“Soğuk havalarda akünün içindeki sıvının donma riski bulunuyor”
Düşen hava sıcaklıklarının akü ve şarj basmaya olumsuz etkileri olduğunu belirten AKO Akü Genel Müdürü Dr. Hulki Büyükkalender, “Akülerin bakımı zamanında yaptırılmazsa aracın marş motoru, ateşleme sistemi, far gibi elektrik ile çalışan fonksiyonlarında aksama olabilir. Özellikle çok soğuk havalarda akünün içindeki sıvının (elektrolit) donma riski vardır. Şarjı tam dolu bir akü -70 derecelere kadar dayanırken boşalmış bir akü -5 derecelerde donmaya başlayabilir. Bu nedenle soğuk havalarda akü bakımının yapılması ve akünün şarjlı halde bulunması çok önemlidir. Özellikle, zaman içerisinde oksitlenerek elektrik akımını engelleyen kutup başlarının temizliğinden mutlaka emin olunmalı. Eğer kutup başları temiz değilse, marş motoru ile diğer aksamlar çalışamaz hale gelir” dedi.
Akü Bakımı Nasıl Yapılmalıdır?
Kurallara uygun bir şekilde kullanılan ve düzenli aralıklarla bakımı yapılan bir akü uzun süreler boyunca kullanılabilir. Düzgün çalışan bir akü sayesinde araç yüksek performans gösterip daha az yakıt tüketerek çalışır. Bakımsız bırakılmış bir akü yüzünden araç yolda kalabilir, trafik güvenliği ihlal edilerek kaza meydana gelebilir. Bu gibi olumsuzluklardan kaçınabilmek için akü bakımında şu hususlara dikkat edilmesi önerilir:
Kutup başlarının temizliğinden emin olunmalı
Kutup başları zaman içerisinde oksitlenebilir. Oksitlenme yüzünden elektrik akımı iletilemez ve akü kendisini şarj edemez. İletilemeyen elektrik akımı yüzünden de marş motoru ile diğer aksamlar çalışamaz hale gelir. Oksitlenmeye bağlı olarak arabanın performansı düşer, yakıt tüketimi artar. Ayrıca arabaya sonradan eklenen ses sistemi gibi düzenekler de bozulabilir. Oksitlenme bu sebeplerle mutlaka önlenmesi gereken bir durumdur. Kutup başları gres yağı ile ya da sıcak su kullanılarak silinip temizlenebilir. Bu yolla oksitlenmenin önüne geçilmiş ve akü ömrü uzatılmış olur.
Metaller aküden uzak tutulmalı
Düzenek olarak aküler oldukça hassastır. Aküye temas eden metaller akünün kısa devre yapmasına yol açar. Bu şekilde kısa devre yaparak akünün bozulmasının engellenmesi için her türlü metal eşya aküden uzak tutulmalıdır.
Akü içerisindeki su kontrol edilmeli
Akünün içinde elektriği ileten asitli sıvı bir madde bulunur. Buna akü suyu veya elektrolit adı verilir. Özellikle bakımlı akülerde zaman içerisinde su seviyesi eksilebilir. Eksilen su yüzünden akü bozulabilir. Olması gereken uygun elektrolit seviyesi akü üstünde yer alan göstergede görülebilir.
Elektrolit minimum ile maksimum düzey arasında olmalıdır. Bu yüzden belirli aralıklarla aküdeki su seviyesi kontrol edilir. Su kaybı varsa eldiven takılarak saf su eklenir. Maksimum düzeyi aşmayacak şekilde sıvı eklemesi yapılmalıdır. Aksi halde aküden elektrolit sızıntısı görülür. Akü sıvısı asitlidir.
Tehlikeli bir durumla karşılamamak için akü sıvısının yetkili serviste eklenmesi önerilir. Aküdeki elektrolit düzeyi yaz aylarında yüksek sıcaklıkla birlikte buharlaşma yüzünden daha hızlı tükenebilir. Yaz mevsiminde daha dikkatli olunması gerekir.
Sabitleme gereçleri kontrol edilmeli
Kamyon, tır gibi ağır vasıtalarda veya gemi gibi yüksek şiddette sarsıntıya maruz kalan araçlarda akü yerinden oynayabilir. Bu yüzden sık sık aküyü sabitleyen aparatların sıkılığı kontrol edilmelidir. Yerinden çıkması veya gevşemesi ciddi boyutlu güvenlik sorunlarına neden olabilir. Ayrıca akü tam kapasite ile çalışmadığından araçta aşırı yakıt tüketimi ile performans kaybı da gözlenir.
Kutup uçlarının uygun bir şekilde takılmasına dikkat edilmeli
Akünün bağlanması sırasında öncelikle pozitif uç ve ardından negatif uç bağlanmalıdır.
Şarj düzeyi kontrol edilmeli
Bir akünün şarj durumunun kontrol edilebilmesi için voltaj seviyelerinin ölçülmesi gerekir. 12,4 seviyesinin altındaki volt düzeyi akünün şarja ihtiyacı olduğu bilgisini verir.
Hava delikleri açık bırakılmalı
Akü üzerinde hava delikleri bulunur. Bu delikler sayesinde akünün kısa devre yapması engellenir. Bu yüzden hava deliklerinin üzerinin açık olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Aküyü saklama koşullarına dikkat edilmesi gerekir
Uzun süreli kullanım olmayacaksa kutup başları sökülerek akü saklanmalıdır. Kullanıma başlamadan önce de akü mutlaka şarj edilmelidir.
Akü bakımında dikkat edilmesi gereken diğer noktalar ise şöyledir:
- Ani sıcaklık değişimleri akünün patlamasına yol açabilir.
- Akünün şarjı esnasında bazen zehirli gazlar çevreye salınır. Bu yüzden akünün şarj edildiği ortamdan uzak durmak faydalıdır.
- Akü üzerine her hangi bir sıvı veya yağ dökülmemesine dikkat edilmesi gerekir.
- Akü içerisindeki elektrolit düzeyi hiçbir zaman plaka seviyesinden altta olmamalıdır.
- Ateş yakılan ortamdan patlama riskinden korunabilmek için akü uzak tutulmalıdır.
- Akü sökülürken önce negatif kutup başı daha sonra da pozitif kutup başı çıkarılmalıdır.
- Elektrolit ile dolu olan akünün şarjının tam olmasına dikkat edilmesi gerekir.
- Kurşun asit türündeki aküler hiçbir şekilde şarjsız olarak bırakılmamalıdır. Aksi halde tekrar kullanmak mümkün olmaz.
- Uzun süre kullanım dışı kalan bir akü 6 ayda bir şarj edilerek saklanmaya devam edilmelidir.
- Aşırı şarj edilmiş veya noksan şarj ile akünün düzgün çalışması beklenemez. Bu durumdaki akülerin kullanım ömrü de kısalır.
- Akünün daha uzun süreli olabilmesi için mutlaka DC gerilimle şarjı yapılmalıdır. AC şarj akünün ömrünü tüketir.
Akü Türlerine Göre Nasıl Bakım Yapılmalıdır?
Aküler açık ve kapalı akü olmak üzere ikiye ayrılır. Her bir akü türünün göreceği bakım da değişiklik gösterir.
Açık Aküye Uygun Bakım Yöntemleri: Açık akünün bir diğer adı sulu aküdür. Sulu akünün günümüzde kullanım alanı daralmıştır. Akünün içindeki elektrolit düzeyi sık sık kontrol edilmelidir. Akü sıvısı azaldığında gereken takviye yapılmalıdır. Aküdeki plakaların seviyesini elektrolit aşmamalıdır. Sıvı eklemesinde mutlaka saf su kullanılmalıdır. Olması gerekenden fazla su eklemesi akünün kısa devre yapmasına ve elektrolit sızıntısına neden olacağından çok sakıncalıdır.
Kapalı Aküye Uygun Bakım Yöntemleri: Kapalı akünün bir diğer adı da kuru aküdür. Bu akü türüne elektrolit eklemesinin yapılması gereksizdir. Jel aküler kuru akülerin büyük bir kısmını oluşturur. Bu akülere sıvı eklenmesine gerek olmaması sayesinde daha kolay bir bakım sürecine sahiptir. Akünün bakımı kapsamında tek yapılması gereken voltaj düzeyinin 12,4’ün altına düşmemesinin sağlanmasıdır. Bu seviyenin altına inen akülerin redresör şarjına ihtiyacı bulunur.
