Kış aylarında sofralarımızı süsleyen ıspanak, havuç, bal kabağı ve karalahana gibi sebzeler, bağışıklık sistemini güçlendiren önemli besinler arasında yer alır. Ancak uzmanlar, bu sebzelerin içeriğinde bulunan karotenoidlerin aşırı tüketiminin bazı istenmeyen sonuçlara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Bu duruma, halk arasında "karotenemi" deniyor.
Karotenoidlerin Faydaları ve Fazlasının Zararları
Karotenoidler, turuncu, sarı ve yeşil tonlarındaki meyve ve sebzelerde bulunan, vücutta antioksidan görevi gören pigmentlerdir. Bu pigmentler, vücutta bağışıklık sistemini güçlendirir, kanser oluşumunun önlenmesine yardımcı olur, soğuk algınlığına karşı koruma sağlar ve detoks etkisi yapar. Bununla birlikte, karotenoidlerin aşırı miktarda vücutta birikmesi, cilt renginde sararma ya da turunculaşmaya neden olabilir.
Betül Merd, karotenoidlerin bitkilerde fotosentez sürecini düzenlediğini ve bu pigmentlerin hem bitkiler için hem de insanlar için hayati öneme sahip olduğunu belirtiyor. Merd, "600'den fazla karotenoid türü bulunuyor ve bunlardan en çok bilinenler alfa-karoten, beta-karoten ve luteindir. Bu pigmentler, özellikle turuncu ve sarı sebzelerde bolca bulunur ve bağışıklık sistemini güçlendirir," diye ekliyor.
Hangi Sebzeler ve Meyveler Karotenoid İçeriyor?
Kışın sıkça tüketilen sebzelerde, karoten miktarı oldukça yüksektir. Özellikle havuç, bal kabağı, ıspanak, brüksel lahanası, marul, karalahana ve brokoli gibi sebzelerde karotenoid yoğunluğu fazladır. Ayrıca, bu pigmentler bazı meyvelerde de bulunur. Portakal, kayısı, mango, kivi ve papaya gibi meyveler de zengin karotenoid kaynakları arasında yer alır.
Karotenemi Nedir?
Karotenemi, vücuttaki aşırı karotenin ciltte sararma veya turuncu renge yol açması durumudur. Özellikle bebeklerde sık görülen bu durum, genellikle turuncu tonlarında bir cilt değişikliği yaratır. Ancak, uzmanlar, karoteneminin ciddi bir sağlık problemi olmadığını, bu renk değişikliğinin geçici ve zararsız olduğunu belirtiyor.
Betül Merd, "Karotenemi, genellikle aşırı miktarda karoten içeren besinlerin tüketilmesi sonucu gelişir. Özellikle bebeklerde, havuç püresi gibi karotenoid açısından zengin besinler fazla tüketildiğinde bu durum ortaya çıkabilir," diyor.
Ne Kadar Karoten Yeterli?
Karotenoidlerin vücudun A vitamini üretimine dönüşerek sağlığa fayda sağlaması için belirli bir miktarda alınması yeterlidir. Uzmanlar, günde 6-12 miligram arası beta-karoten tüketiminin ideal olduğunu vurguluyor. Aksi takdirde, fazla karoten vücutta birikerek ciltte renk değişimine yol açabilir.
