Van'ın Gevaş ilçesinde yer alan tarihi Selçuklu Mezarlığı'nda yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarında önemli ilerlemeler kaydedildi. Türkiye'nin en büyük Türk-İslam mezarlıklarından biri olan bu alan, 1335 yılına tarihlenen Halime Hatun Kümbeti'ni de içinde barındırıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle başlatılan kazı çalışmaları, Van Müzesi başkanlığında ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ercan Çalış'ın bilimsel danışmanlığında devam ediyor.
50 dönümlük alan üzerinde yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarında, büyük kısmı tahrip olmuş olan 100 mezar taşı restore edildi. Aynı zamanda 45 yeni mezar ortaya çıkarıldı. Bu mezarların arasında, üzerinde yazılar ve geleneksel motiflerle bezeli 2,5 metreye kadar ulaşan mezar taşları da bulunuyor. Kazı ekibinin özenli çalışmaları sonucu, zamanla yok olan ve unutulmuş olan mezar taşları yeniden gün yüzüne çıkarılarak, restore edilip halkın ilgisine sunuluyor.
Tarih, Topraktan Çıkıyor
Doç. Dr. Ercan Çalış, yaptığı açıklamada, bu projeyle hem tarihe ışık tutmayı hem de gelecek nesillere bir miras bırakmayı hedeflediklerini belirtti. Çalışmaların Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Van Valiliği'nin destekleriyle sürdüğünü ifade eden Çalış, mezar taşlarının restore edilmesinin yanı sıra kitabe ve süslemelerinin akademisyenler tarafından çözümlendiğini belirtti. "Topraktan adeta tarih fışkırıyor," diyen Çalış, Selçuklulardan günümüze kadar toprak altında kalan bu değerli taşların uzman ekipler tarafından çıkarıldığını vurguladı.
Yeni Buluntular ve Önemli Keşifler
Çalışmalar sırasında ortaya çıkan diğer önemli bulgulardan biri de Halime Hatun'un kardeşine ait mezarın bulunmasıydı. Bir şahide üzerinde yapılan inceleme sonucu, bu mezarın Saltuklu Meliki İzzettin Saltuk'un oğlu, Halime Hatun'un kardeşine ait olduğu tespit edildi. Bu keşif, bölgedeki tarihsel önem taşıyan figürlerin bir kez daha gün yüzüne çıkmasını sağladı. Kitabelerin çözülmesiyle daha fazla bilgiye ulaşarak bölgenin tarihine dair daha geniş bir anlayış geliştirmeyi amaçladıklarını belirten Çalış, bu çalışmaların Anadolu'nun bir Müslüman Türk yurdu olduğunu belgelemek açısından da büyük bir değer taşıdığını söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Van Valisi Ozan Balcı'nın destekleriyle yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarının devam edeceği belirtilirken, tarihsel öneme sahip bu mezarlık, hem akademik dünyaya hem de turizme katkı sağlayacak bir açık hava müzesine dönüşme yolunda ilerliyor.
