Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, sosyal medya üzerinden 2024 yılı başından bu yana yapılan sahte sigorta denetimlerine ilişkin çarpıcı veriler paylaştı. Bakan Işıkhan’ın açıkladığı verilere göre, 2024 yılının Ocak-Ekim döneminde 100 bin 500 iş yeri denetlendi ve bu denetimlerde 1.713 sahte iş yeri, 17 bin 284 kayıt dışı çalışan ve 67 bin 398 sahte sigortalı tespit edildi. Bu tespitlerin sonucunda SGK, 1 milyar 609 milyon 466 bin 742 TL idari para cezası kesti.
Sahte Sigortalılık Nedir?
Sahte sigortalılık, bir kişinin çalışmadığı bir işyerinde sigortalı gösterilmesi anlamına geliyor. Bu uygulama, kişilerin fiilen çalışmadığı halde sigorta primlerinin ödenmiş gibi gösterildiği durumları kapsar. Örneğin, bazı kişiler hiç çalışmadıkları bir iş yerinde sigortalı olarak kaydedilerek sağlık hizmetlerinden ve emeklilik haklarından yararlanabilirler. Ancak, bu tür uygulamalar sosyal güvenlik sistemini zarara uğratmaktadır. Sahte sigortalıların sayısı arttıkça, devlet büyük mali kayıplar yaşıyor.
Sahte İş Yeri ve Sigortalı: Nasıl Tespit Ediliyor?
Sahte iş yerleri genellikle fiziksel varlığı olmayan ve ticari faaliyet göstermeyen işletmeler olarak kayda geçiyor. Bu tür yerlerde, sigorta primi ödemeyen işverenler, kişilere "sigortalı yapma" vaadiyle bedel karşılığında sigorta bildiriminde bulunuyor. SGK, bu tür iş yerlerini ve sigortalı görünmesini sağlayan kişileri tespit etmek için yeni teknolojilerden yararlanıyor. Özellikle yapay zeka destekli programlar sayesinde, sigortalılarla işverenler arasında para akışı olup olmadığı kontrol edilerek sahte sigortalılık durumu belirleniyor.
Emeklilik İptali ve Geriye Dönük Prim İade Talebi
Sahte sigortalıların tespiti, sadece SGK’yı zarara uğratmakla kalmıyor, aynı zamanda emekli olan kişilerin de emeklilik haklarını kaybetmelerine yol açabiliyor. Bir kişi, sahte sigorta girişleriyle emekliliğe hak kazanmışsa, geriye dönük yapılan sigorta bildirimleri iptal ediliyor. Eğer emeklilik için gerekli prim günü tamamlanmazsa, kişinin emekliliği iptal ediliyor ve ödenen tüm emekli maaşları yasal faiziyle geri talep ediliyor.
Bakan Işıkhan’dan Açıklamalar
Bakan Işıkhan, 67 bin 398 sahte sigortalı tespit edilmesine rağmen, kaç kişinin emekli olduğunu açıklamaktan kaçındı. Ancak, binlerce emekli olduğu ve bu kişilerin emeklilik haklarının tehlikeye girdiği tahmin ediliyor. SGK'nın bu sahte sigortalılığı ortaya çıkarabilme kapasitesinin artırılmasıyla birlikte, bu sayının daha da artacağı düşünülüyor.
Zamanaşımı Kalktı: SGK Gerçekleri Takip Ediyor
Sahte sigortalılık, SGK’nın izlediği denetimlerle tespit edildikçe, bu kişilerin sağlık hizmetleri ve diğer sosyal sigorta haklarından haksız şekilde faydalanmalarının önüne geçiliyor. SGK'nın yapay zeka destekli tespit sistemleri, düzensiz prim ödemelerini ve para akışını analiz ederek sahte sigortalıların izini sürüyor. Bu tür uygulamaların önüne geçilmesi amacıyla SGK, sahte sigortalıları tespit ettikçe bu kişilerin yasal olarak aldıkları tüm menfaatleri geri talep ediyor ve hukuki süreç başlatıyor.
Sahte sigortalılıkla mücadele konusunda attığı adımlarla dikkat çeken SGK, yeni teknolojileri kullanarak denetimlerini daha etkin hale getiriyor. Bu süreç, hem sosyal güvenlik sisteminin güvenliği hem de emekli olan kişilerin haklarının korunması için büyük önem taşıyor.
