Bilindiği gibi Erzincan’da bunun örnekleri çok. 60 Yıllık Çarşı Mahallesi sorunu, TOKİ’nin yaptırdığı konutlarla çözüme kavuştu. Keza, Taksim Mahallesinin yeniden yapılanması, yine TOKİ sayesinde devam ediyor. Ayrıca Beldelerde TOKİ konutlar yaptırıyor.
Önceki gün bu köşede, Şeker Fabrikasının özelleştirilme karanının iptal edildiğine ilişkin yazıyı yazarken, Erzincan’daki devlete ait fabrikaların, şehrin yeni kuruluş yıllarında konut yapımına da öncülük ettiğini hatırladım. Nasıl mı?...
Çok sayıda işçi çalıştıran fabrikalardaki işçi hemşehrilerimiz, kurdukları yapı kooperatiflerine, Sosyal Sigortalar Kurumundan sağlanan uzun vadeli kredilerle konut yaptırdı. 1957’de kurulan Sümer Yapı Kooperatifi, bu konuda başı çekmişti. Ardından 60’lı, 70’li yıllarda Şeker Fabrikası, Ağır Bakım Tamir Fabrikası işçileri ve diğer kamu kurumlarında çalışan sigortalı işçiler, aynı yöntemle kurdukları yapı kooperatifleri aracılığı ile 1000’e yakın konut yaptırdılar. Üyelerini ev sahibi yaptılar. Öyle ki, şehrin imar sahası içinde yer alan boş alanlarda, yeni mahalleler oluştu.
Bu tür yapılanmanın, deprem sonrası yeniden kurulmakta olan Erzincan Şehrine önemli katkısı olduğunu da söylemeliyiz. Sözünü ettiğimiz dönemde kurulan yapı kooperatifi sayısı 35’dir. Konut yapı kooperatifleri önceleri tek katlı bahçeli evler yapardı. Sonraları blok apartmanlar şeklinde yapılanmalar oldu.
Bu arada; Kooperatifler kanalı ile yaptırılan tek katlı bahçeli ya da iki katlı blok apartmanlardan hiçbirinin 1992 depreminde yıkılmadığını, can kayıpları meydana gelmediğini de belirtmeliyiz. Nitekim, Sümer Evleri, Ağır Bakım Evleri, Fen-İş Evleri, Şeker Evleri gibi isimlerle anılan konutlar günümüzde de varlığını sürdürüyor.
Ne var ki; Erzincan’da sendikal hareketin ve yapı kooperatifleri kurarak işçilerinin ev sahibi yapılmasına vesile olan Sümerbank İplik Fabrikası, özelleşme ile yok olup gitti. Özelleştirme öncesinde dokuma kısmının da ilave edilmesiyle, Fabrikadaki işçi sayısının 800’ü aştığını hatırlarsak, Erzincan’ın sosyal, ekonomik ve istihdam alanındaki kaybının küçümsenmeyecek ölçüde olduğunu anlamış ya da hatırlamış oluruz. Ne dersiniz?...
