Doğanın şefkatle yoğrulmuş yüzlerinden biri, pelikanlar… Aç kalan yavrularının çığlıklarına kayıtsız kalamayan bu görkemli kuşlar, adeta anneliğin ve fedakârlığın sembolü hâline geliyor. Anlatılanlara göre bazı pelikanlar, yavrularını besleyemediklerinde göğüslerine gagalarıyla vurup kanatarak kendi et ve kanlarını sunuyor. Her ne kadar bilimsel olarak bu davranışın mitolojik kökenlere dayandığı söylense de, pelikanlar gerçekten de yavruları için sıra dışı mücadeleler verebiliyor.
30 Milyon Yıllık Kanatlı Efsane
Bugün dünya üzerinde sekiz farklı pelikan türü yaşamını sürdürüyor. Fosil kayıtlarına göre pelikanların geçmişi en az 30 milyon yıl öncesine dayanıyor. Özellikle Fransa’da bulunan Oligosen dönemine ait bir fosil, modern pelikanların atalarının neredeyse birebir benzeri olduğunu gösteriyor.
Balıkçıların Rakibi, Kültürlerin Efsanesi
Tarih boyunca insanlar pelikanları, balıkçılıkta rakip gördükleri için çoğu zaman düşman belledi. Ancak bu büyük kuşlar, sadece ekosistemde değil; mitoloji, Hristiyan ikonografisi ve arma biliminde de kendilerine yer buldu. Özellikle Hristiyanlıkta kendi kanıyla yavrularını besleyen pelikan figürü, özveri ve kurtuluşun simgesi olarak kullanıldı.
Doymak Bilmeyen İştah: Balıktan Leşe, Kuştan Köpeğe
Genellikle su yüzeyinden yakaladıkları balıklarla beslenen pelikanlar, fırsatçı birer avcı olarak da biliniyor. Avustralya pelikanının, çöplüklerde bulduğu leşlerle ve hatta küçük köpeklerle beslendiği gözlemlendi. Bazı pelikanların güvercinleri, martıları hatta Afrika penguenlerini yuttuğu belgelendi. Su keselerinde yiyecek sakladıkları inancı ise doğru değil. Pelikanlar avlarını doğrudan tüketiyor.
Toplu Avcılar, Koloni Kurucuları
Pelikanlar genellikle kıyı şeritlerinde, göllerde ve lagünlerde yaşar. Koloniler hâlinde üreyen bu kuşlar, avlanırken de takım çalışması yapar. Küçük balık sürülerini sığ sulara doğru sürükleyerek suyu keseleriyle süzer ve avlarını yutarlar. Bu esnada başka kuşlar pelikanın gagasından balık çalmaya çalışabilir.
Tehlike Altındaki Dev Kanatlar
Bugün bazı pelikan türleri habitat kaybı, çevre kirliliği ve insan tehdidi nedeniyle koruma altında. Bu zarif devlerin yaşam alanları giderek daralırken, doğaya olan katkıları da göz ardı edilemez.
Pelikanlar sadece gökyüzünde süzülen büyük kuşlar değil; aynı zamanda doğanın içindeki fedakâr savaşçılar. Onlar, doğanın bizlere sunduğu ilham verici hikâyelerden sadece biri.
