Erzincan ve yöresi, evliya ve türbe bakımından oldukça zengin bir il. Birçok yörede olduğu gibi Erzincan’da da türbelere olan ziyaretlerde dünden bugüne alışılagelmiş ritüeller gerçekleştirilmekte. Türbelerde gerçekleştirilen ve her zaman oldukça eleştirilen bu ritüellerin İslam dini açısından doğruluğu ise hep tartışılmış bir konu olarak kalmıştır.
Erzincan’da gerçekleştirilen ziyaret ritüelleri, bölgenin kültürel ve dini inançlarıyla sıkı bir bağ içindedir. İşte bu ritüellerin detayları:
1. Mum Yakma
Mum yakmak, ziyaretlerin temel ritüellerinden biridir. Ziyaret edenler, dileklerini mumun yanındaki ateşin huzurunda dilerler. Bu ritüelde ateş, dileklerin gökyüzüne iletilmesini simgeler.
2. Lokma
Ziyarete eli boş gitmemek kuralına dayanarak, lokma adı verilen bir hamur işi sunulur. Lokma, genellikle dede tarafından dualanarak üç parçaya bölünür. Bu ritüel, adağın yerine getirilmesi ve toplumsal bağların güçlenmesi amacı taşır.
3. Kurban
Dilek yerine geldiğinde, bir kurban adanmışsa bu kurban getirilir ve kesilir. Kesim, dede tarafından dualar eşliğinde yapılır ve et, ziyarete katılanlara dağıtılır.
4. Teberük
Ziyaret sırasında alınan taş veya toprak, şifa ve uğur getireceğine inanılarak saklanır veya yenilir. Bu uygulama, ziyaretin manevi değerine dair bir ritüeldir.
5. Taş Yapıştırma
Ziyaret yerinde küçük bir taş alınarak düz bir yüzeye yapıştırılır. Eğer taş durursa, dileğin gerçekleşeceğine inanılır.
6. Eşik Öpme ve Türbeye Sırt Dönmeme
Ziyaretçi, türbenin eşiğini öper ve asla kabre sırt dönmemeye özen gösterir. Bu ritüel, saygı ve tevazu simgesi olarak görülür.
7. Ziyarette Uyumak
Ziyaretçiler, ziyaret mekanında uyuyarak rüya görmeyi umarlar. Rüyanın gelecekle ilgili bir kehanet ya da dilek hakkında bilgi vereceğine inanılır.
8. İp Bağlama
Dilekler, yanlarında getirilen ip veya bez parçalarıyla, belirlenen bir yere bağlanır. Bu ip, dilek sahibine ait olmalıdır.
Erzincan’ın Evliyaları
• Hacı Muhammed Sami Efendi Hazretleri
• Pir Fethullah Hazretleri
• Pir Mehmed Erzincanî Hazretleri
• Pir Muhammed Erzincanî Hazretleri
• Salih Baba Hazretleri
• Terzi Baba Hazretleri
Erzincan’daki Türbeler
• Ali Baba Türbesi
• Terzi Baba Türbesi
• İskender Baba Türbesi
• Tugay Hatun Kümbeti
• Behramşah Türbesi
• Gülcü Baba Kümbeti
• Mama Hatun Türbesi
• Hıdır Abdal Sultan Türbesi
Bu ritüeller, hem bireylerin manevi ihtiyaçlarını karşılarken hem de toplumsal bağları güçlendirmeye yönelik önemli unsurlar olarak öne çıkmaktadır.
