Bazı zamanlarda bunalıyor ve kendinize bir uğraş arıyorsanız size bu konuda çok tatmin edici bir tavsiye ile geldik. Kanaviçe. Son zamanlarda unutulmaya yüz tutmuş bu sanat okullarda İş Eğitimi Dersleri adı altında öğretilir, öğrencilere el becerisi kazandırılırdı. Bir dönem çok meşhur olan bu sanat birçok evde duvarları, havluları süslerdi. Tasarımcıların ilham kaynağı haline gelen bu benzeme sanatı, aslında tamamlanmak istenen bir resmin renkli ipliklerle çarpı (X) şeklinde işlenmesiyle oluşturulan son derece zevkli bir uğraş. Harika motifleri göz alıcı bir şekilde görsel haline dönüştüren bu sanat vaktinizi dolu dolu geçirmenizde sizlere yardımcı olacak. Sizlerle kanaviçe hakkında detaylı bilgileri buraya bırakıyoruz.
Kanaviçe Nedir?
Kanaviçe, el işleri için kullanılan seyrek dokunmuş keten bezi, çuval sedir veya balya ve onun üzerine yapılmış olan işlemelere verilen addır.
Etamin işine benzer. Aynen onun gibi renkli küçük çarpılardan desenler oluşturma şeklindedir. Etaminden farkı, kanaviçenin düz kumaş üzerine işlenmesidir. Kumaş üzerine öncelikle kaneve adı verilen özel dokunmuş bir kumaş tutturulur. Sonra renkli ipliklerle kanave referans olarak alınarak desen işlenir. Desenin işlenmesi bittikten sonra kanave asıl kumaş üzerinden ip ip çekilerek işlenmiş desenle kumaş arasından temizlenerek kanaviçe elde edilir.
Batı kültüründeki goblene benzer, ancak ondan daha kalın iplerle ve daha ayrıntısızdır.
Kanaviçe takı yapımı: Günümüzde takı tasarımı ve yapımı zevkli bir sanat haline dönüştü. Önceki makalelerimiz de
Takının ne olduğu ve kısa tarihçesini anlatmış, Miyuki Takılar ile makale serimize başlamıştık. Bu hafta sizlere takı yapımında son zamanlarda sıkça kullanılmaya başlanan kanaviçe işinden bahsedeceğim. Tabii bunun için öncelikle kanaviçe nedir tanımamız gerekir.
Kanaviçe;
1. El işleri için kullanılan seyrek dokunmuş keten bezi.
2. Bu bezin üzerine yapılan işleme.
3. Çuval olarak kullanılan kendirden veya kenevirden yapılmış seyrek bez. şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanımdan hareket ettiğimizde, el işleri için kullanılan seyrek dokunmuş keten bezi ve onun üzerine yapılmış olan işlemelere verilen ad diyebiliriz. Etamin işine benzer. Aynen onun gibi renkli küçük çarpılardan desenler oluşturma şeklindedir. Etaminden farkı, kanaviçenin düz kumaş üzerine işlenmesidir. Çeşitli yerlerde ve halk arasında “Çarpı İşi” de denilir. Düz kumaş üzerine işlenebileceği gibi genellikle keten kumaş üzerine çapraz işlemeler ile yapılır. Bu işlemeler el işi olduğu için el emeği göz nuru diye tabir edilen ürünlerdir aslında.
Kanaviçenin Kısa Tarihi
Kanaviçe işlemeciliği insanlık tarihi kadar geçmişi olan ve dikiş dikmeyle başlayan çok eski bir el sanatıdır. İlk örnekleri Orta Asya Türklerinde rastlanır. Bu işleme sanatı göçlerle batıya ve diğer ülkelere de yayılmıştır. Kadınların erkeğe güzel görünmek için başvurduğu süslenme gayretleri çeşitli kültür popülasyonlarının doğmasına sebep olmuş olup, kanaviçe de bunlardan biridir. Kadınlarımız kanaviçe ile takı yaparak kendilerini süslediği gibi panolar, tablolar, ev tekstili vb. gibi işlerle de çevrelerini güzelleştirmek suretiyle bu sanatın yüzyıllar boyu devam etmesine katkıda bulunmuşlardır. Türk tarihi boyunca her dönemde ve yaşta genç kızlarımızın çeyiz sandıklarının büyük bir bölümü kanaviçe işler doldurmuştur. Günümüz şartlarında kızlarımızın alışkanlıkları değişerek çeyiz hazırlama adetleri unutulmaya yüz tutsa da, kanaviçe işi farklı alanlarda yerini alarak kendini göstermeye devam etmektedir. Kanaviçe işinin son zamanlarda takılarda kullanılması, elbiselerin desenlerinde ve halen ev tekstili süslemesinde kullanılması onun vazgeçilmez ince bir sanat olarak yüzyıllar boyu devan edeceğinin göstergesidir aslında.
Kanaviçe İçin Hangi Malzemeler Gereklidir?
Kanaviçe yapmak için bazı malzemelere ihtiyaç vardır. İlk olarak yapacağınız model için bir şablon bulmak gereklidir. Bu şablon işleme veya örgü dergilerinden, sosyal medya gibi alanlardan bulunabilir. Şablon bulunduktan sonra tuhafiyelerde satılan etamin kumaşı, işleme yapılacak modele göre renkli iplikler, çarpı işi iğnesi ve kasnak bulunmalıdır. Evde kanaviçe yapmak için bu malzemeler yeterlidir. Temel ve basit bir kanaviçe yapımı için lazım olacak bütün malzemeler bu şekildedir. Kanaviçenin modelinin zorluğuna ve büyüklüğüne göre malzemeler değişebilmektedir.
Kanaviçe Nasıl Yapılır?
Kanaviçenin yapılacağı bez türü yapılış şeklini de değiştirmektedir. Düz bir kumaşa işleme yapılacak ise ilk olarak o kumaşa teyelleme yapılmalıdır. Teyellemede bir bez kumaşın üzerine iğne iplik ile teyellenir ve onun üstünden çarpı işi yapılır. Daha sonra o bez oradan sökülür. Düz bir bez değil de etamin kullanılacaksa da direkt çarpı işi yapılmaya başlanabilir. Adından anlaşıldığı gibi çarpılar ile işleme yapılmaktadır. Bu işlem bir alt çizgi ve bir üst çizgi olarak devam eder. İplik etamin iğnesine geçirilir ve daha sonra iğne etaminin arka kısmından sokulup a noktası denilen yerden çıkarılır. Daha sonra çaprazında kalan B noktası denilen yerden geçip c noktasından çıkılır. Ve böylece ilk işleme olmuş olur.
Evde kanaviçe yapmak için pratiklik önemlidir. Zamanla el alışır ve güzel işler ortaya çıkar. Kolay bir işleme türü değildir, sabırla işleme yapılmalıdır. Kanaviçe yapılırken bazı tekniklerde kullanılmaktadır, bu teknikler yeni başlayanlardan ziyade yıllardır bu işlemeyi yapanlar için daha uygundur. Bu tekniklere örnek olarak Fransız düğümü verilebilir. Fransız düğümüne tohum işi tekniği de denilmektedir. Bu teknikte İplik iğnenin üzerine saat yönünün ters tarafına doğru iki kere dolanır. Daha sonra iplik ile birlikte iğne kumaşa işlenir ve düğüm şeklini alır. Oluşan bu düğüm şekline tohum işi tekniği denilmektedir. Bu teknikle güzel işler ortaya çıkmaktadır. Kasnak ile de kanaviçe yapılmaktadır. Fakat kullanımı diğer yöntemlere göre daha zor olduğu için çok tercih edilmemektedir. Kasnak ile genelde kanaviçe sanatında ilerlemiş kişiler işleme yapmaktadır.
Kanaviçe Nerelerde Kullanılır?
Kanaviçe eski zamanlarda çok kullanılırdı. Günümüzde kanaviçeli eşyalar çok popüler olmasa da hala kullanılmaktadır. Kanaviçe yatak örtülerine, çarşafların etek kısımlarına, yastıklara, masa örtülerine ve seccadelere işlenmektedir. Aynı zamanda günümüze uyarlanarak kanaviçe işlenmiş aksesuarlarda kullanılmaktadır.
Kanaviçe neye işlenir?
Kanaviçe, el işleri için kullanılan seyrek dokunmuş keten bezi, çuval sedir veya balya ve onun üzerine yapılmış olan işlemelere verilen addır. Etamin işine benzer. Aynen onun gibi renkli küçük çarpılardan desenler oluşturma şeklindedir. Etaminden farkı, kanaviçenin düz kumaş üzerine işlenmesidir.
Dilerseniz youtube kanallarında birçok kanaviçe işleme videosuna bakıp öğrenebilir ve vaktinizi oldukça verimli geçirebilirsiniz.