Türk mutfağının zengin kültürel mirası, tatlılarında da kendini gösterir. Her bir tatlı, geçmişten günümüze farklı öykülerle harmanlanarak kültürümüzde derin izler bırakmıştır. İşte o tatlılar ve hikayeleri:
1. Sütlü Nuriye
Sütlü Nuriye, Osmanlı'da zor zamanların bir sonucu olarak doğmuş bir tatlıdır. İhtilal dönemi sırasında baklava fiyatlarına getirilen sınır, baklava üreticilerini farklı çözümler aramaya itmiştir. Şerbet yerine süt, fıstık yerine ise fındık kullanılarak yapılan bu tatlının adı, zamanla ‘sütlü nuriye’ olarak kalmıştır.
2. Sütlaç
Türk mutfağının vazgeçilmez sütlü tatlılarından biri olan sütlaç, kökeni Orta Asya’ya dayanan ve ülkemize İpek Yolu üzerinden gelen bir tatlıdır. İsminin kökeni ise Arapçadaki ‘sütlü aş’ kelimesinden türetilmiştir. Hikayesi ise oldukça ilginçtir; mide rahatsızlığı çeken bir kişi için yapılan pirinç, süt ve şeker karışımı zamanla halk arasında yayılmış ve bugünkü adını almıştır.
3. Tavukgöğsü
Tavukgöğsü, ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde yapılmış, Bizans İmparatorluğu ve Türkler arasında da benimsenmiştir. Özellikle Osmanlı saraylarında tercih edilen bu tatlı, zamanla halk arasında da popülerleşmiş ve Türk mutfağının önemli tatlılarından biri haline gelmiştir.
4. Şıllık / Şileki Tatlısı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne özgü bu tatlının eski adı şileki olup, yıllar içinde şıllık olarak değişmiştir. Ancak ismi ne olursa olsun, tadı ve geleneksel yapımı hiçbir zaman değişmemiştir.
5. Vezir Parmağı
Vezir parmağının hikayesi, bir padişahın veziriyle birlikte ava çıkması ve kazara vezirin baş parmağının kesilmesiyle başlar. Bu talihsiz olayın ardından padişah ve vezir, insan eti yiyen bir kabileyle karşılaşır. Ancak kabile, vücutlarında kesik bulunan kişileri yememektedir. Bu sayede padişah ve vezir kurtulmuş ve bu olay, tatlının adını almasına ilham olmuştur.
6. Aşure
Aşure, Hz. Nuh'un gemisinde yaşanan büyük tufanla ilişkilidir. Gemide kalan malzemelerle yapılan bu tatlı, zamanla hem dini hem de kültürel bir anlam kazanmıştır. Bugün, aşure günü, farklı geleneklerle kutlanır ve bu tatlı, toplumda dayanışma ve paylaşma simgesi olarak görülür.
7. Helva
Arap kökenli bir tatlı olan helva, Orta Doğu ve Balkanlar’da ilk kez üretilmiş, İslamiyet’le birlikte Arap kültürüne, ardından da Türk mutfağına dahil olmuştur. Helva, asker uğurlamaları ve cenaze yemekleri gibi özel anlarda pişirilir ve Türk mutfağının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.
8. Cezerye
Mersin’in geleneksel tatlılarından biri olan cezerye, Akdeniz bölgesinin popüler tatlılarından biridir. Havuç ve cevizle yapılan cezerye, yüksek kalorisiyle enerji verirken, aynı zamanda lezzetinin büyüsüyle de dikkat çeker.
9. Nevzine
Nevzine, geleneksel bir Türk tatlısıdır ve kesin kökeni bilinmemekle birlikte, özellikle misafirlere ve özel günlerde yapılan bir tatlı olarak bilinir. Un, zeytinyağı veya tereyağı ve cevizle yapılan bu tatlı, eski zamanlardan günümüze kadar geleneksel tatlılar arasında önemli bir yere sahiptir.
Bu tatlıların her biri, yalnızca birer lezzet deneyimi değil, aynı zamanda Türk kültürünün derin izlerini taşıyan, tarihî birer mirastır. Hem tatlarıyla hem de geçmişten günümüze taşınan hikayeleriyle bu tatlılar, Türk mutfağının zenginliğini gözler önüne seriyor.
