ERZİNCAN DOĞA SPORLARI YAMAÇ PARAŞÜTÜ ( 2 )

Yamaç paraşütü basit bir hava aracıdır, fakat bütün diğer hava araçları gibi karmaşık bir tasarım çalışmasının ürünüdür. Yamaç

paraşütü ana hatlarıyla kanat (kanopi), ipler, kolonlar ve harnes (kuşam) olarak dört kısımda incelenilebilir.

I. Kanat (Kanopi):

Bizi havada taşıyan, uçmamızı sağlayan ve özel olarak üretilmiş kumaştan ve çeşitli polyester malzemelerden oluşan kısma kanat ya da kanopi adı verilir. Kanat, uçuş sırasında içerisi hava ile dolan, birbirinin üzerine yerleşmiş iki katlı kumaş yüzeyden meydana gelir. Kanadın alt ve üst yüzeyleri, uçak kanatlarındaki gibi airfoil kesiti şeklinde olan dikey parçalarla birleştirilmiştir. Bu parçalar kanadı, dik olarak kesen hücrelere bölerler. Havanın kanadın içerisine dolabilmesi için kanadın hücum kenarı diye adlandırılan ön kenarı açık, dolan havanın içeride hapsolmasını sağlamak için firar kenarı denilen arka kenarı kapalıdır. Böylece paraşütün kumaşı da havayı hiç geçirmediğinden kanat, içine giren havayı hapsederek katı bir kanat formunu alır. Kanat içindeki hava basıncının eşit olarak dağılmasını ve kanadın düzgün şekilde şişmesini sağlamak için hücrelerin yan duvarlarında havanın hücreler arasında geçişini sağlayan delikler vardır. Tamamen hava ile dolduğunda kanat tıpkı bir uçak kanadı gibi alt yüzeyi düz üst yüzeyi kavisli bir şekil alır. Tipik bir kanatta 40-60 hücre vardır. Genelde hücrelerin uzunlukları kanadın ortasından uçlara doğru gittikçe azalarak kanada yukarıdan bakıldığında eliptik bir görünüm kazandırırlar. Bu şekleplanform adı verilir. Kanadın yan taraflarına kulak adı verilir. Kanatlar, pilotun kilosu ve farklı uçuş koşullarına göre birçok değişik büyüklüğe ve en/boy oranına sahip modellerde ve çeşitli pilotaj seviyelerinde (Başlangıç, İleri, Yarışma, Akrobasi gibi) üretilmektedirler.

II. İpler:

Askı ipleri ve fren ipleri olarak ikiye ayrılırlar. Ağırlığı ve sürüklenmeyi azaltmak için ipler, kevlar (karbon lifi) ve dacron gibi maddelerden, mümkün olduğu kadar ince üretilirler. Kevlar, ince bir ip gibi görünmesine rağmen, kalınlıklarına göre değişmekle beraber, bir tanesi ortalama 70 kilo taşıyabilecek kapasitededir. Taşıma kapasitesi yüksek olmasına rağmen, sürtünmelere karşı dayanaksızdır ve makasla çok kolay kesilebilirler. Bu nedenle, doğada zarar görmemesi için üzeri dacron adı verilen dayanıklı bir malzemeyle kaplanır. 

Düzgün bir dağılım için her bir ip kümesi uzunluklarının ortalarına yakın bir yerde ikiye ya da üçe ayrılarak kanada ulaşırlar. Bu şekilde, kanada doğru ipler çatallanır ve pilotun ile harnesin ağırlığı kanat kumaşının tüm yüzeyine dağıtılmış olur. Kanadın ön kısmındaki ipler birleşerek ön kolonlara, arka kısmındaki ipler arka kolonlara bağlanırlar. Kanadı kontrol etmemizi yarayan fren ipleridir. Firar kenarının sağ ve sol uçlarına bir kaç noktadan bağlı olan fren ipleri, birleşerek tek bir ip halinde arka kolonlara kadar gelirler ve burada uçuş sırasında bırakıldıklarında savrulup gitmelerini engelleyen makaralardan geçerek pilotun uçuş sırasında tuttuğu halkalarda son bulurlar. Fren ipleri kolayca ayırt edilebilmeleri için farklı renklerde (fosforlu yeşil) olurlar.

III. Kolonlar:

Kolonlar, iplerle kuşamı birleştirirler, genellikle bütün ipler metal halkalarda (nylon) toplanırlar ve kolonlarla birleşirler. Kolonlar kalkışlarda pilotların bütün ipleri birden tutup çekebilecekleri tek bir nokta teşkil ederler, ayrıca bütün ipleri tek tek ayırmadan bir kuşamı söküp diğerini takmamızı sağlarlar. Arka kolonlarda ayrıca fren iplerinin geçtiği küçük halkalar ve uçuştan sonra fren kontrollerin tutturulabileceği velkro veya çıt-çıt gibi malzemeler bulunur.

IV. Harnes (Kuşam):

Harnesler, pilotun kanada bağlandığı oturduğu kısımdır. Yamaç paraşütü harnesleri genelde aynı temel yapıyı taşırlar. Oturmak için plastik yada tahtadan bir oturak kısmı, kumaştan bir sırtlık, omuz askıları, göğüs ve bacak kolonları ile iplerin bağlandığı askı kolonları vardır. Son zamanlarda üretilen modellerde hız sistemleri için bağlantılar, kevlar sırt koruma plakaları, yedek paraşüt ve balast bölümleri de bulunmaktadır. Harnesler, vücut ölçülerine farklı boylarda üretilir ve uçuş pozisyonuna göre ayarlanabilirler.