Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu, fiyatlarını, arz ve talep dengesini; araç sınıflarına, yaş gruplarına ve yakıt türlerine göre analiz eden ‘’Otomobil Piyasası Görünümü’’ raporunda son dönemde otomobil piyasasında yaşanan değişimler incelendi.
Rapora göre ortalama satılık otomobil cari fiyatı 2023 yılının Kasım ayına kıyasla ise yüzde 2,1 azalmış ve Aralık ayında ortalama otomobil fiyatı 860 bin 480 TL olmuştur. Benzer şekilde, otomobil reel fiyatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0,7 artarken bir önceki aya göre yüzde 5 düşmüştür.
Ortalama otomobil fiyatı ise Ekim ve Kasım aylarında olduğu gibi Aralık ayında da düşmüştür. Kasımda 879 bin 146 TL olan ortalama otomobil fiyatı Aralıkta 860 bin 480 TL’ye gerilemiştir (Şekil 1 -üst panel). Benzer şekilde otomobil fiyatlarındaki yıllık artış oranı da gerilemektedir. Kasımda yüzde 76,2 olan yıllık artış oranı Aralıkta yüzde 65,9’a gerilemiştir. (Şekil 1- alt panel).
Enflasyondan arındırılmış otomobil ortalama reel fiyatları 6 aydır düşmektedir (Şekil 2-üst panel). Reel fiyatlardaki yıllık artış oranı da düşmektedir (Şekil 2-alt panel). Mayıs’ta yüzde 47,9’a ulaşan artış oranı takip eden aylarda sürekli azalarak Aralık’ta yüzde 0,7’ye gerileyerek neredeyse durağanlaşmıştır.
Şekil 2: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (üst panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (alt panel)
Otomobil talep endeksi Temmuzda bir miktar yükselse de Nisan ayından itibaren düşme eğilimindedir. Ancak 2023 Aralık verilerine göre otomobil talebinde artış olduğu gözlemleniyor. Otomobil talep endeksi Kasıma kıyasla yüzde 14,1 artarak 93,2 olmuştur. Bu artışta yıl sonuna yaklaşırken stoklarını bitirmek isteyen otomobil bayilerinin yaptığı kampanyaların etkili olduğu düşünülüyor. Nitekim, Aralık ayında bir tarafta otomobil fiyatları azalmış, diğer tarafta hem otomobil talebi hem de satılan otomobil sayısı artmıştır. Bu gelişmelere rağmen otomobil talebinin geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 17,1 düşük olduğu da ortaya çıkıyor.
Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı azaldı
Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 3 puan artarak yüze 16,9 olmuştur. Bu artışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 2,6 azaldığı, satılan otomobil sayısının ise yüzde 18,6 arttığı görülmektedir.
Otomobil piyasasının bir diğer canlılık göstergesi olan kapatılan ilan yaşı, diğer göstergelerin ima ettiğinin aksine altıncı ayda da yükselmiştir. Aralık ayının verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 1 gün artarak 24,8 gün olmuştur.