Bu gün 13 Şubat. Erzincan’ın 1. Dünya savaşı yıllllarında uğradığı düşman işgalinden kurtuluşunun 95’ci yıldönümündeyiz. Kutlu olsun.
1916 yılının Temmmuz ayında meydana gelen Rus işgali, 13 Şubat 1918’de Türk ordusu ve Milis kuvvetlerinin Erzincan’a girmesiyle son bulmuştur.
Erzincan ve takiben Doğu Anadolu’nun düşman işgalinden kurtarılmasında, Kazım Karabekir Paşa komutasındaki 1. Kolordu ile 5. Kafkas Kolordusu görev almıştır. Binbaşı Halit komutasındaki Milis kuvvetleri ise kurtarma harekatına şehrin güneyinden, Fırat’ın buzlu sularından geçerek katılmışlardır. İlerleme sırasında Ermenilerle çatışmalar olmuştur.
Bizim yaştakiler çocukluğumuzda, işgal sırasında Erzincan halkına yapılan mezalimi büyüklerimizden dinlemişizdir. Özelllikle 1917’de Rusya’da meydana gelen ihtilal sonrasında, Rusların bölgeden çekilmeye başlaması ve yerini Ermeni kuvvetlerinin almasından sonra yapılan mezalim, çeşitli kaynaklarda anlatılmaktadır.
Tarihçiler Erzincan’ın kurtuluşuyla, Doğu illerinin kurtuluşunun yolunun açıldığını belirtirler. Nitekim Erzincan’ın kurtuluşuyla başlayan harekat hızla ilerlemiş 12 Mart’ta Erzurum istiladan kurtulmuştur. O nedenle Kazım Karabekir Paşa “Şark Fatih’i olarak tanımlanmıştır.” Değerli dostum Prof. Dr. Cemal Aytemiz, Kazım Karabekir Paşa’yı ve kurtuluş harekatını araştırdığı yazı dizisinde gelişmeleri geniş bir şekilde anlattıktan sonra şunları söylüyor.
“Erzincan’ın kurtulmasından sonra Ordu Komutan’ı Vehip Paşa Erzincan’a gelmiş ve halka hitaben yaptığı konuşmada; Erzincan ve havalisinin pek çabuk bir vuruş ile ele geçmesini sağlayan Kazım Karabekir’i yalnız biz değil, oğulllarımız ve torunlarımızda unutmasın, demiştir. Bu sözler halkın alkışlarına ve gözyaşlarına, sevincine vesile olmuştur.”
Kazım Karabekir Paşa sonraki yıllarda Erzincan’a gelişinde, Belediye Başkanının önderliğinde, Karabekir Paşa’ya fahri hemşehrilik payesi verilmesi için karar alınır. Karar da şöyle denilmektedir:
“Memleketimizin halasına rehber oldunuz. Sahipsiz kaldığımız bedbaht günlerde bizleri saadete eriştirdiniz. Erzincan halkı, nam-ı devletinizi edebiyyen kalbinde yaşatacaktır. Minnet ve şükranlarımızın bir hatıra – ı mübecceleri olmak üzere, Erzincan’ın fahri hemşehriliğini kabul buyurmanız ve şehrimizin güzel bir caddesine şanlı namınıza işareten tesmiyesine müsade – i devletlerinizi arz ve istirham ederiz.
Belediye Başkanı mütasirif üyeler :
Abdullah Bey Hüseyin Hilmi Bey yedi üye
Kazım Karabekir Paşa’nın kendi ifadeleriyle cevabında ise şöyle denilmiştir :
“Pek muhterem Erzincan halkı; Beni fahri hemşehriliğe kabul etmenize ve şehrin en güzel caddesini namımıza izafe etmek hususunda gösterdiğiniz arzudan fevkalade mutahassıs oldum. Çok sevdiğim Erzincan’ın hemşehrisi olmakla şerefyadım.
Vatanımızın diğer kısımları ile birlikte, Erzincanımızında refah ve saadeti için bütün gücümle çalışacağıma müsade etmesini Cenab – ı Haktan diler, teşekkürlerimin kabulünü rice ederim. Muhterem hemşehrilerim”.
Kazım Karabekir Ferik.
21 Eylül 1923
Erzincan, fahri hemşehrisi Kazım Karabekir Paşa’yı unutmamış, yeni Erzincan şehrindeki bir mahalleye “Kazım Karabekir Mahallesi” adı verilmiştir. Ayrıca bir Lise’ye de yine “Kazım Karabekir Lisesi” adı konulmuştur.
Kurtuluş günlerinin törenlerle kutlanmasının amacı; esareti ve yeniden hürriyete kavuşulması için verilen mücadeleleri, katlanılan fedakarlıkları, çekilen acıları gelecek kuşaklara aktarmak, dersler çıkarmak olsa gerektir. Bu gün hür bir vatanda yaşıyor olmamızın bir bedeli olduğu unutulmamalıdır.
Kazım Karabekir Paşa’ya ve silah arkadaşlarına, kurtuluş mücadelesinde şehit düşen kahramanlara Cenab – ı Haktan rahmet diliyoruz. Mekanları Cennet olsun.