Türkiye, sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda tarihî ve kültürel mirasıyla da dikkat çeken bir ülke. Ülkenin dört bir yanında, yüzyıllar öncesine dayanan eşsiz yapılar ve anıtlar, tarihin derinliklerine yolculuk yapma fırsatı sunuyor.
Türkiye'nin tarihi ve kültürel zenginliğini simgeleyen bu yapılar kendine has özellikleriyle ülkenin medeniyetler tarihindeki önemli yerini gözler önüne sermekte. Geçmişin derinliklerine bir yolculuk yaparak bu eşsiz yapıları görmek, tarihe tanıklık etmek isteyenlerin keşfetmesi gereken en önemli inanç merkezlerini sizler için sıralıyoruz.
1. Selimiye Camii: Mimar Sinan’ın Efsanevi Eseri
Edirne’deki Selimiye Camii, Sultan II. Selim tarafından 16. yüzyılda yaptırılmış ve Mimar Sinan’ın en büyük başyapıtı olarak kabul ediliyor. Teknik mükemmelliği ve estetik zarafetiyle sadece Osmanlı döneminin değil, tüm zamanların en göz alıcı camisi olarak bilinen Selimiye Camii, mimarisiyle modern mimarlığa ilham kaynağı olmuştur.
2. Edirne Büyük Sinagogu: Yeniden Doğan Bir Miras
Edirne Büyük Sinagogu, 1905'teki büyük yangın sonrası Fransız mimar France Depre tarafından yeniden inşa edilmiştir. 1907'de ibadete açılan sinagog, Osmanlı’nın hoşgörü ortamının bir simgesi olarak şehirdeki azınlıklar için bir ibadet merkezi olmaya devam etmektedir. Kültür-sanat etkinliklerine de ev sahipliği yapan bu yapı, dini değerlerin ve sanatın birleşimi olarak dikkat çekiyor.
3. Ahrida Sinagogu: İstanbul'un En Eski Sinagogu
İstanbul’un Balat semtinde yer alan Ahrida Sinagogu, 15. yüzyılda inşa edilmiştir ve İstanbul'un en eski sinagogu olma unvanına sahiptir. Sinagogun içindeki Tevrat okuma kürsüsünün gemi pruvası biçiminde olması, hem tarihi hem de dini bir anlam taşır. İnanışa göre bu form, Nuh’un Gemisi’ni simgeler.
4. Sveti Stefan Kilisesi: Dökme Demirin İzinde
İstanbul Balat’taki Sveti Stefan Kilisesi, dünyanın tek dökme demir kilisesi olma özelliğine sahiptir. 1892 yılında Viyana’da hazırlanan dökme demir iskeleti, Karadeniz ve Tuna Nehri üzerinden İstanbul’a getirilmiş ve Ermeni mimar Hovsep Aznavour tarafından inşa edilmiştir. Kilise, hem mühendislik harikası hem de tarihi bir simge olarak hala kullanılmaktadır.
5. Büyükada Aya Yorgi Kilisesi: Dileklerin Gerçekleştiği Yer
Büyükada’daki Aya Yorgi Kilisesi, 1751’de inşa edilmiştir ve özellikle 23 Nisan ile 24 Eylül tarihlerinde pek çok farklı inançtan insanın akın ettiği bir yer haline gelmiştir. Ziyaretçiler burada dua ederek dileklerinde bulunur, şifa dilerler. Ada'nın en yüksek noktalarından birine inşa edilen bu kilise, sadece dini değil, aynı zamanda ruhsal bir merkez olma özelliğine sahiptir.
6. Neve Şalom Sinagogu: İstanbul’un En Büyük Sefarad Sinagogu
İstanbul’un en büyük Sefarad sinagogu olan Neve Şalom Sinagogu, 1951 yılında ibadete açılmıştır. Sinagog, İngiltere'den ithal edilen vitray camları ve kubbesinin taşıdığı ağır avizeyle dikkat çeker. Sinagogdaki mermerler ve iç mekanın estetik detayları, yapının hem dini hem de mimari yönlerini gözler önüne seriyor.
7. Sultanahmet Camii: Mavi Camii’nin Zarafeti
Sultanahmet Camii, Avrupalılar tarafından Mavi Camii olarak adlandırılmaktadır. 1609-1616 yılları arasında Mimar Sedefkar Mehmet Ağa tarafından inşa edilen cami, geleneksel Osmanlı mimarisiyle Bizans etkilerini başarıyla birleştiren bir başyapıttır. Sultanahmet Meydanı'nda yer alan cami, ziyaretçilerini etkileyen büyüklüğü ve estetik zarafetiyle hala ayakta.
8. Ayasofya Camii: Yüzyıllara Direnen Efsane
Ayasofya, hem Bizans döneminin hem de Osmanlı İmparatorluğu'nun en önemli dini yapılarından biridir. 1453'te Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürülen bu muazzam yapı, 1935’te müzeye dönüştürülmüş, ancak 2020 itibariyle yeniden cami olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ayasofya'nın mimarisi, iç dekorasyonuyla tarihsel bir köprü işlevi görür.
9. Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi: Ruhani Önderlik Merkezi
İstanbul'un Fener semtinde yer alan Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi, 4. yüzyılda kurulan bu önemli dini yapı, Doğu Roma İmparatorluğu’ndan bugüne kadar Ortodoks Hristiyan dünyasının ruhani merkezi olma özelliğini taşımaktadır. Patrikhanede bulunan Aya Yorgi Kilisesi, Ortodoks Hristiyanlığı'nın kilit yapılarından biridir.
10. Süleymaniye Camii: Mimar Sinan’ın Ustalık Eseri
Süleymaniye Camii, Mimar Sinan’ın en büyük projelerinden biridir ve 1557’de tamamlanmıştır. İstanbul’un Eminönü semtinde yer alan cami, Osmanlı İmparatorluğu'nun büyük padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın anısına inşa edilmiştir. Caminin ihtişamı, zarafeti ve minareleri, Osmanlı mimarisinin zirveye ulaşan örneklerinden biridir.
11. İznik Ayasofya Camii
İznik’teki Ayasofya Camii, Roma döneminde bir Gymnasium üzerine inşa edilmiş, Bizans döneminde ise bazilika olarak kullanılmıştır. Orhan Gazi’nin 1331’de İznik’i fethetmesinin ardından camiye dönüştürülmüş ve Mimar Sinan tarafından Kanuni Sultan Süleyman döneminde onarılmıştır.
12. Ulu Camii
Bursa'da Yıldırım Beyazıt tarafından 1396-1400 yılları arasında inşa edilen Ulu Camii, Osmanlı camilerinin ilk çok kubbeli anıtsal yapılarındandır. İslam dünyasının 5. en yüksek mertebesine sahip olan bu cami, külliye olarak tasarlanmış olup, yalnızca cami ve çevresindeki yapılar günümüze kadar ulaşmıştır.
13. Thyateira Kilisesi
Manisa’daki Thyateira Kilisesi, Hristiyanlığın ilk 7 kilisesinden biri olarak, M.S. 3. yüzyılda kuruldu. Antik çağların önemli iki merkezi Pergamon ve Sardes’i birleştiren stratejik konumu nedeniyle, Hristiyan dünyası için önemli bir hac merkezi olmuştur.
14. St. Jean Kilisesi
Manisa’da yer alan St. Jean Kilisesi, M.S. 600 yılına tarihleniyor. Bizans döneminin en önemli eserlerinden biri olan bu kilise, İncil’in vahiy bölümünde adı geçen Yedi Kilise’den biridir.
15. Sardes Antik Kenti
M.Ö 1300’lerde Lidya Krallığı'nın başkenti olan Sardes, dünyanın ilk paralarının basıldığı yerdir. Hristiyanlığın batıya yayılmasında önemli bir rol oynamış olan bu antik kent, 2013’te UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir.
16. Meryem Ana Evi
İzmir Efes’teki Bülbül Dağı'nda yer alan Meryem Ana Evi, Hristiyan ve Müslüman inançları açısından kutsal bir yer olarak kabul edilmektedir. Rivayetlere göre, Hz. Meryem burada yaşamının son yıllarını geçirmiştir.
17. Laodikya Antik Kenti
Denizli yakınlarında yer alan Laodikya Antik Kenti, M.Ö. 3. yüzyılda Seleukos Krallığı tarafından inşa edilmiştir. M.S. 4. yüzyıldan itibaren önemli bir Hristiyan hac merkezi olarak kabul edilmiştir.
18. St. Nicholas Kilisesi
Antalya’da yer alan St. Nicholas Kilisesi, Noel Baba olarak bilinen Aziz Nikola’nın doğduğuna inanılan yerdir. Orta Bizans dönemi mimarisinin en seçkin örneklerinden biri olarak dikkat çeker.
19. Pisidia Antik Kenti
Isparta'da yer alan Pisidia Antik Kenti, M.Ö. 3. yüzyılda inşa edilmiştir ve Hristiyanlık açısından önemli bir merkezi kabul edilmektedir. Aziz Paulus’un burada Hristiyanlık yaydığına inanılır.
20. Konya Mevlâna Türbesi
Konya'da yer alan Mevlâna Türbesi, tasavvufun önemli isimlerinden Mevlâna Celaleddin Rumi’nin mezarını barındırmaktadır. Türbe, Mevlevilik tarikatının merkezi olarak kabul edilmektedir.
21. St. Paul Anıt Müzesi
Mersin Tarsus'ta yer alan St. Paul Anıt Müzesi, Hristiyan dünyası için önemli bir yapıdır. Bu müze, St. Paul'ün yaşadığı eve ev sahipliği yapmakla birlikte, aynı zamanda dini fresklerle dikkat çeker.
22. St. Pierre Anıt Müzesi
Hatay'daki Saint Pierre Kilisesi, ilk Hristiyanların gizli toplantılar düzenlediği ve Aziz Petrus’un vaaz verdiğine inanılan bir mekandır. 1983 yılında Hristiyanlar için kutsal bir hac merkezi olarak ilan edilmiştir.
23. Aziz Theodoros Trion Kilisesi
Nevşehir’deki Aziz Theodoros Trion Kilisesi, Osmanlı padişahı Abdülmecid tarafından yaptırılmış olup, aynı zamanda Üzümlü Kilise olarak da bilinmektedir.
24. Hacı Bektaş Veli Türbesi
Nevşehir'deki Hacı Bektaş Veli Türbesi, Bektaşiliğin yayıldığı ve Hacı Bektaş Veli'nin düşüncelerinin etrafında şekillenen bir merkezdir.
25. Hacı Bayram Camii
Ankara’da yer alan Hacı Bayram Camii, Bayrami tarikatının kurucusu Hacı Bayram Veli'nin türbesiyle de bilinir. 18. yüzyıl mimarisini yansıtan bu cami, önemli bir dini ve kültürel yapıdır.
26. Yılanlı Kilise
Nevşehir Ihlara Vadisi'ndeki Yılanlı Kilise, 9. ve 12. yüzyıla ait freskleriyle dikkat çeker. İçerisindeki yılan figürleri, halk arasında büyük ilgi uyandırmıştır.
27. El Nazar Kilisesi
Nevşehir El Nazar Vadisi’nde yer alan bu kilise, İsa’nın yaşamını konu alan freskleriyle dikkat çeker ve Hristiyan sanatının erken dönem örneklerini sunar.
28. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası
Sivas’taki Divriği Ulu Camii, Türk ve İslam sanatı için eşsiz örneklerden biridir. Mimari ve taş işçiliği açısından büyük bir öneme sahiptir.
29. Cehennemağzı Mağaraları
Isparta'daki Cehennemağzı Mağaraları, bölgedeki tarihi zenginlikleri keşfetmek isteyenler için önemli bir destinasyondur.
30. Behramşah Camii
Giresun’daki Behramşah Camii, 12. yüzyılda inşa edilmiş ve Selçuklu mimarisinin en başarılı örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
31. Sümela Manastırı - Trabzon
Trabzon’un Maçka ilçesinde yer alan Sümela Manastırı, Karadağ’ın eteklerinde, yaklaşık 300 metre yükseklikteki kayaların içine inşa edilmiştir. 13. yüzyıldan günümüze uzanan bu manastır, her detayıyla büyüleyici bir mimariye sahip. 72 odadan oluşan yapıda, misafirhane, mutfak ve ayazma gibi hizmet birimleri yer alırken, 19. yüzyılda yapılan büyük eklemelerle manastır, Meryem Ana Kilisesi olarak da tanınmaktadır.
32. Çifte Minareli Medrese - Erzurum
Erzurum'un simgelerinden biri olan Çifte Minareli Medrese, Selçuklu dönemine ait bir yapıdır ve 13. yüzyılda inşa edilmiştir. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’ın kızı tarafından yaptırılan bu medrese, taş işçiliği ve süslemeleriyle dikkat çeker. Osmanlı döneminde kışla olarak kullanılan medrese, günümüzde ise hem müze hem de resim sergi salonu olarak kullanılmaktadır.
33. Ani Antik Kenti - Kars
UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Ani Antik Kenti, Kars’ta bulunuyor ve 23 farklı medeniyetin izlerini taşıyor. “Dünya Kenti” ve “Medeniyetler Beşiği” gibi unvanlarla anılan bu kent, Bizans’tan Ermenilere kadar birçok medeniyetin buluşma noktasıydı. Ani’de, 40 kilise, şapel ve anıt mezar gibi önemli yapılar günümüze kadar ayakta kalmayı başarmıştır.
34. Akdamar Kilisesi - Van
915 yılında Van Gölü'nün ortasında yer alan Akdamar Kilisesi, Orta Çağ Ermeni sanatının en önemli örneklerinden biridir. Dış cephesi, Kutsal Kitap'tan alınan sahnelerle bezenmiştir. Kilisenin, Kudüs’ten kaçırılan Hakiki Haç’ın bir parçasını korumak için inşa edildiği rivayet edilmektedir.
35. Kubbet-ül İslam - Ahlat
Ahlat, Selçuklu Meydan Mezarlığı ve neolitik dönemden kalan mağara evleriyle dikkat çeker. M.Ö. 8000 yılına kadar uzandığı tahmin edilen Kubbet-ül İslam, Ahlat’ı kültürel olarak Bitlis’in en zengin yerlerinden biri yapmaktadır.
36. Mor Gabriel Manastırı - Mardin
Süryanilerin ana yurdu olarak bilinen Mardin’in Midyat ilçesinde yer alan Mor Gabriel Manastırı, 397 yılında inşa edilmiştir. Dünyanın en eski ayakta duran Süryani Ortodoks manastırı olma özelliğine sahip olan bu yapı, Bizans dönemi mozaikleri, kubbeleri ve eşsiz yapılarıyla büyük bir tarihî öneme sahiptir.
