Ekoturizm olarak bölgenin canlandırılması için bulunmaz bir hazine olan Erzurum'un İspir ilçesinde bulunan Elmalı Mağarası, sarkıtları, dikitleri ve sığ gölleriyle ziyaretçilerine eşsiz güzellikler sunuyor. Uzunluğu tam olarak hala bilinemeyen mağaranın donanımlı bir ekiple girilemeyen bölümlerine de ulaşılması hedeflenmekte.
Tarihin kalıntılarını içerisinde barındıran bu gizemli mağara ilçeye 15 kilometre uzaklıkta ve deniz seviyesinden bin 800 metre yükseklikte kayalıkların eteğinde bulunmakt. Bir saat dik yamaç tırmanılarak ulaşılan ve dar bir girişi bulunan mağaranın oluşum yılı ise bilinmiyor.
Rus ve Ermeni işgalinden kaçan halkın sığınak olarak kullandığı öğrenilen mağarada, insan kemikleri ve fosfat bakımından ekonomik değeri yüksek olan yarasa gübresi bulunuyor.
Mağara, yaşlı kireç taşları içerisinde oluşmuş ve bugün itibariyle ihtiyarlık safhasına ulaşmış fosil bir mağara. Yapılan araştırmalara rağmen uzunluğu bilinememekte. Elmalı Mağarasında sarkıt, dikit, sütun, mantar kayalar, mantarlar ve soğan olarak ifade ettiğimiz nadir bölgeler bulunmakta. Bu özellikleriyle mağara görülmeye değer, ekoturizm olarak bölgenin canlandırılması için nadir bölgelerden biri.
Mağarada minareyi andıran kümbet, ilginç karstik biriktirme şekilleri, sığ göller, traverten havuzları, mantar kaya şeklini almış görünümler ve masa görünümlü oluşumlar gözükmekte.
Elmalı Mağarası, ülkemizin henüz tam olarak incelenmemiş mağaralarından biri. Şu ana kadar mağaranın aydınlık ve yarı aydınlık bölümlerine dair bazı gözlemler yapılmış fakat ulaşılan son noktadan ileriye doğru alçalarak devam eden mağaranın sadece girişten itibaren yaklaşık 400 metrelik bölümüne ulaşılmış. Bu mağara, 5.000 kişiyi rahatça barındırabilecek genişlikte. Mağaranın diğer bölümlerine donanım yetersizliği, çökme tehlikesi, yarasa yoğunluğu, zifiri karanlık, zeminin kaygan oluşu gibi nedenler ve olası tehlikeler yüzünden girilememiş. Süreç içinde yeni teçhizat ve donanımlı bir ekiple mağaranın girilemeyen bölümlerine de ulaşılması hedeflenmekte.
Mağara, Jura-Kretase yaşlı kireçtaşları içinde oluşmuş, havalandırma bölgesinde gelişmiş ve bugün itibariyle ihtiyarlık safhasına ulaşmış fosil bir mağara. Mağaranın girişi batıya bakar. Yüksekliği 2.5 m, genişliği 2 m’dir. Yatay yönde gelişme gösteren ve basamaklı, boyları 30 m’den 100 m’ye kadar uzanan bir galeri sistemine sahip olan mağaranın giriş yerine göre derinliği 17 metredir. Mağarada toplam 8 adet salon ve bunların tabanında çamurlaşmış sığ su birikintisi bulunmaktadır. Mağara damlataşı oluşumları bakımından zengindir.
içerisi serin ve rutubetli olan mağaranın tavanlarından sızmakta olan sular, salon ve koridorları tamamen karakteristik sarkıt ve dikitlerle doldurmuş. Dikitlerin çoğu 0.6x4 m ebadında. Mağaraya girişte sağ tarafta 4x6 m ebadında ve 3 m derinliğinde, tabii bir havuz da mevcut. Havuzdan sağ tarafa gidildiğinde 15-25 m boyunda, 7 m yüksekliğinde büyük galeride 1,5 m yüksekliğindeki sıra dikitlerde yoğunlaşarak yüzeyleşmiş 8-10 m boyunda taş masalar ile içerisindeki sarkıt, dikit ve yatıklar orijinallikleri ile çok güzel bir manzara vermekte.
Elmalı mağarasının girişi kanatlı hayvanlar, kemirgenler ve sürüngenler dışında kurt, çakal, ayı gibi hayvanların tırmanmasına uygun değil. Mağarada tespit edilen tek tür ise yarasalar olmuş. Galerilerdeki kalın dışkı tabakasından yola çıkarak yarasaların çok uzun zamandan beri bu mağarada yaşadığı anlaşılmakta.
Mağarayı ziyaret etmek isteyenlerin Elmalı Mahallesi sakinlerinden yardım almaları tavsiye edilmektedir. Çünkü, birbirine benzeyen yan galeriler yüzünden bazı ziyaretçilerin çıkış noktasını bulmakta zorluk yaşadığı görülmüştür.
Kaynak; http://www.ispir.gov.tr/ - http://www.erzurum.gov.tr/