bu hadis ise “Bu ilaç olarak kullanılan tohumdur, Hz. Peygamber’in hadisinde de adı ile geçen ot budur. Üzerlik otu denilir. Halk arasında tabir ederler.” Der. Ebu Ubeyd de: “Hurf yani üzerlik otudur.” Der şeklinde aktarılır.
Türkiye'de, eski inanışa göre halk arasında nazardan korunmak için kurusunu yakarak çıkan dumanı nazardan korumak istedikleri kişinin üzerine üflenir. Bu adetten de anlaşılabileceği gibi etimolojik olarak Üzerlik isminin Üz (Göktürkçe' de sağır anlamına gelir), Erlik (mitolojik Türk Kötülük Tanrısı) kelimelerinin birleşerek türemiş olma olasılığı yüksektir. Üzerlik, tek tek beyaz çiçekli, çok dallı bir bitkidir. 35 cm kadar boyunda, çok yıllık, otsu bir step bitkisidir. Çiçekleri yeşilimsi beyaz renktedir. Meyvesi basık küre şeklinde bir kapsüldür. Tohumlarının içeriğinde harmalin, harmin, harmalol, peganin adlı glikozitler ve kırmızı boya maddesi vardır.