Tarihçinin etik açıdan güven verici tutum ve duruşunun sorumlu bir özgürlük anlayışıyla desteklenip muhkem kılınması gerekir. Günümüz profesyonel tarihçileri Ranke’den sonra benimsenen, kaynakların içine gömülmenin geçmişin gerçekliğiyle örtüşmek anlamına geldiği anlayışını önemli ölçüde aşmış olmakla birlikte, tarihsel dürüstlüğe yönelik temel dürtülerden vazgeçmeyi düşünmemekte ve etik kaygılar taşımaktadırlar. Bunu anlamanın bir yolu, özgürlüğüne gölge düşürecek yan etkileri izole etmeyi bilen tarihçinin, elindeki mevcut kaynaklarla sınırlı olduğunun bilincinde olduğunu görmektir.
Her ne olursa olsun, tarihçinin okuru ikna etmesi, ele aldığı konuya ilişkin belgelerle ilişkilidir. Tarihçiye olan güvenin, onun kullandığı kaynaklarla birlikte anlamlı olduğu anlaşılmaktadır. Ancak, güven verdiği oranda kendisine her türlü serbestinin verildiği tarihçinin bu bağımsızlığı her çeşit araştırma ve yorum yapmasını gerektirmez. Tarihçinin özgürlüğü, ona bu özgürlüğü kullanmada haklı ve meşru olduğunu kanıtlama yükümlülüğünü de birlikte getirmektedir.
KAYNAKLAR
AÇIKGENÇ, Alparslan (1992), Bilgi Felsefesi, İstanbul.
ATTAS, S. Nakib (1992), İslami Düşünüşün Problemleri, (Çev. M. E. Kılıç), İstanbul.
BERNHEIM, E. ( 1936), Tarih İlmine Giriş – Tarih Metodu ve Felsefesi, (Çev. M. S. Akkaya), İstanbul.
BON, Lö G. - RIFAT, Haydar (1932), Bir Tarih Felsefesinin İlmî Esasları, İstanbul.
BOOKCHIN, Murray (1994), Özgürlüğün Ekolojisi, (Çev. A. Türker), İstanbul.
BOTTOMORE, T. B. (1977), Toplumbilim, (Çev. Ü. Oskay), Ankara.
BOURDIEU – CHOMBOREDON – PASSERON (1973), Metier de Sociologue, Paris.
BRAUDEL, Fernand (1992), Tarih Üzerine Yazılar, (Çev. M. A. Kılıçbay), Ankara.
BRENT, H. (1996), Geçmişle Gelecek Arasında, (Çev. B. S. Şener), İstanbul.
BURKE, Peter (2001), Gutenberg’den Diderot’a Bilginin Toplumsal Tarihi, (Çev. M. Tunçay), İstanbul.
CAPRA, Fritjof (1980), Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası, (Çev. M. Armağan), İstanbul.
CARR, E. (1987), Tarih Nedir, İstanbul.
CARR, E. – FONTANA, J. (1992), Tarih Yazımında Nesnellik ve Yanlılık, (Çev. Ö. Ozankaya), Ankara.
CASSLER, Ernest (1988), Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi, (Çev. D. Özlem), İzmir.
CHARITIER, Rager (1997), Yeniden Geçmiş / Tarih, Yazılı Kültür, Toplum, (Çev. L. Arslan), Ankara.
COLLINGWOOD, R. G. (1990) , Tarih Tasarımı, (Çev. K. Dinçer). İstanbul.
COLLINGWOOD, R. G. (2000), Tarih Felsefesi Üzerine Denemeler, (Çev.E. Özvar), İstanbul.
DEMİR, Ömer– ACAR Mustafa; Sosyal Bilimler Sözlüğü (1996), Ankara.
DURKHEIM, E.; The Rulse of Sociologial Method, V. Bölüm. Türkçe: Sosyolojik Metodun Kuralları (1986), (Çev. Enver Aytekin), İstanbul.
DUVERGER, M. (1983), Sosyal Bilimlere Giriş,(Çev. Ü. Oskay). İstanbul.
ELTON, G. R. (1967), The Pratice of History, London .
ERİŞİRGİL, Mehmet Emin ( 1979), Kant ve Felsefesi, İstanbul.
EVANS, Richard J. (1999), Tarihin Savunusu, (Çev. U. Kocabaşloğlu), Ankara.
GIDDENS, Anthony (1999), Toplumun Kuruluşu, (Çev. H. Özel), İstanbul.
GULBENKIAN KOMS (1996), Sosyal Bilimleri Açın, (Çev. Ş. Tekeli), İstanbul .
HAKKI, İsmail (1993), Tarih ve Terbiye, İstanbul.
HEIMSOETH, H (1986), Felsefenin Temel Disiplinleri, (Çev. T. Mengüşoğlu), İstanbul.
HOBSBAWM, Eric (1999), Tarih Üzerine, (Çev. O. Akınhay), Ankara.
IGGERS, George G. (2000), Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme Yirminci Yüzyılda Tarih Yazımı, (Çev. G. Ç. Güven), İstanbul.
İBN HALDUN (1982), Mukaddime I-II, (Haz. S. Uludağ), İstanbul; Şifahü’s-Sail (1987), (Çev. S. Uludağ), İstanbul .
JENKINS, K. (1997), Tarihi Yeniden Düşünmek, (Çev. B. S. Şener), Ankara.
KÜTÜKOĞLU, Mubahat S. (1998), Tarih Araştırmalarında Usûl, İstanbul .
KYVIG, David. E. – MARTY, Myron A. (2000), Yanıbaşımızdaki Tarih, (Çev. N. Özçay), İstanbul.
LAKATOS, Imre - MUSGRAVE, Alan (1992), Bilginin Gelişimi ve Bilginin Gelişimiyle ilgili Teorilerin Eleştirisi, (Çev. H. Arslan), İstanbul.
LANGLOIS, Ch. V. - SEIGNOBOS, Ch.; Tarih Tedkiklerine Giriş, (Çev. G. Ataç), İstanbul.
LIPSON, Leslie (2000), Uygarlığın Ahlâki Bunalımları, (Çev. J. Ç. Yeşiltaş), İstanbul.
MUNSLOV, Alun (2002), Tarihin Yapısökümü, (Çev. A. Yılmaz), İstanbul.
ÖZLEM, Doğan (1992) Tarih Felsefesi, İstanbul.
PIAGET, Jean (1992), Epistomoloji ve Psikoloji, (Çev.S. Selvi), İstanbul.
POPPER, Karl R. (1985) Tarihselciliğin Sefaleti, (Çev. S. Orman), İstanbul.
PIEPER, Annemarie (1999), Etiğe Giriş, (Çev.V. Atayman – G. Sezer), İstanbul.
PRIGOGINE, Ilya – STANGERS, Isabelle (1996), Kaostan Düzene, (Çev. S. Demirci), İstanbul.
SBYD (1998), Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek; Yeni Bir Kavşağa Doğru (Semp-Bild.), İstanbul.
SCHHELER, Max (Trhs). İnsanın Kosmostaki Yeri, (Çev. T. Mengüşoğlu), İstanbul.
SCHWARZ, Fernand (1997), Kadim Bilgeliğin Yeniden Keşfi (Çev. A. M. Arslan), İstanbul.
STACE, W. T. (1976), Hegel Üstüne, (Çev. M. Belge), İstanbul.
SUNAR, İlkay (1986), Toplum ve Düşün İstanbul.
SÜRÜŞ, Abdülkerim (1984), Evrenin Yatışmaz Yapısı, (Çev. H. Hatemi), İstanbul.
ŞAHİN, Tahir Erdoğan (2002), “Tarih Biliminin Tarihçesi Çerçevesinde; Çeşitli Tarih Felsefeleri, Posmodern Söylem ve Küresel Bağlamda Tarih’in Konumu”, Millî Eğitim, Ankara, s.213-233.
ŞAHİN, Tahir Erdoğan (2006), Bilim, Bilimler ve Bilgi Alanları, Ankara.
TETTV, (2000), Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar / Küreselleşme ve Yerelleşme, İstanbul.
TOGAN, Zeki Velidi ( 1950), Tarihte Usûl, İstanbul.
TOSH, John (1997), Tarihin Peşinde, (Çev. Ö. Arıkan), İstanbul.
TOYNBEE, Arnold (1978), Tarih Bilinci I-II, İstanbul.
WEBER, Alfred (1949), Felsefe Tarihi, (H.V.Eralp), İstanbul.
WALLERSTEIN, İmmanuel (1997), Sosyal Bilimleri Düşünmek, (Çev. T. Doğan), İstanbul.