Tarih boyunca Dünya'da hep bir ilkleri gerçekleştirerek yaşadıkları dönemin tarih sayfalarına adlarını unutulmayacak bir şekilde altın harflerle yazdıran büyük Türk liderlerinin günümüzdeki devamıdır Merhum Haydar Aliyev.
Sovyet rejminin esaretinde bulunan Azerbaycan’a ve Türk Cumhuriyetlerine bağımsızlığını kazandırarak tarihin akışını değiştiren ve ürettiği projelerle adını dünya liderleri arasına yazdıran, Azerbaycan’ın Umum Milli Lideri Merhum Haydar Aliyev’i birkez daha saygı, sevgi ve şükranla anmanın gururunu yaşamaktayız.
Tarihin akışını ve dünyanın kaderini değiştiren, tarihe adını yazdıran büyük Türk Liderleri olan Atilla, Bilge Kağan, Cengizhan, Tuğrulbey, Osman Bey, Kanuni Sultan Süleyman, Fatih Sultan Mehmet gibi nicelerinin bin yıllar boyu taşıdığı liderlik meşalesini sönmekten kurtaran ve yedi düvelle cenk ederek Türk Ulusunu yoktan var eden Ulu önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ten sonra Azerbaycan’ın Umum Milli Lideri Haydar Aliyev Sovyet Rejimini yıkarak esaret altındaki Türk Cumhuriyetlerine bağımsızlığını kazandıran büyük bir Türk lideridir. Atatürk 1900 yılların başında Kurtuluş Savaşıyla Türk milletini yeniden var etmiş, Haydar Aliyev ise 1. Dünya Savaşı sonrası Rus Egemenliğinde kalan Türk Devletlerini 1900 yılların sonunda bu eseratten kurtarıp bağımsızlıklarına kavuşturan çok önemli bir lider olmuştur.
Haydar Aliyev 10 Mayıs 1923'de Azerbaycan'ın Nahçıvan özerk Cumhuriyetinde dünyaya gelmiştir. 1939'da Nahçıvan Pedagoji Teknik Lisesi'ni bitirdikten sonra Azerbeyacan Devlet üniversitesi Tarih bölümünden mezun oldu. 1941-1944 yılları arasında Nahcivan Cumhuriyetin'de önemli mevkileri işgal etti. 1944'den sonra Devlet Güvenlik Komitesi'de (KGB) çalıştı. 1967-1969'da Komite başkanı oldu. Devlet Güvenlik Komitesi'de bu göreve gelen ve rütbesi generalliğe yükseltilen ilk Türk oldu.
Haziran 1969'da Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi Birinci sekreterliğine seçildi. 1982 yılına kadar bu görevde kaldı. Görevde kaldığı on dört yıl ülkenin ekonomik ve kültürel kalkınmasında unutulmaz yıllar olarak hatırlandı.
1982 yılında Sovyetler Birliği Başbakanlık birinci yardımcılığına geldi. 1987'ye kadar bu görevde kaldı. Aynı zamanda Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi oldu. Yirmi yıl süren Sovyetler Birliği Parlamento üyeliğinin son beş yılını parlamento başkan yardımcısı olarak sürdürdü.
Sovyetler Birliği Devlet Başkanlığına aday olacağını açıkladı. Rakipleri kendisinin sağlığıyla ciddi manada oynadıkları için sağlık koşulları nedeniyle adaylık çalışmalarını sürdüremedi.
İleri görüşlülüğü ve büyük bir devlet adamlığı tecrübesiyle hareket ederek 1990'da Azerbaycan ayaklanmasındaki Sovyet müdahalesini ağır bir şekilde kınadı ve suçluların cezalandırılmasını talep etti ve ardından Komünist Partisi'nde istifa ederek Azerbaycan’a döndü. Bakü televizyonunda yaptığı konuşmasıyla tüm ulusa seslendi. Bu konuşma sayesinde milyonlarca Azerbaycanlı Azatlık meydanında toplandı. Direniş günlerce sürdü. Rus tankları ve orduları geri çekilmek zorunda kaldı. Bu direnişi gören Rus Egemenliğindeki diğer Türk Devletleri de direnişe geçti ve hepsi bağımsızlığını ilan edince Sosyalist Sovyetler Cumhuriyet Birliği resmen yıkılmış oldu.
Haydar Aliyev, Azerbaycan'da yapılan ilk seçimlerde Azerbaycan milletvekili oldu. 1991-1993 yılları arasında Nahçivan özerk Cumhuriyeti Ali Meclis başkanı oldu, aynı zamanda milletvekilliği devam etti. Haziran 1993'de Azerbaycan’da çıkan iç savaşı ve Rus Ordularının silah ve mühimmatı ile Ermenistan tarafından işgal edilmeye çalışılan Azerbaycan topraklarındaki savaşa direniş için Bakü'ye resmi olarak davet edildi.
15 Haziran 1993'de Azerbaycan Yüksek Konseyi başkanlığına getirildi, hemen sonra da Milli Meclis'in kararı ile cumhurbaşkanı olarak seçildi. Bu dönemdeki akılcı kararları ile iç savaşı önledi ve Azerbaycan birliğini sağladı, Azerbaycan topraklarını işgal etmeye yönelik savaşı durdurdu.
Haydar Aliyev için en zorlu dönem asıl Azerbaycan Cumhurbaşkanlığına seçildikten sonra başladı. Siyasi, ekonomi ve sanayi alanında tümüyle Rusya’ya bağlı olan bir ülkeyi sil baştan yeniden yapılandırmaya başladı. ülke sanayisini, ekonomisini ve siyasi yapılanmayı reform hareketleri ile gerçekleştirdi. Engin devlet tecrübesini ülkeyi ayakta tutacak önemli alanlarda kullanarak başarıya ulaştı. Rusya’nın baskısına rağmen kısa sürede tarihe yön verecek ekonomik projeleri büyük devletlerin önüne koydu. çok kısa süre içinde Rusya’yla da ilişkileri düzeltti. Elde ettiği gelirle ülkeyi çok çabuk kalkındırdı. Bakü-Ceyhan boru hattıyla Hazar Petrolünü Akdeniz’e akıttı. Bakü-Tiflis-Kars tren yolu hattı projesiyle Avrupa’yı Azerbaycan’a bağladı. Komşuları ile yaptığı ekonomik ve askeri işbirliği anlaşmaları ile Azerbaycan topraklarının %20’sini işgal eden Ermenistan’ı, ekonomik alanda çok büyük zorluklara soktu. 4-5 milyon olan Ermenistan Devletinin nüfusu ekonomik sorunlar ve açlık sebeplerinden dolayı 1 milyona kadar düştü.
Dış devletlerle birçok anlaşmalar yaptı. Azerbaycan’ı çok kısa sürede dünyanın vazgeçilmez ülkesi haline getirdi. ülkede yaptığı devrimlerin hepsini Azerbaycan Halkı canı gönülden destekledi.
Haydar Aliyev’in çok kısa sürede yaptığı devrimler dünya devletleri tarafından yakından takip edildi ve takdirle karşılandı. Birçok Devlet kendisini uluslararası ödüllere layık görürken Türki’ye Cumhuriyeti Devletimizde kendisine 13 Nisan 1999 yılında "Atatürk Barış Nişanı" ödülünü verdi.
Azerbaycan halkı onunla yeniden doğdu ve Haydar Aliyev’i Azerbaycan’ın Umum Milli Lideri olarak ilan etti.
Merhum Haydar Aliyev 12 Aralık 2003 yılında rahatsızlığı nedeniyle dünyaya gözlerini yumdu. ölümünün 15. Yıldönümünde bir kez daha sevgi, saygı ve şükranla kendisini anarken, adını unutulmaz büyük Türk Liderleri arasında görmekten ve yaşatmaktan gurur duyuyoruz.