Bayburt, Türklerin Anadolu’daki en eski yerleşim yerlerinden biri olarak, tarih boyunca önemli bir kültür merkezi olma özelliği taşımakta. Sosyologlar, Bayburt’u Selçuklular ve Osmanlılar döneminde ikinci dereceden önemli bir kültür merkezi olarak tanımlanıyor. Bu topraklarda yetişmiş en önemli bilim ve sanat insanlarından biri ise, Türk dünyasında ortak kültür mirası olarak kabul edilen Dede Korkut’tur.
Dede Korkut, tarihsel ve efsanevi yönleriyle Türk kültürünün en önemli şahsiyetlerinden biridir. Türk dünyasında geniş bir kabul görmüş olan Dede Korkut için Prof. Dr. M. Fuat Köprülü, “Türk Edebiyatının tümünü bir kefeye, Dede Korkut’u diğer kefeye koysanız, yine de Dede Korkut ağır basar” şeklinde ifade etmektedir.
Bayburt’ta, Dede Korkut’un hikâyeleri hâlâ canlı bir şekilde anlatılmakta. Özellikle Beğ Böğrek (Bamsi Beyrek) hikâyesinin çok sayıda varyantı, Bayburt’ta kayıt altına alınmıştır. Ayrıca Bayburt, Dede Korkut’un anıldığı “Parasarın Bayburt Hisarı” adıyla da sıkça geçmekte. Dede Korkut’un mezarı, Masat Köyü’nde yer almaktadır ve halk arasında bu konuda birçok efsane anlatılmakta.
1995 yılından itibaren Bayburt’ta düzenlenmeye başlanan "Dede Korkut Kültür-Sanat Şöleni", Türk dünyasının çeşitli köylerinden ve şehirlerinden gelen katılımcılarla büyük bir etkinlik haline gelmiş. Şölen, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Alp Erenler'den biri olan Dede Korkut’u anma amacı gütmekte. Azerbaycan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan ve diğer Türk Cumhuriyetlerinden pek çok bilim insanı, Dede Korkut hakkında sunumlar yaparak, kendi coğrafyalarındaki izlerden bahsetmişler.
Dede Korkut’un kültür dünyasındaki öneminin artması, 1999 yılında UNESCO tarafından Dede Korkut’un 1300. yılı olarak kabul edilmesine yol açmış. Bugün, her yıl düzenlenen Dede Korkut Kültür-Sanat Şöleni, sadece Bayburt ve Türk Dünyası’yla sınırlı kalmayıp, dünya çapında büyük yankı uyandırmaktadır. 2012 yılında düzenlenen 18. Şölen, bu etkinliğin uluslararası bir boyut kazandığının kanıtıdır.
Türk dünyasının birleşen kültürel değerlerinden biri olarak Dede Korkut’un mirası, Bayburt’ta anılmaya devam etmekte ve bu topraklar, her yıl bu büyük kültürel şölenle Dede Korkut’u anmaya devam etmektedir.
