Kakao ağacının yetişmesi için uygun iklim koşulları olmadığı için, dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye'de de kakao ağacı yetişmemekte. dünya çapında 70 bin kilometrekarenin üzerinde bir ekim alanına sahiptir. Üretimin % 40'ını gerçekleştiren Fildişi Sahili'ni, %15'er payları ile Gana ve Endonezya izlemektedir. Diğer kakao üreticileri, küçük miktarlarda olmakla beraber, Brezilya, Nijerya ve Kamerun'dur
Kakao Ağacının Tarihsel Gelişimi
Kakao ağacı, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasına ait bir bitki türü; ekvatorun 20 derece kuzey ya da 20 derece güneyinden ötede doğal olarak yetişmeyen çok nazlı bir ağaç. Doğal alanı Güney Amerika, Batı Afrika ve Batı Hint adaları... Gölge, yüksek sıcaklık ve neme ihtiyaç duyduğu için yağmur ormanlarının altında çok daha iyi serpilebiliyor. İdeal koşullarda dikilmişse, üçüncü veya dördüncü yılında meyve vermeye başlıyor ve boyu 8 metreye kadar uzayabiliyor.
Meyveleri doğrudan ağacın gövdesi ve dallarından çıkıyor ve doğal tozlaşma ancak tatarcık sineği sayesinde oluyor. Kakao ağacının çiçekleri tozlaştırıldıktan sonra 'bakla' denen büyük kapsüller gelişmeye başlıyor. Çiçeklerin yalnızca küçük bir bölümü meyve veriyor, iyi ürün veren bir ağaçtan iyi bir yılda 30 kadar bakla elde ediliyor. Bu sarı veya kırmızı kabartılı kabuğu olan meyveler 25 santimetreye kadar büyüyor; içindeki otuz ila kırk tohum veya çekirdeğin etrafı tatlı beyaz bir hamurla dolmaya başlıyor. Çekirdekleri çevreleyen o etli kısım tatlı ama çiğ çekirdekleri son derece acıdır kakaonun.
Kullanım amacı
Kakao ağacının tohumları ya hemen ya da bir süre sonra mayanlandırılır ve ardından kurutulur. Böylece tohumun acı lezzeti kaybolur ve hoş bir koku meydana gelir. Bu taneler kavurularak, un haline getirilip yağı alınır. Sonra yeniden öğütülerek, toz halindeki kakao elde edilir. Kakao, sütle karıştırılıp içilir, ayrıca yağı alınmamış kakao tohumlarından çikolata yapılır.
Kakao Neyden Yapılır?
Kakao ağacının meyvesi olan kakao meyvesi, en olgun hâlini aldığında 35 cm boyuna ulaşabiliyor. Meyvenin rengi sarıdan mora doğru farklı renklerde olabiliyor. Kakaonun dilimli bir yüzeyi bulunuyor ve meyvenin içerisinde 2.5 cm boylarında küçük kakao çekirdekleri bulunuyor. Gelelim "Kakao nasıl üretilir, kakao neden yapılır?" sorularının cevabına... Kakao, elbette kakao meyvesinin içerisindeki kakao çekirdeklerinden üretilmekte. Kakao üretimi sırasında farklı işlemler uygulandığında farklı türde kakaolar elde edilebiliyor. Ancak farklı tür kakaoların elde edilmesi için yalnızca işlemin farklılığı yetmiyor. İklim, toprak çeşidi, yakınlardaki bitkilerin türleri gibi farklı durumlar da kakao yetiştiriciliği ve kakao üretimi konusunda önem arz ediyor.
Kakao Üretimi İçin Gerekli İşlemler
- Kakao çekirdekleri hasat sonrasında fermantasyon, kurutma, temizleme, kavurma, kırma, kabuk ayırma ve öğütme gibi farklı işlemlerden geçiyor. Bazı işlemler renk ve aroma için gerekliyken bazıları ise lezzet ve dayanıklılık için şart.
- Bu işlemlerin yalnızca ilk iki tanesi, kakaonun ana vatanında yapılıyor. Kalan işlemler için kakaolar çuvallanıyor ve Avrupa ülkelerine götürülüyor.
- İşlenmek için fabrikalara götürülen kakao, gerekli tüm işlemler yapıldıktan sonra çikolata üretimi için hazır hâle geliyor.
- Kakao yağı ve gerekli diğer malzemelerle birlikte farklı işlemlere tutulan kakao, çikolata hâlini alıyor. Böylece çikolata ağaçları sayesinde lezzetli bir tatlı bizlerle buluşuyor.
· Kakao Ağacı Özellikleri
· Dünya genelinde kakao ağacı genellikle ekvator bölgelerinde yetişmektedir. Uygun bölgeler içerisinde dört ana kakao türü yetiştiriliyor. Bunlar da genel olarak Criollo, Forastero, Trinitario ve Nacional diye isimlendiriliyorlar. Kakao ağacı çoğunlukla tropikal ormanlarda yetişmektedir. Kakao ağaçlarının boyları genel olarak 4 metre ile 15 metre arasında değişmektedir.
· Kakao Ağacı Ne Zaman Dikilir?
· Kakao ağacı genel olarak Eylül ve ya Ekim aylarında dikilmektedir. Normal şartlarda tropikal iklimlerde yetişen kakao ağaçları mutlaka bol güneş almalıdır. Kakao ağacı saksıda yetiştirilmek için uygun bir bitki değildir. Kakao ağacı sıcak iklimleri sever.
Kaynak; www.agacinizinde.com -
