Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, bağımsızlık mücadelesinde ve sonbahar gezisinde toplamda 4 kez Erzincan’a geldi.
Atatürk’ün Erzincan’a gelişinin detayları;
Birinci Gelişi
Atatürk, Erzincan'a ilk olarak 1 Temmuz 1919'da geldi. Erzurum Kongresi'nde bulunmak üzere, 28 Haziran 1919'da otomobille Sivas'tan Erzurum'a hareket eden Mustafa Kemal Paşa, yolu üzerindeki köy ve kasabalara uğrayarak 1 Temmuz 1919 günü Erzincan'a gelerek geceyi Erzincan da geçirdi. Ertesi gün ise milli mücadelenin önemli ayağı olan Erzurum Kongresi için kente hareket etti.
İkinci Gelişi
Atatürk, Erzurum kongresi dönüşünde, 30 Ağustos 1919 günü öğleden sonra, Erzincan Gazlısu'ya (Ekşisu) geldi. Burada Erzincan Mutasamlı, Ahz-ı Asker Kalemi Reisi, Erzincan’ın ileri gelenlerinden bir heyet, Atatürk'ü karşıladı. Kısa bir süre, su başında dinlenen kafile, Ekşi sudan içtikten sonra birlikte Erzincan'a hareket etti.
Atatürk, Erzincan'da Erzurum kongresine katılan Şeyh Fevzi Efendi ile buluştu. Şeyh Fevzi Efendi, Atatürk'ü yürekten destekliyordu. O akşam Erzincanlılar adına, Erzincan Mutasarrıfı, Belediye’de bir yemek verdi.
Mutasarrıfın evinde konaklayan Atatürk, sabahleyin Mutasarrıflığa resmi bir ziyaret yaptı. Buradan belediyeye geldi ve halkla görüştü. Aynı gün Sivas'a hareket etti.
Üçüncü Gelişi
Cumhuriyetin, ilanından sonra, eşi Latife Hanımla birlikte çıktığı uzun sonbahar gezisi sırasında Atatürk 29 Eylül 1924 günü Erzincan'a üçüncü defa geldi.
29 Eylül 1924 sabahı Erzincan'a hareket eden Atatürk'ü, yolda Refahiye'den gelen kalabalık bir heyet karşıladı ve Refahiye'de bir kahve içmelerini istedi. Onları kırmayarak bir süre Refahiye'de dinlenen Atatürk, öğle yemeğini eski milletvekillerinden Şebinkarahisarlı Tevfik Bey'in evinde yedi ve daha sonra Erzincan'a hareket etti.
Şehrin girişinden Belediyeye kadar olan caddeyi okullar, esnaf birlikleri ve halk doldurarak Atatürk’e büyük bir karşılama yapıldı. Atatürk, beraberindekilerle kısa bir süre Belediye binasında dinlendikten sonra Vilayete, kolorduya gitti. O gece müfettişlik Dairesinde Erzincanlılar adına bir yemek veriliyordu. Yemekte Erzincanlı Münir Ziya Atasev bir konuşma yaptı. Atatürk, bu konuşmayı cevaplandırdı. Erzincanlıların kendisi için gösterdikleri sevgi ve bağlılığa teşekkür ettikten sonra: "Erzincan'ın az zamanda layık olduğu ve Cumhuriyetin kendisinden beklediği mertebede nur ve feyz kaynağı olacağına tamamen inanıyorum" dedi.
O gece fener alayı yapıldı. Atatürk, ertesi gün 30 Eylül 1924 sabahı tekrar geleceğini ve bir gece daha kalacağını söyleyerek Erzincan'dan Erzurum'a hareket etti.
Dördüncü Gelişi
Atatürk sözünde durarak Erzurum dönüşü 10 Ekim 1924 günü Erzincan'a tekrar geldi.
Öğleden sonra saat 13.00'de Tercan'a uğradı. Tercan’da Atatürk için büyük hazırlık yapıldı. Bu defa Latife Hanım yanında değildi. Onu Kayseri'ye göndermişti. Tercan'da öğle yemeğini yiyen Atatürk, Erzincan'a hareket etti ve akşama doğru Erzincan'a geldi.
Atatürk gittiği yerlerde karşılama töreni istemiyordu. Ancak Erzincan'da binlerce halk yine de yollara ve caddelere döküldü O geceyi de Erzincan'da geçirdi.
