İslam dininde oruç, farz bir ibadet olduğundan sağlık problemi ya da benzeri sebeplerle oruç tutamayan Müslümanlar fidye bağışı yapabiliyor. Fidye, hem dini bir yükümlülük hem de ihtiyaç sahiplerine yardımcı olma anlamına gelir. Peki, fidye nedir, kimlere verilir ve fitre ile arasındaki fark nedir?
Fidye, İslam'da savaş esirlerinin kurtarılması amacıyla ödenen bedel veya ibadetlerin yerine getirilmemesi durumunda ödenen para olarak tanımlanabilir. Oruç ibadetinde ise fidye, oruç tutamayan kişilerin yerine getirilmeyen oruçları için ihtiyaç sahiplerine yapılan bağıştır. Yani, orucu tutamayan kişiler, belirli bir miktar fidye ödeyerek oruçlarını tamamlamış olurlar.
Fidye veren kişiler, yoksulların ihtiyaçlarını da karşılamış olurken, aynı zamanda Allah’ın rızasını kazanmış olurlar. Bu yüzden, oruç tutamayan Müslümanlar fidye ödeyerek Allah’a kul olduklarını gösterebilirler.
Fidye ve Fitre Arasındaki Farklar
Fidye ve fitre terimleri sıkça karıştırılmakla birlikte, ikisi de farklı anlamlar taşır. Fitre, Ramazan ayı süresince, maddi durumu iyi olan Müslümanlar tarafından ihtiyaç sahiplerine verilen bir bağıştır. Fitre, tutulan oruçların şükrü olarak verilirken, fidye daha çok oruç tutamayan kişilerin yerine getirilmeyen ibadetlerinin karşılığıdır.
Her iki bağış türü de benzer şekilde ihtiyaç sahiplerine yapılır, ancak bağış miktarları aynı olmasına rağmen, fitre oruç ibadetinin bir parçasıyken, fidye sağlık veya başka sebeplerle oruç tutamayanlar için verilir. İslam'da her iki bağış türü de hem kişinin manevi olarak kazanç sağlamasına hem de toplumda ihtiyaç sahiplerine yardım edilmesine katkı sağlar.
Oruç Fidyesi Kimlere Verilir?
Oruç fidyesi, belirli kriterlere sahip kişilere verilir. Bu bağış türü, sağlık nedeniyle oruç tutamayanlar tarafından ödenir. Oruç fidyesi, aynı zamanda orucunu bozmuş olan kişiler tarafından da ihtiyaç sahiplerine verilir. Oruç fidyesi vermek, İslam’ın belirlediği kurallar çerçevesinde, ihtiyaç sahiplerine gizli bir şekilde verilmelidir. Bu tür yardımlar, toplumda onur kırıcı olmadan, özel bir şekilde yapılmalıdır.
Fidye, özellikle şunlara verilir:
- Öğrencilere
- Dul kadınlara
- Yardıma muhtaç kişilere
- Yetim ve öksüzlere
- Savaş mağdurlarına
- Doğal afet mağdurlarına
Ancak, oruç fidyesi, aile üyelerine, yani anne, baba, çocuk, dede, nine gibi kişilere verilmez. Bu tür yardımlar "harçlık" olarak kabul edilir ve fitre ya da fidye olarak değerlendirilmez.
