Demans, zihinsel becerileri ve sağlık sistemini derinden etkileyen karmaşık hastalıklardan biri. Erken tanı ve tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve hasta bireylerin yaşam kalitesini artırabilir. Ancak demans, sıklıkla hafıza kaybı ile ilişkilendirilse de, erken dönemlerinde göz ardı edilebilecek başka belirtileri de bulunuyor.
Demansın hafıza kaybı dışındaki 5 erken belirtisi
1. Kişilik Değişiklikleri
Florida Eyalet Üniversitesi'nden yapılan bir araştırmaya göre, demansın bilişsel gerilemesi başlamadan önce kişilik değişiklikleri meydana geliyor. Dışa dönüklük, uyumluluk ve sorumluluk gibi özelliklerde azalma görülebilir. Bu değişiklikler, sosyal çevrenin daralmasına veya bireyin sosyal geri çekilmesine yol açabilir. Bu tür değişiklikler, çoğu zaman hafıza bozukluklarından daha erken fark edilebilir.
2.Koku Kaybı
Koku kaybı, Alzheimer, Lewy cisimcikli bunama ve Parkinson gibi nörolojik hastalıkların erken belirtilerinden biridir. Koku alma sistemi, bu hastalıkların erken evrelerinde hasar görebilir. Özellikle Alzheimer hastalarında kokular algılanır ancak karıştırılır; Parkinson ve Lewy cisimcikli bunamada ise kokular hiç algılanmaz. Bu durum, hastalıkların erken teşhisinde önemli bir işaret olabilir.
3.Sürüş Zorluğu
Washington Üniversitesi’nden bir nöroloji profesörü, araba kullanmada zorluk yaşamanın, demansın erken belirtilerinden biri olabileceğini vurguluyor. Sürüş, dikkat, koordinasyon ve karar verme gibi bir dizi bilişsel işlevi içerir. Bu işlevlerdeki bozulma, kaza riskini artırabilir ve demansın erken dönemlerine işaret edebilir.
4. Uyku Bozuklukları
Yaşlılarda yaygın olsa da, uyku düzenindeki ani değişiklikler demansın habercisi olabilir. Özellikle sabah erken saatlerde uyanma ya da gün içinde aşırı uykusuzluk gibi durumlar, beyindeki uykuyu düzenleyen bölgelerin etkilendiğini gösterebilir. Lewy cisimcikli bunama ve Parkinson hastalığında ise, rüya görme esnasında fiziksel hareketler veya çığlıklar gibi REM uyku davranış bozuklukları ortaya çıkabilir.
5. Finansal Sorunlar
Bilişsel veya davranışsal değişikliklerle birlikte gelişen finansal sorunlar, demansın erken belirtisi olabilir. Faturaların unutulması, dürtüsel alışveriş yapma veya güvenilmez kişilere güvenme gibi finansal yönetimdeki bozulmalar, demansın belirtisi olabilir. Bu tür problemler, özellikle frontotemporal demans gibi erken yaşta başlayan yargılama ve karar verme bozukluklarına işaret edebilir.
Demansta erken teşhisin önemi
Uzmanlara göre demansın erken belirtilerini fark etmek hastalığın ilerleyişini yavaşlatma açısından kritik bir öneme sahip. Eğer bu belirtiler sürekli hale gelir veya birkaç tanesi aynı anda görülürse, bir sağlık uzmanından yardım alınması büyük önem taşıyor. Unutmayın, demansın tedavisi olmasa da, erken teşhisle yaşam kalitesi artırılabilir ve hastalığın etkileri hafifletilebilir.
