Kayısı Türkiye’de yetiştirilen başlıca meyve ürünlerindendir. Yaz mevsiminde en fazla tüketilen besinler arasında yer alan kayısı üretiminde Türkiye ilk sıralarda yer alır. Erzincan’da da oldukça fazla yetiştiricisi olan kayısı yöremizde daha çok kurutularak kışa saklanır. Erzincanlı amcalar ve teyzeler, çoluk çocuk yaz mevsiminde çatılarda, bahçelerde kayısı yararak kışa hazırlık yapar. Kışın da saklandığı yerden çıkarılan kayısı kuruları ile hem hoşaf hem de Erzincan’ın meşhur gasefe tatlısı yapılır. Akşam çaylarında ceviz yanında afiyetle de sade hali tüketilir.
Bunca lezzeti bize sunan kuru kayısı bu aşamalara gelene kadar oldukça zahmetli bir süreci içinde barındırır.
Kayısı ne zaman toplanır??
Kayısının hasat zamanı olgunlaşmasına göre değişiklik gösterir. İlkbahar donlarının söz konusu olmadığı sıcak iklimlerde kayısı hasadı mevsimin son ayı mayıs içerisinde başlar. Ancak, soğuk kış mevsimi, ilkbahar donlarının yaşandığı bölgelerde kayısı geç olgunlaşır. Bu bölgelerde kayısı hasadı yaz mevsiminde yapılır. Genellikle haziran, temmuz ayları içerisinde kayısı toplama işlemi tamamlanır.
Ağaçlardan sırık yardımıyla dökülen kayısılar tek tek toplanır. Onca kayısı birde tek tek güneş gören yerlere özellikle çatılara yarılır. Ardından kurumaya bırakılır bırakılmasına ama bir de yağmur yağarsa vay halimize. Islanınca kararma tehlikesi olan kayısılara bir de örtü çekilir, yağmur bitince o örtü yeniden açılır. 5-10 gün süren zahmetli kurutma sürecinde kedi, köpek ve haşerelerden de korunması gerekir.
Bunca zahmetin ardından tek tek toplanır ve kış için saklanır. Tabi bir de kayısıların onca çiğiti var. Eğer çiğitler acıysa birçok işlemden geçirilerek tatlıya çevrilir, tek tek kırılarak yine tek tek temizlenir. Yine kışın kayısı ile birlikte oldukça fazla tüketilir. Kim ne derse desin bu lezzet bu zahmete değer.